254
Məktubu lap ciddiyyətlə aldım, səfeh qıza
kimsənin gözünə görünmədən evə qayıtmağı
tapĢırdım. Nəsim sualedici nəzərlərlə baxırdı.
Məktub daĢıdığım vaxtlar götürdüyüm o iri yalançı
boğçanı götürdüm.
«ƏniĢtə Çələbinin qızı ġəkurə eĢqdən korun-
korun yanır», – dedim. «Biçarənin ağlı baĢından
əməlli-baĢlı getdi».
Qəhqəhə çəkib eĢiyə çıxdım, amma dərhal
qəlbimi utanc hissi bürüdü. Mən ġəkurənin könül
macərasıyla alver eləmək yox, əslində, onun kədərli
həyatına gözyaĢı tökmək istəyirdim. Nə qədər də
gözəldi, qara gözlü, kədərli qızım mənim!
Səhərin soyuğunda daha da tənha və zavallı
görünən yəhudi məhəlləmizin uçuq-sökük evləri
qabağından tələm-tələsik getdim. Çox sonra,
Hasanın yaĢadığı küçədəki küncdə məskən salıb
gəlib-keçənləri gözləyən o kor dilənçini görəndə
var gücümlə «Boğçaçı!» qıĢqırdım.
«Gonbul boĢboğaz», – dedi. «QıĢqırmasan
da, səni ayaq səslərindən tanıyacaqdım».
«Murdar kor», – dedim. «Uğursuz tatar!
Korlar Allahın atdığı bəlalardı, Allah bəlanı versin
sənin».
Əvvəllər belə Ģeylərə hirslənib, fikir
verməzdim. Hasanın qapısını taybatay açdılar.
Abazadı, çələbidi, kübardı.
downloaded from KitabYurdu.org
255
«Görək bizə bu dəfə nələr gətirdiniz?»
«Sənin tənbəl oğlun yatırmı?»
«Yatırmı? Gözü yoldadı, sənin xəbərini
gözləyir!»
Bu ev o qədər qaranlıqdı ki, hər dəfə gələndə
elə bil məzara girirəm. ġəkurə neylədiklərini heç
soruĢmur, amma bu evdən ona elə bu cür danıĢıram
ki, bu məzara qayıtmağı heç ağlına gətirməsin.
Gözəl ġəkurəmin bir vaxtlar bu evin xanımı
olduğunu, yaramaz oğlanlarıyla bu evdə yaĢadığını
təsəvvür eləmək belə çətindi. Ġçəri yuxu və ölüm
qoxuyurdu. O biri, daha da qaranlıq otağa girdim.
Göz
gözü
görmürdü.
Məktubu
heç
çıxarmamıĢdım ki, Hasan qaranlığın içindən peyda
olub, onu əlimdən qapdı. HəmiĢəki kimi imkan
verdim ki, öz-özünə oxuyub marağını doydursun.
BaĢını kağızdan dərhal qaldırdı.
«BaĢqa bir Ģey yoxdumu?» – dedi, amma
baĢqa bir Ģey olmadığını bilirdi. «Bu, qısaca bir
məktubdu», – deyib oxudu:
«Qara əfəndi, evimizə gəlirsən, bütün günü
oturursan. Amma eşitdim ki, atamın kitabı üçün bir
sətir də yazmırsan. Atamın kitabını başa
çatdırmamış əbəs yerə heç ümid eləmə».
Məktub əlində, sanki baĢ verənlər mənim
qəbahətim olan kimi, məni suçlaya-suçlaya
downloaded from KitabYurdu.org
256
gözümün içinə baxırdı. Evdəki bu sükutdan xoĢum
gəlmir.
«Evli olduğundan, ərinin savaĢdan geri
qayıdacağından artıq heç söz yoxdu», – dedi.
«Niyə?»
«Mən nə bilim, niyə?» – dedim. «Bu
məktubları mən yazmıram».
«Bəzən ondan belə Ģübhələnirəm», – deyib
məktubu on beĢ ağcayla geri verdi.
«Bəzi kiĢilər qazandıqca pintiləĢir, sən elə
deyilsən», – dedim.
Bu adamda elə Ģeytani, ağıllı cəhət var ki,
düĢdüyü bütün o tutqun və pis hallarına
baxmayaraq,
adam
ġəkurənin
niyə
hələ
məktublarını qəbul elədiyini baĢa düĢür.
«ġəkurənin atasının kitabı nədi?»
«Bilmirəm nədi. Deyirlər, bütün pulu
PadĢahımız verir».
«O kitabdakı rəsmlər üzündən nəqqaĢlar bir-
birini öldürür», – dedi. «Puluna görəmi, yoxsa –
Allah eləməsin! – dinimizə küfr elədiyinə görəmi?
O rəsmlərə bir dəfə baxan dərhal kor olurmuĢ».
Bunları elə təbəssümlə söylədi ki, ciddi qəbul
eləməli olduğumu baĢa düĢdüm. Ciddi qəbul
ediləcək söz olsa da, ən azı, mənim ciddi qəbul
eləməyimi onun ciddi qəbul eləməsi üçün bir Ģey
yox idi. DaĢıdığım məktublara, vasitəçiliyimə
downloaded from KitabYurdu.org
257
möhtac olan bir çox kiĢilər kimi, Hasan da qüruru
sındıqca məni alçaldır. Mən də iĢimin xətrinə
özümü buna kədərlənən təki göstərirəm ki,
sevinsinlər. Qızlarsa qürurları əməlli-baĢlı sınanda
məni qucaqlayıb ağlayırlar.
«Sən ağıllı qadınsan», – Hasan sındırdığını
hesab elədiyi qürurumu oxĢamaq üçün dedi. «Tez
apar bunu. O səfehin cavabıyla maraqlanıram».
Bir anlığa istədim: «Qara o qədər səfeh
deyil», – deyəm. Bu vəziyyətlərdə rəqib kiĢiləri bir-
birinə qısqandırmaq aradüzəldən Esterə çox pul
qazandırır. Amma ani hiddət böhranından qorxdum.
«Küçənin qurtaracağında bir tatar dilənçi var
ha, – çıxanda dilləndim, – çox ədəbsizdi».
Səhər erkəndən korla çəkiĢməmək üçün
küçənin o biri baĢından gedəndə Toyuqbazarından
keçdim. Müsəlman milləti toyuğun baĢ-ayağını
niyə yemir? Qəribəliklərindən! Torpağı bol olsun,
nənəm Portəgizdən gələndə ucuz olduğundan bol
toyuq ayağı qaynatdıqlarını danıĢırdı.
Kəməraralığı yanında kölələri, atın belində
kiĢi kimi dimdik, məğrur-məğrur oturmuĢ paĢa
arvadıydımı, varlı qızıydımı, bir qadın görüb içimi
çəkdim. Atası ağlını kitaba vermiĢ yüngülbeyinin
biri olmasaydı, əri Səfəvi savaĢından qənimətlə
qayıtsaydı, ġəkurə də bu məğrur qadın kimi
yaĢayardı. Buna hamıdan çox o layiqdi.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |