Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
195 tanınmaz meyiti cırıq-cırıq olmuĢ paltarlarından tanıyıb. Gözümün qabağına qısqanc qardaĢları tərəfindən quyuya atılan Yusifin midiyalı tacirlər tərəfindən quyudan çıxarılması gəldi. «Yusif və Züleyxa»nın həmin məclisini rəsm eləməkdən çox xoĢum gəlir, çünki həyatda ən əsas duyğunun
Bir anlığa sükut olanda mənə baxdıqlarını hiss elədim. Ağlayımmı? Amma gözüm Qaraya sataĢdı. Alçaq hərif hamımızı süzür, özünə ƏniĢtə əfəndi tərəfindən nəqqaĢlar arasına bu iĢin əslini araĢdırmaq üçün göndərilən adam görkəmini verməyə çalıĢır. «Kim eləyə bilər bu alçaqlığı?» – böyük qardaĢ bağırdı. «QarıĢqanı incitməkdən çəkinən qardaĢımıza hansı vicdansız qıya bilər?» Onun ağlaya-ağlaya verdiyi bu suala mən də ürəkdən gələn tərzdə qoĢulub öz-özümə cavab axtardım. Kimdi Zərifin düĢmənləri? Mən öldürməsəydim, kim öldürərdi onu? Bir vaxtlar – güman ki, «Hünərnamə»nin hazırlandığı illərdə – qədim ustaların üsullarına fikir vermir, daha ucuz, daha cəld təzhib eləmək üçün biz rəssamların nə qədər əmək sərf elədiyimiz səhifələrin kənarını pis rənglərlə korladığına görə bəziləriylə dalaĢdığını xatırlayıram. Kimdi onlar? Amma daha sonra düĢmənçiliyin bu səbəbdən yox, alt mərtəbədəki downloaded from KitabYurdu.org
196 gözəl cildçi Ģəyirdin eĢqi üçün olduğu barədə Ģayiələr çıxmıĢdı, bununla belə, bu çox köhnə hekayəydi. Bir də Zərifin zərifliyini, incəliyini, o qadıntəhər tərbiyəli çələbi davranıĢını ürəklərinə salanlar vardı, amma bunlar baĢqa səbəblərlə bağlıydı: Zərifin qədim üsullara kölə qədər bağlılığı, təzhiblə rəsmin rəng uyumunda həddən artıq vasvası olması, baĢqa nəqqaĢların – xüsusilə mənim – mövcud olmayan nöqsanlarımızı Ustad Osmanın hüzurunda kübar çoxbilmiĢliklə xəbər verməsi kimi... Son davası Ustad Osmanın bir vaxtlar çox həssas olduğu mövzuyla, saray nəqqaĢlarının əlaltından qırağa iĢ görməsi, saraydan kənar xırda-para sifariĢləri gizlicə qəbul eləməsiylə bağlıydı. PadĢahımızdan gələn
diqqət və
xəzinədarbaĢıdan gələn pullar son illərdə azaldığına görə bütün nəqqaĢlar görməmiĢ kütbeyin paĢaların ikimərtəbəli qonaq evlərinə, ən ustaları isə gecələr ƏniĢtəni ziyarətə getməyə baĢladılar. ƏniĢtənin uğursuzluq bəhanəsiylə kitabını, kitabımızı davam etdirməmək barədə qərar verməsindən heç bir Ģey baĢa düĢmədim. Əlbəttə, quĢbeyin Zərif əfəndinin kitabını bəzəyən bizlərdən biri tərəfindən aradan götürüldüyünü təxmin eləyir. Onun yerində siz olsaydınız, qatili naxıĢ vurmaq üçün iki
həftədən bir
gecələr evinizə
çağırardınızmı? Yoxsa əvvəlcə əsl qatil kim, ən downloaded from KitabYurdu.org
197 yaxĢı nəqqaĢ hansı olduğunumu qət eləyərdiniz? Qısa bir müddətdə evinə gələn nəqqaĢlar arasında rəng vermədən təzhibə, cədvəlkeĢlikdən rəssamlığa, üz çəkməkdən səhifə tərtibinə keçə bilən ən bacarıqlısının kim olduğunu baĢa düĢəcəyinə, bundan sonra təkcə mənimlə davam eləmək istəyəcəyinə heç Ģübhəm yoxdu. Mənim əsl bacarıq sahibi bir nəqqaĢ da yox, sıravi bir qatil olduğumu düĢünəcək qədər alçalacağını güman eləmirəm. Yanında gətirdiyi o Qara əfəndini, o səfehi gözucu izləyirəm. Qəbiristanlıqdan o ikisi birgə çıxıb dağılan yas camaatıyla Eyyub limanına enəndə mən də arxalarınca getdim. Onlar limanda dördavarlı qayığa, mən də daha sonra ölünü və yası tamamilə unudub aralarında gülüĢən gənc Ģəyirdlərlə birgə altıavarlıya mindik. Bir ara Fənərqapı açıqlığında qayıqlarımız bir-birilərinə yan alan kimi yaxınlaĢdılar, Qaranın ƏniĢtəyə xısın-xısın bəzi Ģeylər danıĢdığını əməlli-baĢlı yaxından gördüm, birdən yenə də adam öldürməyin nə qədər asan olduğu barədə düĢündüm. Allahım, sən bu ağlagəlməz gücü hamımıza vermisən, amma həm də bizi qorxudursan ki, istifadə eləməyək. Bununla belə, insan bir dəfə bu qorxunu yenib hərəkətə gəlsə, dərhal tamamilə baĢqa adama çevrilir. Yalnız Ģeytandan yox, içimdəki ən incə pislik əlamətindən belə ödüm ağzıma gələrdi. downloaded from KitabYurdu.org
198 Ġndisə pisliyin dözülən Ģey, hətta nəqqaĢ üçün lazımlı olduğunu da hiss eləyirəm. Cinayətdən sonra bir neçə gün ərzində əllərimin titrəməsini bir yana qoysaq, o səfili öldürəndən bəri daha yaxĢı cızıram, daha parlaq, cəsur rəng çəkirəm, ən baĢlıcası isə, həyat gücümün möcüzələr yaratdığını görürəm. Amma nəqĢ elədiyim möcüzələri bəyənəcək neçə adam var Ġstanbulda? Cibali açıqlığından, Xalicin lap ortasından Ġstanbula qəzəblə baxdım. Qarla örtülü qübbələr birdən çıxan günəĢin altında par-par parıldadı. Deməli, bu Ģəhər nə qədər böyük və rənglidisə, suçumuzu və günahımızı gizləyəcəyimiz o qədər çox guĢəsi, nə qədər tünlükdüsə, suçumuzla aralarına qarıĢa biləcəyimiz o qədər adamı var. ġəhərlərin zəkası
yetiĢdirdiyi alimlərlə, kitabxanalar, nəqqaĢlar, xəttatlar və mədrəsələrlə yox, qaranlıq küçələrində min illər boyu gizlicə iĢlənmiĢ cinayətlərin çoxluğuyla ölçülməlidi. Bu məntiqlə Ġstanbulun bütün cahanın ən zəkalı Ģəhəri olduğuna Ģübhəm yoxdu. Unqapı limanında Qara və ƏniĢtənin arxasınca mən də qayıqdan endim. Bir-birilərinə söykənib yoxuĢları çıxanda onları izləyirdim. Sultan Mehmet camesinin arxa tərəfindəki yanğın yerində dayanıb son dəfə də danıĢdılar, sonra bir- birindən ayrıldılar. ƏniĢtə əfəndi tək qalanda bir downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|