67
Elektron resurslar:
http://www.youtube.com/watch?v=apI9rRi3veQ
http://www.youtube.com/watch?v=NJFF3hT3P5c
Dərs 29 / Mövzu 26
:
BİRHÜCEYRƏLİLƏRİN HƏYAT FƏALİYYƏTİ VƏ
MÜXTƏLİFLİYİ
Müəllim şagirdlərlə birlikdə dərslikdəki mətnlə tanış olub uyğun sualları müzakirə
edə bilər. Ötən dərsdə keçilmiş mövzunu möhkəmləndirmək və yeni mövzu
ilə əlaqə qurmaq
üçün canlıların həyati proseslərini yada salmaq məqsədəuyğundur.
Praktik işin yerinə yetirilməsi də şagirdlərdə birhüceyrəlilərə aid ilkin biliklərə
əsaslanır. Bu tapşırığı bütün siniflə birlikdə yerinə yetirmək və şagirdlərin cavablarını
lövhədə yerləşdirilmiş cədvəldə qeyd etmək tövsiyə olunur.
İşin gedişi və müzakirəsi
dərslikdəki alqoritm üzrə aparılır. Bu praktik iş şagirdlərdə təsvir və müqayisə bacarıqlarının
inkişaf etməsinə kömək edir.
Tapşırıq nəticələrinin müzakirəsindən sonra nəzəri material təhlil olunur. Paraqrafın
nəzəri materialı ilə tanışlıq “Fasiləli oxu”, “İnsert” üsulları ilə aparıla bilər. Heyvanlar
aləminin nümayəndələri barədə məlumatların öyrənilməsinin vahid bir alqoritm əsasında
I səviyyə II
səviyyə III
səviyyə IV
səviyyə
İnfuzor tərliyin qu-
ruluşunun
öyrənil-
məsində mikros-
kopdan müəllimin
köməyi ilə istifadə
edir.
İnfuzor tərliyin quru-
luşunun öyrənilməsin-
də mikroskopdan çə-
tinliklə istifadə edir.
İnfuzor tərliyin quru-
luşunun
öyrənilmə-
sində mikroskopdan
istifadə qaydalarına
əsasən əməl edir.
İnfuzor tərliyin qu-
ruluşunun öyrənil-
məsində mikros-
kopdan istifadə
qaydalarına tam
əməl edir.
Birhüceyrəlilər ya-
rımaləminin nüma-
yəndələrində gedən
həyati prosesləri
çətinliklə
fərqləndirir.
Birhüceyrəlilər yarım-
aləminin
nümayəndə-
lərində gedən
həyati
prosesləri fərqləndi-
rərkən
səhvlərə yol
verir.
Birhüceyrəlilər
yarımaləminin
nümayəndələrində
gedən həyati pro-
sesləri, əsasən,
düzgün fərqləndirir.
Birhüceyrəlilər
yarımaləminin
nümayəndələrində
gedən həyati
prosesləri düzgün
fərqləndirir.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Birhüceyrəlilərin quruluşu və müxtəlifliyi haqqında mülahizə-
lərini şərh edir.
Birhüceyrəlilər yarımaləminin nümayəndələrində gedən həyati
prosesləri fərqləndirir.
68
aparılması daha məqsədəuyğundur. Öyrənilən heyvanlar qrupunun səciyyəvi əlamətlərindən
asılı olaraq bu alqoritmdə müəyyən dəyişiklik etmək olar. İbtidailəri öyrənmək üçün belə
alqoritm təklif olunur:
1. Birhüceyrəlilərin ümumi xarakteristikası,
müxtəlifliyi;
2. Yaşadıqları mühit;
3. Quruluşu;
4. Hərəkəti;
5. Qidalanması, ifrazatı və tənəffüsü;
6. Çoxalması;
7. Qıcığa cavab;
8. Digər xüsusiyyətləri (məs., sistalaşma).
Materialın həcmini, yeni anlayışların olmasını nəzərə alaraq dərsin izahı zamanı plakat,
elektron təqdimatlar, videomateriallar və digər əyani vəsaitlərdən fəal istifadə olunması
tövsiyə olunur. Materialın vizual vəsaitlərdən istifadə olunaraq təqdim olunması onun
qavrama effektivliyini artırır.
Şagirdlər dərsdə qazanılan biliklərdən faydalanaraq “Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” və
“Öyrəndiklərinizi yoxlayın” bölümlərində təqdim olunmuş tapşırıqları yerinə yetirirlər.
Müəllim əlavə olaraq bioloji problemi həll etməyi təklif edə bilər. Məsələn:
“Hündür palmanın yarpaq qoltuqlarında yağış suyu toplanır. Bir qədər vaxt keçdikdən
sonra həmin suda yaxınlıqdakı göldə rast gəlinən infuzorlar tapılır. İnfuzorlar palmaya hansı
yolla düşmüşdür?”
Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə, fərqləndirmə
Dərs 30 / Mövzu 27
:
ÇOXHÜCEYRƏLİLƏR YARIMALƏMİ.
BAĞIRSAQBOŞLUQLULAR TİPİ
I səviyyə II
səviyyə III
səviyyə IV
səviyyə
Birhüceyrəlilərin
quruluşu
və müx-
təlifliyi haqqında
mülahizələrini
çətinliklə şərh edir.
Birhüceyrəlilərin qu-
ruluşu və müxtəlifliyi
haqqında mülahizələ-
rini şərh edərkən tez-
tez səhvlərə yol verir.
Birhüceyrəlilərin
quruluşu və müxtə-
lifliyi haqqında mü-
lahizələrini
qismən
şərh edir.
Birhüceyrəlilərin qu-
ruluşu və müxtəlifliyi
haqqında mülahizə-
lərini ətraflı şərh edir.
Birhüceyrəlilər ya-
rımaləminin nüma-
yəndələrində gedən
həyati prosesləri
fərqləndirməkdə
çətinlik çəkir.
Birhüceyrəlilər yarım-
aləminin nümayən-
dələrində gedən həyati
prosesləri qismən
fərqləndirir.
Birhüceyrəlilər ya-
rımaləminin nüma-
yəndələrində gedən
həyati
proseslərin
çox hissəsini fərq-
ləndirir.
Birhüceyrəlilər ya-
rımaləminin nüma-
yəndələrində gedən
həyati prosesləri
düzgün fərqləndirir.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Bağırsaqboşluqluların
quruluşu və müxtəlifliyi haqqında müla-
hizələrini şərh edir.
Bağırsaqboşluqluların
sistematik kateqoriyalarına aid heyvanla-
rı fərqləndirir.