Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

_______________  

Milli Kitabxana

  ________________ 

310 

 

Nə artıq nə əskik - ortadır gözəl, 

Sapım yoğun olsa incə iynədən. 

Çox iynə gözünü kor edəcəksən. 

 

Yazdığım tarixin nəqqaşı yenə 

Bu naxşı vurmuşdur Çin ipəyinə: 

Hər yerdə səs çıxdı: böyük İskəndər 

Çin ətəklərinə səpdi dürr, gövhər. 

Bu idi xaqanın fikri, həvəsi, 

Versin İskəndərə ayaq kirəsi. 

Açsın bir şahanə ziyafət ona, 

Zər töksün atının ayaqlarına. 

Özünün adına, sanına görə. 

Şahınə hədiyyə çəksin hüzurə. 

Şahın bəxti kimi olduqca parlaq, 

Bir gözəl gün seçdi, qurdu təmtaraq. 

Bir məclis bəzədi cənnətdən də şən. 

Şirəni axıtdı aslan dişindən. 

Meyvədən, meydən, həm balıqdan, quşdan 

Elə bir qonaqlıq düzəltdi xaqan, 

Dünyada nə qədər gözəl nemət var, 

Basmışdı bağrına qızıl xonçalar. 

Çin xuruşlarından başqa, al-əlvan. 

Mislini cənnətdə görməmiş bağban. 

Ləzzətli halvalar hazır olmuşdu, 

Içi qənd, badamla doldurulmuşdu. 

Elə qablar vardı, gəzib arayan 

Dünyada birini tapmazdı ondan. 

O qədər cavahir gəlmiş ortaya 

Ki, sərraf bir ilə almazdı saya. 

Həşəmətli şahın ziyafətinə 

Sərf oldu böyük bir dolu xəzinə. 

Türk şahı xaslarla yola çıxaraq, 

Getdi İskəndəri çağırsın qonaq, 

Torpağı öpdülər ayinə görə, 

Dəydi yer öpməkdən başı göylərə. 

Söylədi: "Bu uca bəxtin, ey sərvər! 

---

_______________  

Milli Kitabxana

  ________________ 

311 

 

Taxtımın başına yol tapsa əgər, 

Tacıyla taxtını əziz edərdi, 

Məni bu şərəflə çox böyüdərdi." 

Səmimi dəvəti şah qəbul etdi, 

Xaqana şərəfli hörmətçün getdi. 

Ordu, şah birlikdə haman dəvətə 

Baş əyib atlandı o ziyafətə. 

Xəzinə ağzından açıldı yerlər, 

"Yol açın!" səsindən titrədi göylər. 

İskəndər çatınca süfrə boyuna, 

Elə bil çatdı Xızr həyat suyuna. 

Qızıl bir taxt gördü, günəşdi, gerçək. 

Onda dürr çeşməsi dəniz suyutək. 

Qızıl taxt üstündə oturdu şən-şən 

Əlində bir turunc kafur, ənbərdən. 

Sağ əldə dünyanı yoxlayan fəğfur

234

, 

Xidmətə baş əymiş, hüzurda durur. 

Şah onu çağırdı, hörmətdir deyə, 

Oturtdu şah kimi qızıl kürsüyə, 

Başqa tacidarlar hörmətə görə 

İskəndər yanında diz çökdü yerə. 

Xaqan əmr eylədi: "Yeməklər gəlsin, 

Qızıl xonçalarda xörəklər gəlsin!" 

Hər yandan töküldü şahanə yarpaq, 

Meynə yarpağıtək tökdü hər budaq

235

. 

Fərxarə bənzəyən istək evindən 

Tez hazır olurdu hər istənilən

236

. 

Elə bil cənnətdir, arayan kimsə 

Xonçada tapırdı hər nə istəsə. 

Iştahla yedilər o xuruşlardan, 

Hücumla şəraba açdılar meydan, 

Qırmızı şərablar verdi qol-qanad, 

Qırmızı rənglərdən qurdular büsat. 

Çalmağa oturdu, bütün dünyadan 

Seçilmiş ən məşhur oxuyan, çalan. 

Ən incə oxucu səslər ucalır, 

Ozanlar rəsmiylə oxuyur, çalır. 

---

_______________  

Milli Kitabxana

  ________________ 

312 

 

Çalanlar başladı süğdi nəğməsi, 

Göylərə ucaldı sazların səsi. 

Vardı pəhləvicə o qədər çalan 

Nəğməyə yenilik verirdi hər an. 

Rəqs edən kəşmirli gözəllər durur, 

Oynarkən yel kimi mayallaq vurur. 

Elə çalğıçılar gəlmiş Yunandan, 

Ağlını itirir eşidən insan. 

Rum və Çin xidmətə bel bağlayaraq, 

Bəzədi Rumdan və Çindən bir bayraq. 

Xəzinə ağzını açınca xaqan, 

Qarun xəznəsində yer oldu pünhan

237

. 

Əvvəlcə saçdı çox cavahir, gövhər, 

Daş-qaşa tutulmuş gözəl geyimlər. 

Büllurdan büsatı günəşdən parlaq, 

Incəlikdə sudan təmiz və yumşaq. 

Çin ipəklərindən bir neçə xalvar, 

Müşk ilə, ənbərlə dolu bir ambar. 

Kafurlu təbəqdən ətr almış hər yan, 

Quru ud artıqdı təzə kafurdan, 

Çaçi kamanlarla çini ipəklər, 

Bir neçə qılınc da ona bərabər. 

Bir ilxı yorğa at, görkəmli, oynaq, 

Yel kimi yeriyən, gövdəsi parlaq, 

Göylərdə durnanı, sarı ovlayan 

Laçınla qızıl quş, böyük bir karvan. 

Qırx fil öz taxtıyla, uca, qüvvətli, 

Sümükləri möhkəm, vücudu ətli. 

Bir dəstə qara qul - cəbhələr yenən, 

Ayüzlü kənizlər - ölü dirildən. 

Çəkdi bu şeyləri şah hüzurinə, 

Bunlardan başqa çox şey verdi yenə. 

yenidən başqa bir xəzinə açdı, 

Ondan da dəyərli bəxşişlər saçdı. 

Verdi o, quyruğu qara bir köhlən. 

Səhər küləyindən iti yeriyən. 

Yürüyən. şahanə bir təxti-rəvan. 

---

_______________  

Milli Kitabxana

  ________________ 

313 

 

Üstündə tərpənməz əsla oturan, 

Qaçmaqda ceyrandan iti, həm oynaq, 

Atəşdən qızğındı, sudan da yumşaq, 

Çölün quşlarından çox yüngül uçan, 

Dənizdə balıqdan iti oynayan, 

Qaçarkən qorxunc div sanırdı görən, 

Elə bil doğulmuş divlər nəslindən, 

Qalmaz tərpənişdə göylərdən geri, 

Olmaz dan yeri də bu meydan əri. 

Meydanda elə bir cövlanı vardı, 

Xəyalı o yarı yolda qoyardı. 

"Fərəsi" "Rüx" ilə ayaqdan salır, 

"Fərəs"lə "Fili" də cəbhədən alır

238

. 

Bir qorxu saçardı onun sürəti, 

Yerişi ən incə xəyaldan iti. 

Qorxmazdı səməndər kimi atəşdən, 

Səməndər demirəm, İskəndər çəkən. 

Bir ovçu quş verdi fitnəylə dolu, 

Röyalı gecədən daha qorxulu. 

Çərx kimi dolanır açarkən şəhbal, 

Gəzişi cənubdu, çıxışı şimal

239

. 

Polad yay keçirmiş tunc dırnaqlara, 

Əzmindən qartallar geyinmiş qara. 

Boynunda çox qan var, hər quşa- yağı, 

O qartal ovlayan yaylı caynağı 

Görüncə simürğün bağrı sızıldar. 

Çöllərdə kərgədan edərdi şikar, 

Acıqlı, qaniçən, qorxu bilməyən. 

Haqq onu yaratmış zülümdən, kindən, 

Toğruldur quşların şahı bu Toğan, 

O da Toğrul kimi ölkəyə sultan. 

Qaragöz bir kəniz ənbər qoxulu, 

Gülüzlü, dodağı şəkərlə dolu. 

Cənnətdə bəzənmiş bir sənəmdir bu, 

Edər o fitnəni könül arizu. 

Yürüyən bir aydır o sərv ağacı, 

Müşkin bir kəmənddir cüt qara saçı. 

---