35
Friksion ishsizlarga ish yoki turar joylarini o‘zgartiruvchi,
mavsumiy ishlar
tugallanmaganligi sababli, o‘quv yurtlarini birtirganligi sababli ish qidirib yurgan
ishsizlar kiradi. Tarkibiy (strukturaviy) ishsizlar ishlab chiqarish tarkibi yoki uning
texnologiyasi tubdan o‘zgarib, kasblarning ayrim turlariga talab kamayganligi sababli
kelib chiqadi. Bozor munosabatlari raqobatda sinmaslik
uchun yangi texnika va
texnologiyalarni joriy qilishni taqazo etadi. O‘z nabatida Fan va texnikaning juda tez
taraqqiy etishi, yangi kasb, mutaxassislarni talab qiladi. Demak, yangi texnikalarda
yoki yangi texnologiya bo‘yicha ishlaydigan mutaxassislarni tayyorlash kerak. Bu esa
birmuncha vaqtni talab qiladi.
Davriy (siklik) ishsizlik – ishsizlikning bu turi iqtisodiyotning ing‘iroz siklida paydo
bo‘ladi va yuksalish davrida yo‘qoladi. Shuning uchun
bunday ishsizlikni davriy
(siklik) ishsizlik deyiladi.
Ma’lumki, mamlakatlarda iqtisodiyotning inqiroz davrida ko‘pgina korxonalar
yopiladi (faoliyatini), ishchilar ko‘chaga haydaladi. Ishsizlar sonini hisobga olish
joylarda tashkil etilgan mehnat birjalari tomonidan amalga oshiriladi. Ular ishsizlarni
bo‘sh o‘rinlarga joylashtirish, zarur bo‘lsa yangi kasbga qayta o‘qitish,
statistikada
aholining bandlik va ishsizlik koeffitsientlari o‘rganiladi. Mehnat resurslarining
bandlik koeffitsienti (MRBK) ish bilan band bo‘lgan aholi sonini (IB) iqtisodiy faol
aholi soniga (IFA) bo‘lib topiladi.
Dostları ilə paylaş: