O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar
Yüklə 2,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kreditning muomala jarayonini tezlashtirish funktsiyasi
| Qayta taqsimlash
. Kredit takror ishlab chiqarish jarayonining barcha bosqichlariga – ta‘minot, ishlab chiqarish, taqsimlash, muomila va iste‘molga xizmat qiladi. Ushbu funktsiya yordamida korxonalar, tashkilotlar, davlat va shaxsiy sektorning bo‗sh pul mablag‘lari va daromadlari ssuda kapitaliga aylantiriladi va vaqtincha foydalanishga, muayyan to‗lov asosida beriladi. Bu funktsiya yordamida ishlab chiqarishdagi proportsiyalar va pul kapitali harakati boshqarilib turiladi. Kreditning funktsiyalari ichida qayta taqsimlash funktsiyasi asosiy funktsiyalardan biri hisoblanadi. Kredit ushbu funktsiyasi orqali jismoniy va yuridik shahslarining taqsimlangan daromadlarining vaqtinchalik foydalanilmagan qismini tegishli fondlarga jalb qiladi. Jalb qilingan mablag'lar iqtisodiyotning qo‗shimcha resurslarga ehtiyoji mavjud tarmoqlariga qayta taqsimlanadi.Kredit ushbu funktsiyasi orqali vaqtinchalik bo‗sh pul mablag'larining sohiblariga qo‗shimcha daromad olish imkoniyatini yaratsa, kreditorga qo‗shimcha mablag'larga ehtiyoji mavjud shahslarga tegishli foizlar berish asosida daromad olishga, kredit oluvchilarga esa ishlab chiqarish jarayonini uzluksizligini ta'minlash natijasida qo‗shimcha qiymat yaratish imkoniyatini yaratadi. Demak, kreditning qayta taqsimlash funktsiyasi orqali ssuda kapitali iqtisodiyotning tarmoqlari o‗rtasida, qaytarishlik asosida joylashtiriladi, bu kredit munosabatlarida bevosita ishtirok etayotgan tomonlarning iqtisodiy manfaatdorligini ta'minlash bilan birga, vaqtinchalik bo‗sh pul mablag'larini kreditor ihtiyoriga yo‗naltirgan shahslarga tegishli daromad olishiga xizmat qiladi. 83 Kreditning muomala jarayonini tezlashtirish funktsiyasi mamlakat pul muomalasi, pul massasi, pulning aylanish tezligiga bevosita ta'sir qiladi. Bu jamiyatdagi vaqtinchalik bo‗sh pul mablag'larini tegishli fondlarga jalb etish orqali ularni pul aylanmasiga kiritadi. Ma'lumki, mamlakat pul massasining tovar massasiga nisbatning ta'minlanishi milliy valyutaning barqarorligi va sotib olish qobiliyatiga ijobiy ta'sir ko‗rsatadi. Bu jarayonda kredit mamlakat pul massasining umumiy hajmini oshirmagan holda iqtisodiyot tarmoqlarining qo‗shimcha mablag'larga bo‗lgan ehtiyojni ta'minlaydi. Odatda berilayotgan kreditlar asosan moliya muassasalari orqali bir hisobvaraqdan ikkinchi hisobvaraqlarga o‗tkaziladi. Bu o‗z navbatida muomaladagi pullarning aylanish tezligiga ijobiy ta'sir ko‗rsatadi.Kredit paydo bo‗lishi bilan birga, kredit pullarining oddiy shakli bo‗lgan veksellarni paydo bo‗lishiga sabab bo‗ldi. Albatta, veksellar xo‗jalik yurituvchi sub'ektlarning vaqtinchalik pul mablag'lari bilan bog'liq muammolarni hal etishda, kredit munosabatlari yordamida muhim moliyaviy qurol sifatida maydonga chiqadi. Yüklə 2,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|