31
Mavzu –V. MEHNAT BOZORI STATISTIKASI
Reja.
1.
Mehnat bozori statistikasi mohiyati va vazifalari.
2.
Mehnat resurslari va harakat ko‘rsatkichlari
3.
Aholining ish bilan bandligi va ishsizlar statistikasi
1.
Mehnat bozori statistikasi mohiyati va vazifalari.
Moddiy ne’matlar ishlab chiqarish uchun insonlar mehnat qilishi zarur.
O‘zbekiston Respublikasida har bir insonning mehnat qilish, kasb tanlash erkinliklari
Respublika Konstiutsiyasida (37–modda) kafolatlangan. Lekin mehnat qilishga
majburlash (qonunda ko‘rsatilgan:
harbiy yoki muqobil xizmat, sud qarori bilan,
favqulodda vaziyatlar va shu kabilardan tashqari) mumkin emas.
Insonning ish
kuchiga ehtiyoj kasb-kori, mutaxassisligi tajribasi
va shu kabi mehnat qilish
xususiyatlariga qarab bozorda shakllanadigan talab va takliflarga bog‘liq.
Statistika makro va mikrodarajada aholining ish bilan bandlik,
ishsizlik,
mehnat resurslarining (xodimlarning) harakatini ifodalovchi,
ish vaqti va undan
foydalanish ko‘rsatkichlarini o‘rganadi. Bu ma’lumotlarni tegishli boshqaruv
organlariga to‘plab va qayta ishlab beradi. Mehnat bozori ko‘rsatkichlarini
ifodalovchi ma’lumotlar barcha ko‘rsatkichlarga ta’sir
etuvchi muhim ijtimoiy
ko‘rsatkichlardir.
Bozor munosabatlari sharoitida mehnat bozori ko‘rsatkichlarini xalqaro
miqyosda qo‘llaniladigan statistik me’yorlar asosida aniqlash asosiy vazifalardan biri
hisoblanadi, mehnat bozori statistikasining asosiy vazifalariga
yana quyidagilar
kiradi:
- aholining iqtisodiy faol qismi,
ish bilan band aholi, ishsizlar to‘g‘risidagi
ma’lumotlarni aniqlash, hamda va ularning o‘zgarishini o‘rganish va tahlil qilish;
- ishchi kuchi (mehnat resurslari) harakati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni
o‘rganish;
- ish vaqti fondi va ish vaqti fondidan foydalanish ko‘rsatkichlarini aniqlash va
ularning o‘zgarishlarini o‘rganish;
- ishsizlar turlarini, tarkibini va sabablarini o‘rganish va ularning o‘zgarishini
tahlil qilish.
Dostları ilə paylaş: 
