187
Bəlkə yenə sual verəcəkdi, amma birdən
özümüzü yamacdakı sıx sərv ağacları, hündür alaq
otları və qəbir daĢları arasındakı qəbir yerində
gördük. Qəbrin ətrafı sıra-sıra kütləylə dolduğuna
görə «bismillah» və «əla milləti-Rəsulullah»
nidalarının
və
sözlərinin
aĢkar
ucalıb
qatılaĢmasından meyitin həmin məqamda qəbrə
endirildiyini baĢa düĢdüm.
«Üzünü yaxĢı-yaxĢı açın», – kimsə dilləndi.
Kəfəni sıyırırlar, bir gözü qalan əzik baĢlı
ölüylə göz-gözə baxıĢırlar; amma arxa tərəflərdə
olduğuma görə heç bir Ģey görə bilmirdim. Ölünün
gözlərinin içinə mən məzar baĢında yox, tamamilə
baĢqa bir yerdə baxmıĢdım.
Bir xatirə: otuz il qabaq PadĢahımızın cənnətməkan
babaları Kıbrıs adasını venesiyalılardan almağı
beyninə salmıĢ, ġeyxülislam Əbussuut əfəndi də bir
vaxtlar misirli sultanlar tərəfindən həmin adanın
Məkkə və Mədinənin iaĢəsinə ayrıldığını dərhal
xatırladıb, din sarıdan müqəddəs olan yerləri əhatə
eləyən bir adanın xristian gavuru əlində qalmasının
düzgün olmadığı barədə fitva vermiĢdi. Beləcə,
mənim öhdəmə ilk elçilik vəzifəm kimi,
venesiyalılara bu gözlənilməz qərarı, adalarını bizə
verməli olduqlarını bildirmək təki çətin bir iĢ
düĢmüĢdü. Venesiyada kilsələri gəzmiĢ, körpülərə,
saraylara heyrətlənmiĢ, ən çox varlı evlərindəki
downloaded from KitabYurdu.org
188
rəsmlərdən sehrlənmiĢ, bu heyrət içində də
göstərdikləri qonaqpərvərliyə güvənib, təhdidlərlə
dolu məktubu vermiĢ, PadĢahımızın təkəbbürlü
ədayla Kıbrısı istədiyini təbliğ eləmiĢdim.
Venesiyalılar o qədər qəzəblənmiĢdilər ki, dərhal
yığıĢan Məclisdə bu cür məktubun müzakirəsinin
belə məqbul olmadığı haqda qərar çıxarılmıĢdı.
Sonrasa qəzəbli kütlələr məni doçun sarayında
qısnamıĢdılar. Mühafizəçiləri, qapıçıları basıb-
keçən sərsərilər canımı boğazlamağa giriĢmiĢdilər
ki, doçun iki döyüĢçüsü məni sarayın dəhlizlərindən
qaçırıb kanala açılan arxa qapıya çıxartdılar. Orada
buna oxĢayan dumanın içində məni qarĢılayıb
qoluma girən ağ geyimli, uzun boylu, solğun
bənizli qayıqçını bir anlığa ölümün özü hesab
eləmiĢ, gözlərinin içinə baxıb, orada özümü
görmüĢdüm.
Kitabımı gizlincə bitirib Venesiyaya bir dəfə
də getmək imkanını intizarla gözlədim.
Üstü səliqəylə örtülən qəbrə yaxınlaĢdım:
indi orada mələklər onu sorğu-suala çəkirlər,
cinsini, dinini, peyğəmbərini soruĢurlar. Öz
ölümüm barədə düĢündüm.
Bir qarğa yanıma sıçradı. Qaranın gözlərinin
içinə Ģirin-Ģirin baxdım və qoluma girməsini,
qayıdanda mənə yoldaĢlıq eləməsini istədim.
Kitabım üçün iĢləmək məqsədilə ertəsi gün səhər
downloaded from KitabYurdu.org
189
tezdən onu evdə gözləyəcəyimi söylədim. Çünki öz
ölümüm barədə düĢünər-düĢünməz kitabımı, nəyin
bahasına olursa olsun, başa çatdırmalı olduğumu
yenə də dərk eləmiĢdim.
18. MƏNƏ QATİL DEYƏCƏKLƏR
Yazıq Zərif əfəndinin parça-parça olmuĢ
meyitinin üstünə palçıqlı soyuq torpaq töküləndə
hamıdan çox mən ağladım. «Ölənlə birlikdə mən də
ölüm, qoyun mən də onunla birgə qəbrə
basdırılım», – deyib qıĢqırırdım, qəbrə yıxılmamaq
üçün belimdən tutdular. Az qala boğulanda
ovuclarını alnıma qoyub, baĢımı da arxaya doğru
çəkdilər ki, nəfəs ala bilim. Hıçqırıq və göz
yaĢlarımı həddən artıq eləyə biləcəyimi mərhumun
qohumlarının baxıĢlarından da baĢa düĢüb özümü
yığıĢdırdım. NəqqaĢxanadakı dedi-qoduçular bu
qədər ağladığıma görə Zərif əfəndiylə aramızda bir
könül bağı olduğunu güman eləməyə də baĢlaya
bilərdilər.
Daha artıq diqqət çəkməmək üçün dəfnin
axırına qədər bir çinar ağacının arxasında
gizləndim. Cəhənnəmə yolladığım səfehin daha da
sarsaq bir qohumu məni çinarın arxasında yaxaladı,
downloaded from KitabYurdu.org
190
çox mənalı saydığı baxıĢla gözlərini gözlərimin
içinə dikdi. Məni uzun-uzadı qucaqladı. Sonra
axmaq belə dedi: «Sən Cümə ertəsiydinmi,
ÇərĢənbəydinmi?»
«ÇərĢənbə
1
bir
vaxtlar
rəhmətliyin adıydı», – deyəndə heyrətləndi.
Bizi bir-birimizə sirr kimi bağlayan bu
ləqəblərimizin hekayəsi adidi. ġəyirdlik illərimizdə,
o vaxt kalfalıqdan ustalığa yeni keçmiĢ Ustad
Osmana hamımızın hörməti, heyranlığı, eĢqi çox
böyük idi. Böyük nəqqaĢdı, Allahın həm sehrli
bacarıq, həm də cin kimi ağıl verdiklərindən hər
Ģeyi bizə o öyrətdi. Hər səhər Ģəyirdlərin yerinə
yetirməli olduğu kimi, aramızdan bir nəfər ustadın
evinə getməli, qələm qutusunu, çantasını, içi
kağızla dolu cildbəndini götürüb, arxasınca
nəqqaĢxanaya qədər gəlib ona yoldaĢlıq eləməliydi.
Ona yaxın olmaq üçün o qədər çarpıĢırdıq ki, «bu
gün mən gedəcəyəm» deyib aramızda dalaĢırdıq.
Ustad Osmanın bir sevimlisi vardı, amma hər
səhər də onun gəlməsi nəqqaĢlar dəstəsində onsuz
da heç bitib-tükənməyən dedi-qoduları və ədəbsiz
zarafatları əməlli-baĢlı alovlandırdığına görə böyük
1
ÇərĢənbə həftənin ikinci, Salı üçüncü, PərĢənbə dördüncü,
cüməertəsisə altıncı günləridir (tərc.).
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |