166
aktivlarni boshlang‗ich (tarixiy) qiymatiga muvofiq baholash umumiy
qoidalaridan chekinish nazarda tutilgan bo‗lsa.
Moliyaviy hisobot tuzish maqsadida
baholashni bajarishda
ko‗chmas mulk unga egalik qilish maqsadlariga qarab quyidagi
toifalarga ajratiladi:
korxona (biznes) faoliyatida foydalaniladigan ko‗chmas mulk;
hozirgi yoki bo‗lg‗usi ijara daromadini olish uchun yoki kapital
qiymatini saqlab turish yoki ko‗paytirish
uchun foydalaniladigan
investitsion ko‗chmas mulk;
ishlab chiqarish (biznes) ehtiyojlari uchun ortiqcha bo‗lgan
ko‗chmas mulk;
o‗zlashtirish va rivojlanish maqsadlari uchun mo‗ljallangan
ko‗chmas mulk;
tovar zaxiralari sifatida foydalaniladigan ko‗chmas mulk.
Korxona (biznes) faoliyatida foydalaniladigan ko‗chmas mulkni
baholashda quyidagilar baholash bazasi sifatida qabul qilinadi:
mavjud foydalanishdagi bozor qiymati – ixtisoslashtirilmagan
ko‗chmas mulk, shu jumladan tijoratga
oid imkoniyatlariga muvofiq
baholanayotgan ko‗chmas mulk uchun;
o‗rniga belgilash qoldiq qiymati – ixtisoslashtirilgan ko‗chmas
mulk uchun.
Investitsion ko‗chmas mulkni va ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun
ortiqcha bo‗lgan ko‗chmas mulkni baholashda baholash bazasi sifatida
bozor qiymati qo‗llaniladi.
O‗zlashtirish va rivojlanish maqsadlari uchun mo‗ljallangan
ko‗chmas mulkni baholashda baholash bazasi sifatida:
ixtisoslashtirilmagan ko‗chmas mulk uchun – bozor qiymati;
ixtisoslashtirilgan ko‗chmas mulk uchun – o‗rniga
belgilash
qoldiq qiymati qo‗llaniladi.
Tovar zaxiralari sifatida foydalaniladigan va joriy aktivlar
hisoblanadigan ko‗chmas mulkni baholashda
mazkur aktivlarning
buxgalteriya hisobi xususiyatlarini e‘tiborga olish lozim.
Dostları ilə paylaş: