_____________Milli Kitabxana_____________
41
bu fəaliyyətin maliyyələşdirilməsinin göstəriciləri haqqında, əgər bu
göstəricilər sadalanan məlumatları açıqlayırsa;
- şifrlənmiş, o cümlədən kodlaşdırılmış və məxfiləşdirilmiş rabitə
sistemləri haqqında, şifrlər, şifrlərin işlənməsi və hazırlanması,
onlarla təminat, şifrləmə və xüsusi mühafizə vasitələri haqqında,
xüsusi təyinatlı informasiya-analitik sistemləri haqqında;
- məxfi məlumatların mühafizəsi metodları və vasitələri haqqında;
- dövlət sirrinin mühafizəsinin təşkili və faktiki vəziyyəti
haqqında;
- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədinin mühafizəsi
haqqında;
- Azərbaycan Respublikasında dövlətin müdafiəsinin,
təhlükəsizliyinin və hüquq-mühafizə fəaliyyətinin təmin olunması ilə
əlaqədar dövlət büdcəsinin xərcləri haqqında;
- dövlətin təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədilə keçirilən
tədbirləri açıqlayan kadr hazırlığı haqqında.
Qanunvericilikdə son dəyişiklik. Xatırladaq ki,prezident İlham
Əliyev 2007-ci ilin iyununda Prezident İlham Əliyev «Dövlət sirri
haqqında qanun»un tətbiq edilməsi ilə bağlı 2004-cü il noyabrın 5-də
imzaladığı fərmana əlavələrin edilməsi barədə yeni fərman
imzalayıb. Bununla Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin səlahiyyəti
artıb. Fərmanda bildirilir ki, «Dövlət sirri haqqında qanun»un tətbiq
edilməsi ilə bağlı 2004-cü il noyabrın 5-də imzalanmış fərmanına
aşağıdakı məzmunda 3.6-cı bənd əlavə edilir: «3.6. Dövlət mühafizə
obyektlərinin və mühafizə olunan obyektlərin informasiya və rabitə
sistemlərində və şəbəkələrində dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin
olunmasına idarələrarası nəzarəti öz səlahiyyətləri daxilində
Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti
həyata keçirir.».
«Dövlət sirri haqqında» qanunun tətbiq edilməsi ilə bağlı 2004-cü
il noyabrın 5-də imzalanmış fərmanın 3.5-ci maddəsində bildirilirdi
ki, «Dövlət sirri haqqında qanun»un 32.1-ci maddəsində nəzərdə
tutulmuş «müvafiq icra hakimiyyəti orqanı»nın səlahiyyətlərini
Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi həyata
keçirir.
_____________Milli Kitabxana_____________
42
«Dövlət sirri haqqında» qanunda isə deyilir: «32.1.
Dövlət
hakimiyyəti orqanlarında, yerli özünüidarə orqanlarında, müəssisə,
idarə və təşkilatlarda dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına
idarələrarası nəzarəti Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı həyata keçirir». Yəni dövlət sirrinin
mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarəti indiyə qədər
MTN həyata keçirirdi.
Yeni fərmandan sonra dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin
olunmasına idarələrarası nəzarəti MTN-lə yanaşı Xüsusi Dövlət
Mühafizə Xidməti də həyata keçirir.
VII HİSSƏ
RƏSMİLƏR, MEDİA VƏ EKSPERTLƏR NƏ DÜŞÜNÜR?
“Hərbi sahədə informasiya əldə etmək mədəniyyətinin
inkişafı” layihəsinin gedişində həyata keçirilən debatlarda və
reallaşdırılan müsahibələrdə Azərbaycanda hərbi sahədə
informasiyanın əldə edilməsi vəziyyətinə dair müxtəlif mövqelər,
çıxışlar dinlənilib və yaxud bəyan edilib. Onlardan bəziləri
diqqətinizə çatdırılır.
Mövqelər
Böyükağa Ağayev, www.analitika.az saytının redaktoru:
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin ictimaiyyətdən kifayət qədər
qapalı qurum olduğunu, həmin nazirliyin mətbuat xidmətinin isə öz
işini yalnız təkzib üzərində qurduğunu nəzərə alsaq, aydın olur ki,
hərbi sahədə informasiya əldə etmək heç də asan deyil. Bu sahə ilə
bağlı mətbuatda gedən məlumatları isə yalnız müstəqil jurnalistlərin
ciddi səyləri nəticəsində ərsəyə gələn bir iş kimi qiymətləndirmək
gərəkdir.
_____________Milli Kitabxana_____________
43
Məncə hər şeydən öncə Müdafiə Nazirliyinin özünə ictimaiyyəti
informasiya ilə təmin etmək mədəniyyətini aşılamaq, bu qurumu az
qala Qobustan turməsidək qapalı bir sistemdən açıq, şəffaf bir
nazirliyə çevirmək gərəkdir. Təbii, heç kim onlardan dövlət sirrini
tələb etmir, amma əksər hallarda çox elementar məsələlər barədə tam
susqunluq nümayiş etdirilməsi səbəbindən nazirliyin özünün
informasiya mədəniyyətindən çox-çox uzaq olduğu gözə çarpır.
Kənan Quluzadə, “Cənubi Qafqaz” Araşdırmalar Mərkəzinin
eksperti:
Azərbaycanda hərbi sahədə informasiya əldə etmək son dərəcə
çətindir. Bunu müharibə şəraiti ilə əlaqələndirirlər və bu məntiqidir.
Bununla yanaşı son zamanlar orduda "dedovşina" halları ilə bağlı
məlumatlar cəmiyyət üçün daha açıq olub, cəmiyyətin ordu üzrə
nəzarətinin yaranması tendensiyası özünü büruzə verir.
Hərbi informasiya çox zaman dövlət sirri statusuna malikdir.
Bununla bağlı bu sahədə digərlərində olan şəffaflığı gözləmək və
istəmək çətindir. Ordu haqda məlumatların indikindən daha çox
yayılması birbaşa Qarabag probleminin həlli ilə bağlıdır. Sülh
bərqərar olandan sonra jurnalistlərin məlumat əldə etmək imkanları
genişlənəcək.
Mehriban Vəzir, “Əsgər və Əsgər Ailələri” ictimai birliyinin
sədri:
Bu gün Azərbaycanda hərbi sahədə informasiya əldə etmək çox
çətindir. Hərbi sahə demokratik idarəetmə gücündə olmadığından,
rüşvət, oğurluq və cinayət əməlləri hədsiz çox olduğundan “sirli
qala” şəklində fəaliyyət göstərməyə çalışır.
Məncə Azərbaycanda hərbi sahədə informasiya əldə etmək
mədəniyyətini inkişaf etdirmək üçün böyük kadr islahatları olmalıdır.
Türkiyə- NATO standartları ilə hərbi təhsil-təlim görmüş zabitlər
idarəetmədə olmalıdırlar. Və yaxud idarəetmə üçün belə bir kadr