O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi

ISH JURNALINI TUTISH 
Talaba laborayoriya ishlarini bajarishda ishning asosiy usullari, reaksiya 
uchun ishlatiladigan organik birikmalar, sintez qilingan moddalarni ajratib olish, 
tozalash hamda ularning konstantalarini aniqlash usullari bilan tanishadi. Talaba 
ishni tushungan holda bajarishi kerak: reaksiya sharoitlarini tanlash nimaga 
aoslanganligini, asbob tanlashni, o’tkazilgan tajribani to’g’ri va aniq yoza bilishi 
kerak. 
Bajarilgan ishni yozish uchun laboratoriya jurnali tutiladi. Hamma 
yozmalar jurnalning o’ng betida bo’lishi kerak. Jurnalning chap betiga 
asboblarning rasmi chiziladi. 1-jadval uchun hisoblashlar qilinadi (chernoveksiz 
bir yo’la asliga yozish kerak!) va mahsulotning unumi hisoblanadi.Bundan 
tashqari, o’qituvchi sintez to’g’risidagi tanqid va mulohazalarini ham jurnalning 
chap betiga yozadi. 
Quyidagi ish jurnalida sintez qanday ko’rinishda yozilishini ko’rsatadigan 
sxema keltirilgan. 
Laboratoriya ishi № . . . 
Sintez 
_____________________________________________________________ 
(sintez qilinadigan moddaning nomi) 
Adabiyot_________________________________________________________
__ 
(muallifning familiyasi,otasining ismi va darslikning nomi) 
________________________________________________________________
__ 
(nashriyot, nashr etilgan yili,beti) 
ishning 
boshlanishi 
__________________________________________________
(sanasi) 

---

12 
Asosiy 
reaksiyalar 
___________________________________________________ 
(oraliq reaksiyalarning tenglamalari koeffisentibilan mahsulot 
________________________________________________________________
__ 
(unumini hisoblash uchun reaksiyaning umumiy tenglamasi) 
Qo’shimcha 
reaksiyalar 
_______________________________________________ 
(oraliq reaksiyalarning ro’yxati va ularning reaksiya
________________________________________________________________
_ 
tenglamalarini yozish ) 
Ishning 
rejasi_______________________________________________________
Ishning 
tamom 
bo’lishi________________________________________________ 
(sanasi) 
Ish 
qabul 
qilingan 
___________________________________________________ 
(o’qituvchining imzosi) 
Quyidagi sintez hisobi uchun misol va ish planini tuzish sxemai berilgan. 
3-grafaga adabiyotlarda berilgan konstantalar yoziladi. Hisoblash jadvali 
6-va 7-grafalarni to’ldirishdan boshlanadi: raqamlar metodikadan olinadi. Agar 
moddalar miqdori milligramlarda berilgan bo’lsa, grammga (yuqorida aytib 
o’tilganidek, hamma hisoblar jurnalning chap betiga yoziladi) aylantiriladi.
1-jadval 
Dastlabki moddalar 
Kerak bo`ladigan moddalar miqdori 
Ortiqchasi 
Rea
k
ti
v
la
rn
in
g
n
o
mi 
v
a 
fo
rmu
la
lari
Molek
u
ly
ar 
ma
ssa
S
p
ra
v
o
ch
n
k
d
an
o
li
n
g
an
k
o
n
stan
ta
lar
k
o
n
se
n
tras
iy
a 
Ko`rsatma bo`yicha 
(mo
l)
(%
) 
(mo
l)
1
0
0
%
(
g
r)
Ber
il
g
an
k
o
n
se
n
t-
ra
siy
a 
Ten
g
la
ma
b
o
`y
icha 
(mo
l)
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Agar metodika berilganidek boshqa miqdorda modda olinadigan bo’lsa 
hisoblashni proporsional miqdorda kamaytririb yoki ko’paytirib, qaytadan 
hisoblash kerak. Keyin 5-va 8-grafalar to’ldiriladi. Olingan yozilmalar asosida 
qo’llanmada ko’rsatilganidek moddalarning molyar nisbatlarini topish va 
stexiometrik tenglamalariga ko’ra qaysi moddalardan ortiqcha modda protsenti 
10-grafaga yoziladi.