Müasir dövrdə istehsalatda hər hansı səviyyədə qəbul edilən qərar və təlimatlar, işçilərin

5.2. İstehsalatda baş verən bədbəxt hadisələrin təhqiqi və uçota alınması
İstehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisə haqqında zərərçəkən, yaxud hadisənin şahidləri
dərhal işəgötürənə (müəssisənin vəzifəli şəxslərinə) məlumat verməlidir. İşəgötürən (müəssisə-
nin vəzifəli şəxsi) zərərçəkənə ilk tibbi yardım göstərilməsini, onun tibbi sanitar hissəsinə və ya
digər müalicə müəssisəsinə çatdırılmasını təşkil etməyə, hadisə baş vermiş iş yerindəki şəraiti və
avadanlıqların vəziyyətini hadisənin baş verdiyi anda olduğu kimi saxlamağa (əgər həmin şərait
və vəziyyət ətrafdakı işçilərin həyatı və səhhəti üçün təhlükə törətmirsə, qəzaya səbəb olmursa)
borcludur.
İşəgötürən istehsalatda baş verən bədbəxt hadisələrin ağırlıq dərəcəsindən asılı olmayaraq,
hadisənin təhqiqatının aparılması üçün dərhal həmin hadisə baş verən günü bölgə üzrə Dövlət
Əmək Müfəttişliyinə (və ya birbaşa Dövlət Əmək Müfəttişliyinin mərkəzi aparatına), Fövqəladə
Hallar Nazirliyinə (bədbəxt hadisə təhlükə potensiallı obyektlərdə qəza nəticəsində baş vermişsə)
məlumat verməyə borcludur. Eyni zamanda, yuxarı mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına və
Respublika Həmkarlar İttifaqı Konfederasiyasına (əgər işçilər bu həmkarlar təşkilatının
üzvüdürlərsə) məlumat verilməlidir.
Ağırlıq dərəcəsindən asılı olmayaraq, bütün növ xəsarətlərin, bir nəfərin həlak olması və
qrup halında baş vermiş bədbəxt hadisələrin təhqiqatı Dövlət Əmək Müfəttişliyi rəisinin (və
yaxud onun tapşırığı ilə bölgə üzrə Dövlət Əmək Müfəttişliyinin) əmri ilə yaradılmış komissiya
tərəfindən aparılır.
Təhlükə potensiallı obyektlərdə və dağ-mədən sahələrində baş vermiş qəza və bədbəxt
hadisə faktı üzrə texniki təhqiqatın aparılması üçün xüsusi komissiya Azərbaycan Respublikası
Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən yaradılır. Xəsarətlə nəticələnmiş bədbəxt hadisələrin
təhqiqatını aparmaq üçün tərkibi: sədr – Dövlət Əmək Müfəttişliyinin vəzifəli şəxslərindən,
üzvlər – işəgötürənin və müəssisənin həmkarlar ittifaqı komitəsinin nümayəndələrindən ibarət
təhqiqat komisiyası yaradılır.
Qrup halında xəsarətlə və ya bir nəfər işçinin ölümü ilə nəticələnmiş bədbəxt hadisələrin
təhqiqatını aparmaq üçün tərkibi: sədr – Dövlət Əmək Müfəttişliyinin vəzifəli şəxsləri, üzvlər –
sahə həmkarlar ittifaqı komitəsinin, müəssisənin və yaxud onun tabeçiliyi üzrə yuxarı orqanının
(əgər varsa) nümayəndələrindən ibarət təhqiqat komissiyası yaradılır.
İki-dörd işçinin ölümü və ya əlahiddə ağır nəticəli bədbəxt hadisələrin (qəzanın)
təhqiqatını aparmaq üçün tərkibi: sədr – Dövlət Əmək Müfəttişliyinin vəzifəli şəxslərindən (rəh-
bər işçilərindən), üzvlər – sahə həmkarlar ittifaqı komitəsinin (Azərbaycan Həmkarlar İttifaqı
Konfederasiyasının), müəssisənin və ya onun tabeçiliyi üzrə yuxarı orqanının (əgər varsa)
nümayəndələrindən ibarət təhqiqat komissiyası yaradılır.

---

Xarici dövlətlərin ərazisində fəaliyyət göstərən müəssisələrdə və yaxud dünya okeanında
Azərbaycan Respublikasının bayrağı altında üzən gəmilərdə işçilərlə baş vermiş bədbəxt
hadisələrin təhqiqatı, həmin müəssisənin (gəminin) rəhbərinin əmri ilə tərkibi müəssisə
işçilərindən ibarət yaradılmış komissiya tərəfindən təhqiq edilir.
Bədbəxt hadisə baş vermiş sahədə əməyin təhlükəsizliyinə bilavasitə cavabdeh şəxs
təhqiqat komissiyasına üzv ola bilməz.
Azərbaycan Respublikasının əmək və əməyin mühafizəsi sahəsində tərəfdar çıxdığı
Beynəlxalq Sazişə (müqaviləyə) əsasən, Azərbaycan Respublikası ərazisində əmək vəzifələrini
yerinə yetirərkən xarici ölkə vətəndaşları ilə baş vermiş bədbəxt hadisələrin təhqiqatı bu Sazişdə
(müqavilədə) nəzərdə tutulmuş qaydada aparılır. 
Təhqiqat komissiyası bədbəxt hadisənin səbəbini və iş yerinin şəraitini təhqiq edir, əməyin
mühafizəsi və təhlükəsizlik texnikası qaydalarının standartlarının pozulmasına yol vermiş
şəxsləri aşkar edir. Hadisənin şahidlərindən və zərərçəkəndən izahatlar alır, bədbəxt hadisənin
səbəblərini və onların aradan qaldırılması üzrə tədbirləri göstərməklə lazımi nüsxələrdən ibarət
tədqiqat aktı tərtib edir və müəssisə tərəfindən hadisə barədə İZ formalı aktın düzgün tərtib
olmasına nəzarət edir. Bədbəxt hadisənin təhqiqatı başa çatdıqdan sonra, işəgötürən tərəfindən
bir gündən gec olmayaraq qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada İZ formalı akt tərtib
edilməli və onun bir nüsxəsi mütləq zərərçəkən işçiyə təqdim olunmalıdır.
İşçinin əmək qabiliyyətinin bir gündən artıq müddətə itirilməsinə və ya tibbi rəy əsasında
bir gündən artıq müddətə başqa işə keçirilməsinə səbəb olmuş bədbəxt hadisə İZ formalı aktla
rəsmiləşdirilir və istehsalatda bədbəxt hadisələrin qeyd jurnalında qeyd olunur.
Təhqiqat komissiyası İZ formalı aktın işəgötürən tərəfindən düzgün tərtib olunmadığını
müəyyən edərsə, onun yenidən tərtib edilməsini tələb etmək hüququna malikdir.
Bədbəxt hadisənin təhqiqat materialları İZ formalı aktla birlikdə, bədbəxt hadisənin qeydə
alındığı müəssisədə 45 il müddətində saxlanılmalıdır.
İşəgötürən tərəfindən, müvəqqəti olaraq, işləmək üçün başqa təşkilata göndərilmiş və
yaxud əvəzçilik üzrə çalışan işçi ilə baş vermiş bədbəxt hadisənin təhqiqatı, bu işçinin müvəqqəti
işlədiyi, yaxud əvəzçilik üzrə çalışdığı təşkilatın və əsas iş yerinin nümayəndələrinin iştirakı ilə
aparılır və hadisə baş vermiş müəssisə tərəfindən uçota alınır.
İşəgötürən hər ilin sonunda İZ formalı aktlara əsasən, Azərbaycan Respublikası Dövlət
Statistika Komitəsi tərəfindən müəyyən edilmiş formalarda istehsalatda bədbəxt hadisələr
nəticəsində zərərçəkənlər haqqında hesabat tərtib edir.
İşəgötürən istehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisənin səbəblərinin təhlilini, onların sex və
digər bölmələrin əmək kollektivlərində müzakirəsini, istehsalatda bədbəxt hadisələrin qarşısının
alınması üzrə tədbirlərin hazırlanmasını və həyata keçirilməsini təmin etməyə borcludur.
Bədbəxt hadisə baş vermiş nazirlik, baş idarə və müəssisə rəhbəri bədbəxt hadisənin
nəticələrini müzakirə edir və gələcəkdə qarşısının alınması üzrə tədbirlər hazırlayır, yerinə
yetirilməsini təmin edir.