Psixologiyasi

3.6. OILANING KOMMUNIKATIV VAZIFASI
Oilaning kom m unikativ vazifasi oila a’zolarining o ‘zaro 
muloqot va o ‘zaro tushunishga b o ‘lgan ehtiyojini qondirishga 
xizmat qiladi. Psixologik tadqiqotlarda ta ’kidlanishicha, turli ij­
tim oiy yo‘nalganlik, ustanovkalar, hissiy madaniyat, odamning 
axloqiy, m a’naviy va psixologik salomatligi — oiladagi o ‘zaro, 
ichki m uloqot xarakteri, oiladagi katta a’zolarning m uloqotda 
psixologik ustanovkalarni nam oyon qilishlari, oiladagi axloqiy- 
psixologik iqlimga to ‘g‘ridan to ‘g ‘ri bog‘liqdir.
Insoniyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida fan-texnika 
taraqqiyotining yuksalib, odam lam ing kundalik hayotining ur- 
banizatsiyalashuvining (radio, televideniye, video, kom pyuter 
va boshqalar) ortib borishi, oilalaming tobora nuklearlashib 
borayotganligi bilan oilaning kommunikativ vazifasining aha- 
miyati, oila a ’zolarining bir-birlari bilan «odamlarcha» suhbat- 
lashib olishning ahamiyati tobora ortib bormoqda. Bu o ‘rinda 
o ‘zbek oilasining o ‘ziga xos xususiyati: ko‘p avlodlilik, ko‘p 
farzandlilik kabilar bunday oilalar a ’zolari o ‘rtasida o ‘zaro m u ­
loqot to ‘laroq amalga oshishiga asos bo ‘ladi, ularning o ‘zaro 
muloqotga b o ‘lgan ehtiyojlarini qondirishda m uhim rol o ‘ynay- 
di. Biroq so‘nggi yillarda b a ’zi oilalarda ota-onalar va bolalar 
o ‘rtasida muloqotning kamligi, bir-biriga e ’tibom ing pasayishi, 
oila a ’zolari o ‘rtasida fikr erkinligining cheklanganligi (ayniqsa 
qishloq oilalarida), holatlari ham mavjud, hatto oiladagi o ‘zaro 
m uriosabatlarning yom onlashuvi natijasida oila a ’zolarining 
ayrinilarida stress (asabiy tanglik), suitsid (o ‘z joniga qasd qi­
lish) kabi noxush holatlam ing kelib chiqishi ham kuzatilmoq- 
da. Bunday noxushliklaming oldini olish uchun eng aw alo oila 
a ’zolari o ‘rtasida oshkora, yaqin, o ‘zaro tushunishli, ishonchli 
m uloqotning amalga oshishi u chun zarur shart-sharoitlarni 
yaratish, lozim b o ‘lsa, bu borada, yoshlarga tegishli bilim lami 
berish aholi u ch u n psixologik m aslahatxonalar faoliyatini 
y o ig a qo‘yish, treninglar tashkil etish, «Ishonch telefonlari», 
«Qalb m arkazlari» kabilarni tashkil etib, ular faoliyatini 
takomillashtirish lozim.
54

---