Print indd
Yüklə 2,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
127 Amerika prezidentləri İslahat tərəfdarı olmasına baxmayaraq Arturun pre- zidentlik fəaliyyəti bir o qədər də məhsuldar olmamışdır. O, gün ərzində iki saat olmaqla həftədə beş dəfə administ- rativ işlərlə məşğul olur. Digər tərəfdən Artur bəzi əski vərdişlərindən əl çəkməmiş, təmtəraqlı həyat tərzini da- vam etdirmişdir. Belə ki, Ağ Evdə tez-tez ziyafətlər verir, qəbullar təşkil edirdi. Bütün bunlarla yanaşı prezidentin şəxsi həyatı da uğur- lu olmamışdır. O, 1880-ci ildə həyat yoldaşını itirir. Bir oğlu hələ körpə ikən tələf olur, Prinston Universitetinin tələbəsi olan digər oğlu isə avara və perspektivsiz həyat keçirir. Artur bütün mehrini on yaşlı qızına salır. Həddən artıq həssas olan Artur özünü çox vaxt tənha və məğlub hiss edirdi. Əhvalının dəyişkənliyi, onun prezidentliyinin başlı- ca sirri olan ağır xəstəliyi ilə bilavasitə əlaqədardı. Yalnız ölümündən səkkiz il sonra onun, o vaxtlar müalicəsi qey- ri-mümkün olan nefritdən (böyrək xəstəliyi) əzab çəkdiyi ictimaiyyətə məlum olmuşdur. Artur ikinci müddətə prezident seçilmək iddiasından rəsmən imtina etməsə də, onun həqiqətən belə bir arzusu yox idi. 1884-cü il seçkilərində respublikaçılar qoca xarici işlər naziri Ceyms Bleyni namizəd göstərsələr də o, demok- rat Klivlendə məğlub oldu. Artur ictimaiyyət arasında so- nuncu dəfə, 21 fevral 1885-ci ildə Vaşinqtonun abidəsinin açılışında görünür. Nyu-Yorka qayıtdıqdan sonra siyasi fəaliyyət göstərmir. Ömrünün son günlərində əlyazmalarını yandırır. Çester Artur 18 yanvar 1886-cı ildə, 56 yaşında əzab çəkdiyi ağır xəstəlikdən vəfat etmişdir. 128 Amerika prezidentləri QROVER KLİVLEND (GROVER CLEVELAND) (1885-1889) və (1893-1897) Hazırda Ağ Evin sahibi Barak Obama sıra nömrəsi ilə 44-cü prezident hesab edilir. Əslində isə o, ABŞ prezident 129 Amerika prezidentləri olmuş 43-cü şəxsdir. Birləşmiş Ştatların 22-ci prezidenti ol- muş Qrover Klivlend ikinci müddətə seçilməsə də, növbəti seçkilərdə yenidən namizədliyini irəli sürərək qələbə qa- zanır. Belə ki, Q.Klivlend 22-ci və 24-cü prezident sayılır. Onun prezidentliyi bir də onunla əlamətdardır ki, son 28 ildə Ağ Evin sahibi respublikaçı deyil demokrat idi. Qrover Klivlend 18 mart 1837-ci ildə Nyu-Cersi şta- tının Kolduell şəhərində anadan olub. Ulu babası Mouzes Klivlend 1635-ci ildə İngiltərəni tərk edərək, Massaçusets ərazisində məskunlaşmışdı. Gələcək prezidentin atası var- lı olmasa da mükəmməl dini təhsil almışdı. Balaca Qro- ver ilk təhsilini Klinton (Nyu-York şt.) şəhərindəki xüsu- si məktəbdə alır. 15 yaşlı Qrover atasını itirdikdən sonra təhsilini davam etdirməklə yanaşı günəmuzd işləməyə məcbur olur. Əvvəlcə dükanda satıcı kimi, sonra isə Nyu- York korlar cəmiyyətində çalışır. 1855-ci ildə Buffaloda- kı vəkillər kontorunda şagird olur. 22 yaşı olarkən vəkillik praktikasına başlayaraq, tezliklə hörmətli və qazanclı vəkil kimi tanınır. XIX əsrin ikinci yarısında ABŞ prezidenti olan şəxslərin əksəriyyəti vətəndaş müharibəsində iştiraki ilə karyera qu- rub. Lakin, Klivlend maraqlı istisna təşkil edir. O, nəinki müharibədə iştirak etməmiş, hətta əvəzinə hərbi xidmətə yollanan şəxsə 150 dollar ödəməklə ordudan yayınmışdır. Təcrübəli vəkil olaraq cəmiyyətdə qazandığı nüfuz onun siyasi karyera etməsi üçün zəmin yaratdı. Demokrat partiyasına üzv yazılan Klivlend 1862-ci ildə partiya qurul- tayının iştirakçısı olur. Onun antikorrupsiya xarakterli çı- xışları siyasi dairələrdə rəğbətlə qarşılanır. «Dövləti vəzifə – dövləti cavabdehlikdir» şüarı onun gələcək siyasi karye- rasının leytmotivinə çevrilir. Klivlendin yüksək qazanclı vəkillik praktikasından müvəqqəti uzaqlaşaraq müxtəlif inzibati vəzifələrdə ça- lışması onun siyasi ambisiyalarından xəbər verirdi. Lakin 130 Amerika prezidentləri 1868-ci ildə Buffalo dairə rəhbərliyinə seçkilərdə uğursuz- luğu onu yenidən vəkillik fəaliyyətinə qayıtmağa məcbur etdi. İki şəriki ilə birgə açdığı vəkillər kontoru varlı kom- mersant və iş adamları ilə yanaşı «Standart oyl», «Mer- çants ənd Treyders», «Lixay-Velli reylroud» kimi nəhəng korporasiyaların hüquqlarını qoruyurdu. «Nyu-York sent- ral» dəmiryol şirkətinin əlverişli və yüksək məvacibli təklifi ndən imtina edən Klivlend 1870-ci ildə Eri qrafl ığı- nın polis rəisi vəzifəsini tutur. Bu vəzifə az gəlirli olmasına baxmayaraq ona böyük siyasi kapital gətirir. On il sonra isə Buffalo şəhərinin meri seçilir. Dövlət idarəetmə orqanlarında korrupsiya və rüşvət- xorluq hallarının barışmaz tənqidçisi, islahatlar tərəfdarı olması onun 1882-ci il Nyu-York qubernatoru seçkilərində demokratların namizədi olmasına şərait yaratdı. Quberna- tor vəzifəsinə seçilən Klivlendin prinsiplərinə sadiq qalma- sı, ona ümummilli etimad qazandırdı. Nyu-Yorkla yanaşı digər regional partiya qurumları ilə isti münasibətləri isə 1884-cü il prezident seçkilərinə namizədliyini təmin etdi. Seçkiönü kampaniya Klivlend üçün olduqca çətin keçir. Bu ABŞ tarixinə ən qalmaqallı və çirkin mübarizə üsulları ilə yadda qalan seçki kimi düşüb. Belə ki, əks düşərgələr bir-birlərinin seçki proqramlarını tənqid etməklə yanaşı, ictimaiyyətə namizədlərin xarakterik xüsusiyyətləri, şəxsi həyatları haqqinda çeşidli kompromatlar da ötürürdülər. Rəqibləri respublikaçı namizəd Ceyms Bleyni korrupsiyaçı partiya funksioneri kimi tənqid atəşinə tuturdularsa, respubli- kaçilar Klivlendi daha ağır ittihamlarla məişət pozğunluğun- da, əxlaqsızlıqda suçlayırdılar. Şübhəsiz ki, 47 yaşlı subay Klivlend haqqında səsləndirilən ittihamların heç də hamısı əsassız deyildi. Lakin Klivlend bəzi «cavanlıq səhvlərini» səmimi etiraf etməklə reputasiyasını qoruya bildi. Seçkilərdə rəqibinə çox kiçik, yalnız 0,2% səs çox- luğu ilə qalib gəlsə də, Klivlend seçimçilər kollegiyasın- Yüklə 2,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|