Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
213 uĢaq, zinakar qadını daĢlayan qəddar, ya da əliqanlı qatil olmağa belə razılıq vermiĢdilər». «Bu, eynilə, – özümü baĢa düĢməyən kimi göstərib dilləndim, – qədim Əcəm əfsanələrindən söhbət açan kitablarda ġah Ġsmayılın taxta oturmasını görməyimiz kimi bir Ģeydi. Ya da Xosrovla ġirinin hekayəsində onlardan çox sonra hökm sürən
Teymurun rəsm
edilməsiylə rastlaĢmağımıza oxĢayır». Bu məqamda evin içində taqqıltımı vardı? «Amma o firəng rəsmləri elə bil bizi qorxutmaq üçün çəkilir», – əniĢtəm sonra dedi. «Bizi yalnız çəkdirənlərin gücü və var-dövlətiylə qorxutmurlar. Həm də bu dünyada mövcudluğun çox gözəl və əsrarəngiz Ģey olduğuna inandırmağa çalıĢırlar. Bənzərsiz üzləri, gözləri, duruĢlarıyla, hər qatı kölgə içində olan əlbəsələriylə əsrarəngiz bir varlıq nümunəsinə çevrilib bizi qorxutmaq istəyirlər». Bir dəfə Komo gölü qırağındakı bir varlı malikanəsində çılğın həvəskarın, krallardan kardinallara, əsgərlərdən Ģairlərəcən firəng tarixinin bütün məĢhurlarının üz təsvirlərini topladığı möhtəĢəm portretlər qalereyasının otaqlarında necə itdiyindən danıĢdı. «Qonaqsevər ev sahibinin məni iftixarla gəzdirdiyi evin otaqlarında bir az da öz istəyimlə gəzməyim məqsədilə məni tək qoyanda, – downloaded from KitabYurdu.org
214 dedi, – çoxu həqiqi görünən, bəzisi dimdik mənim gözlərimin içinə baxan bu guya mühüm gavur Ģəxsiyyətlərinin məhz portretləri çəkildiyinə görə bu dünyanı daha artıq dolduran Ģəxsiyyətlərə çevrildiklərini gördüm. Portretlərinin çəkilməsi elə sehrli bir Ģey yaratmıĢ, onları elə bənzərsiz varlığa çevirmiĢdi ki, rəsmlər arasında bir anlığa özümü nöqsanlı və gücsüz hiss elədim. Sanki bu aləmdə
Heratlı qədim nəqqaĢların mükəmməl və dəyiĢməz elədiyi Ġslam nəqĢinin portret həvəsiylə baĢa çatacağını dərhal baĢa düĢüb, istəyindən qorxub. «Amma sanki hamıdan fərqli olduğumu, baĢqa cür olduğumu, bənzərsiz olduğumu hiss eləmək də istəyirdim», – dedi. Beləcə, Ģeytanın bizi günaha sürükləyəcəyi vaxtlarda olduğu kimi, qorxduğu Ģeyə doğru güclü istəyin cazibəsiylə sürükləndiyini hiss eləyib. «Necə deyim, bu sanki günahsayaq istək idi, elə bil Allaha qarĢı böyüklənməyə, özünü əhəmiyyətli bir Ģey saymağa, özünü dünyanın mərkəzinə qoymağa oxĢayırdı». Daha sonra ağlına gəlib ki, firəng ustadlarının əlində bir cür məğrur uĢaq oyununa dönən Ģey uca padĢahımıza yönəlsə, bir sehri də aĢıb, görən hər kəsi təsiri altına alacaq haqlı bir gücə, dinimizə xidmətə çevriləcək. downloaded from KitabYurdu.org
215 PadĢahımızın və onu təmsil eləyən Ģeylərin rəsmlərinin olacağı bir kitab hazırlatmaq fikri elə həmin vaxt ortaya çıxıb. Çünki Ġstanbula qayıdan əniĢtəm PadĢahımız həzrətlərinə firəng ustadlarının üsullarıyla rəsm edilməsinin çox yaxĢı olacağını söyləyəndə o, əvvəlcə etiraz eləyib. «Əsl olan hekayədi», – deyib. «Gözəl rəsm hekayəni zərifliklə tamamlayır. Hekayəni tamamlayan rəsmi fikirləĢməyə çalıĢanda ağlıma o rəsmin axırda büt olacağı gəlir. Çünki olmayan hekayəyə inanmayacağımıza görə onda rəsmə, o Ģeyə
inanacağıq. Bu,
Peyğəmbərimiz sındırtdırmazdan qabaq Kəbədə bütlərə səcdə eləmək kimi bir Ģeydi. Əgər bir hekayənin parçası olmayacaqsa, məsələn, bu qərənfili, ya da bu ədəbsiz cırtdanı necə rəsm eləyəcəksən?» «Qərənfilin gözəlliyinin onun bənzərsizliyi olduğunu göstərməklə». «Sonra da səhifənin tərtibində onu aləmin düz mərkəzinəmi qoyacaqsan?» «Qorxdum, – əniĢtəm mənə dedi, – PadĢahımızın fikirlərinin məni apardığı yerin hara olduğunu görüb bir anlığa təlaĢa düĢdüm». ƏniĢtəmin dünyanın, həm də beləcə kağızın
downloaded from KitabYurdu.org
216 «Sonra mərkəzinə cırtdanı qoyduğun rəsmi divardan asmaq istəyəcəksən», – PadĢahımız əniĢtəmin qorxduğunu, güman elədiyim kimi, deyib. «Amma rəsm divardan asılmaz. Çünki divardan asdığımız rəsmə, məqsədimiz nə olur olsun, bir müddət sonra səcdə eləməyə də baĢlayarıq. Gavurların elədiyi sayaq Həzrəti Ġsanın eyni zamanda – Allah eləməsin – Allah olduğuna inansaydım, onda Allahın dünyada görünə biləcəyini, hətta insanda peyda ola biləcəyini də baĢa düĢəcək, insan rəsmi çəkib divara vurmağı qəbul eləyəcəksən. Divardan asılan hər rəsmə, nəhayət, fərqinə varmadan səcdə eləməyə baĢlayacağımızı baĢa düĢürsən, ya yox?» «Onu elə yaxĢı baĢa düĢürdüm ki, – əniĢtəm mənə dedi, – onu baĢa düĢdüyümə görə həm də birgə düĢündüyümüz Ģeydən qorxurdum». PadĢahımız: «Buna görə də rəsmimin divardan asılmasına razı ola bilmərəm», – deyib. «Amma bunu istəyirdi», – əniĢtəm mənə Ģeytan kimi gülümsəyə-gülümsəyə pıçıldadı. Ġndi də qorxmaq növbəsi mənə çatmıĢdı. PadĢahımız: «Amma firəng ustadlarının üsullarıyla rəsmimin çəkilməsini də istəyirəm», – deyib. «Həmin rəsm kitabın səhifələri arasında gizlədilməlidi. O kitabın hansı kitab olacağını mənə sən deyəcəksən». downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|