Microsoft Word ug расширен 27 09 17
Yüklə 363,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uzunmüddətli (bir müddət keçdikdən sonra) nəticələrə aiddir
- Uşağa qarşı fiziki zorakılıq faktının təyini. Fiziki əlamətlərin interpretasiyası
18 aqressiyaya kəskin psixi reaksiyalar. Bu reaksiyalar oyanıqlıq, harasa qaçmaq arzusu, gizlənmək arzusu və ya dərin arxayınçılıq, laqeydlik və s. əlamətlərlə özünü büruzə verə bilər. Hər iki halda uşaq qorxu, təşviş, qəzəb içindədir.
sosial nəticələr və stress, bu da beyinin erkən inkişafında pozulmalara səbəb olur. O cümlədən ekstremal stress sinir və immun sistemlərinin inkişafını pozur, nəticədə uşaqlıqda zorakılığa məruz qalan insanların daha böyük yetkinlik yaşlarında davranış, fiziki və psixi sağlamlıqlarında aşağıdakı problemlərin yaranması ehtimalı artır: zorakılığın törədilməsi və ya növbəti zorakılığa məruz qalma zorakılığa tolerantlıq viktimlik depressiya və ya səbəbsiz aqressiya özləri yaşayan zorakılığı yenidən canlandırma tütünçəkmə piylənmə
riskli seksual davranış arzuolunmayan hamiləlik alkoqol və narkotik maddələrin istifadəsi Öz növbəsində bu nəticələr ürək-damar, onkoloji xəstəliklərin, CYYİ-nin inkişafına, intihar cəhdlərinə səbəb olur. Uşaqlara qarşı zorakılıq hallarının vaxtında aşkarlanması zərərçəkmişlərdə zorakılıq nəticəsində yaranan ölüm riskinin azalmasına, sağalma dövrünün qısalmasına, uşaq və yeniyetmələrdə xronik xəstəliklərin əmələ gəlməsi ehtimalının azalmasına imkan verir ki, bu da onlarda əlillik hallarının baş verməsini azaldır. Zorakılığın qurbanı olan uşağın aşkarlanması uşaqla müraciət olunan bütün müəssisələrdə aparılmalıdır, o cümlədən kənd və şəhər məktəblərində, tibb müəssisələrində, ixtisaslaşdırılmış uşaq tibb müəssisələrində və regional polis bölmələrində. Tibb işçiləri uşaqlara qarşı kobud davranışın və qayğısızlığın erkən aşkarlanmasında əsas rol oynayırlar. Onlar çox vaxt valideynlərin uşaqla hansı münasibətdə olmalar yeganə şahidi olurlar. Uşağa istənilən səbəbdən baxışın keçirilməsi (valideynlərin
19 müraciəti zamanı, profilaktik baxış və s.) həkimdən müzakirə edilən problemə dair sayıq olmasını tələb edir, çünki hətta şikayətlər olmadıqda belə, zorakılığın ilk əlamətlərini görməyə real imkan yaranır. Baxış zamanı alınan bütün məlumatların tibbi kartaya qeyd olunması zəruridir, çünki bu məlumatlar məhkəmə zamanı əsas sübut kimi istifadə oluna bilər.
Uşaqlara qarşı zorakılıq halları aşağıdakı amillər əsasında şübhə yarada bilər: ► Uşağın bədənində zədə izləri (qançırlar, açıq yaralar, yeni cızıqlar, yeni çapıqlar, yaralar, gəzməkdə çətinliklər, bədənin müxtəlif hissələrində şişkinliklər, sümükdə çatlar, sınıqlar). ► Uşağın şübhəli davranışı (uşaq narahat, məyus, qorxmuş, məktəbə getməyə həvəssiz olur, müntəzəm dərs buraxır, oxumağa istəyi yoxdur, evə getməyə həvəssiz olur, onun yaşına uyğun olmayan nəzərəçarpan cinsi hərəkətlər edir, həmçinin yaşına uyğun olmayan dərəcədə cinsi əlaqə haqqında çox məlumatlı olur, xasiyyətində kəskin dəyişikliklər nəzərə çarpır, bədənində əmələ gələn yaraların səbəblərini izah edə bilmir). ► Uşaqda baxımsızlıq əlamətləri. Baxımsız uşaqlar şəraitə uyğun olmayan nazik, cırıq və çirkli geyimdə ola bilərlər. Onlar baxımsız (saçlara, dırnaqlara, ayaqlara, dəri infeksiyalarına, dəridə bişmələrə, solğunluğa nəzər yetirmək) və pis qoxulu, yəni səliqəsizliyin qəbuledilməz vəziyyətində ola bilərlər. İnkişafın qiymətləndirilməsi ən ağır hallara aid ümumi geriləməni, ya da inkişaf edilməsi üçün böyüklərin diqqətini tələb edən nitq və ünsiyyət bacarıqlarının geriləməsini aşkarlaya bilər. ► Uşağın davranışında dəyişikliklər. Bir çox uşaqlar müayinə səbəbindən həddən artıq həyəcanlı olur, lakin onları sakitləşdirdikdə həkim müayinəsinə razılıq verirlər. Bəziləri əksinə çox passivdirlər, belə ki, onların davranışı cinsi orqanların müayinəsi zamanı dəyişə bilər, məsələn, onlar həddən artıq qorxu keçirə bilərlər. Bu iki növ davranış cinsi zorakılıq qurbanlarına aid olan haldır. ► Əgər zorakılıq halına şübhə varsa, şübhənin əsaslandırılmış olmasını təsdiq etmək üçün araşdırmalar aparılır. Uşağın 20 bədənindəki zədələrin müayinəsi zamanı aşağıdakı əlavə faktorlar aşkarlandıqda şübhə əsaslandırılmış hesab olunur: Uşağın zorakılığa məruz qalması və ya məruz qalmaqda davam etməsi barədə öz ifadəsi. Zorakılıq halına şahidlik edən bir insanın ifadəsi Müxtəlif mənbələrdən alınan məlumat ► Valideynin qeyri-adekvat davranışları: zədələnmələrin ağırlıq dərəcələri ilə valideynin verdiyi izahatlar bir-birinə uyğun gəlmir və ya ziddir. valideyn daim uşağın ifadəsinin detallarını dəyişdirir valideyn uşağın yaralarına qeyri-adekvat reaksiya verir, o, zədələri həqiqətdə olduğundan daha az ciddiliklə qiymətləndirir və öz şəxsi problemlərinə daha çox diqqət yönəldir zədələrin səbəbləri ümumiyyətlə izah edilmir zədələnmələrdə uşağın özünün günahı olduğunu deyir tibbi yardım üçün gec müraciət olunur tibb personalına qarşı səbəbsiz aqressivlik uşaqla davranışda emosional dəstəyin və məhəbbətin olmaması. Ehtimal olunan zorakılığın bilavasitə olan əlamətləri: travmadan dərhal sonra yox, bir müddət keçdikdən sonra həkimə müraciət edilib travma ilə bağlı valideynlərin izahları bir-birinə ziddir və həkimin gördüyü obyektiv şəkildən fərqlənir zədələr çoxsaylıdır, onların əmələ gəlmə tarixi müxtəlifdir, spesifik xüsusiyyətləri var (barmaq, əşya izləri) eyni tipli travmalarla müxtəlif müəssisələrə təkrar müraciətlər zorakılığın digər əlamətləri (inkişafdan geri qalma, sanitar- gigiyenik baxımsızlıq, vaxtında müalicə edilməmə) zədələrin əsasən bayram və ya istirahət günlərindən sonra əmələ gəlməsi
Fiziki zorakılıq qurbanı olan uşaqların vəziyyətinin qiymətləndirilməsi aşağıdakıları əhatə etməlidir:
Yüklə 363,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|