Psixologiyasi

5.5. MUHABBAT YA MIJOZ
Sevgi-m uhabbatning paydo boTishini bevosita mijoz 
toifasiga bog‘lash xato bo ‘lar edi, am m o mijoz bilan hissiyot- 
ning ifodalanishi orasidagi o ‘zaro bog‘liqlikni inkor etib 
b o ‘lmaydi.
Xolerik va sangvinik toifadagi yoki ularning aralashuvidan 
iborat toifadagilar o ‘zgalar bilan tez va oson til topishadi. Bu 
toifadagi erkak va ayollar o ‘zlariga d o ‘st topishda unchalik qiy- 
nalmaydilar. Shuningdek, bunday toifadagi odam lar flegmatik 
va melonxoliklarga nisbatan tez va oson sevib qoladilar. 
Chunki ularda hissiyot tashqi tom ondan kuchli ifodalangan va 
shu sababli ham hissiy qoniqish osonroq va tezroq sodir bo‘la- 
di. 
Bundaylar yuqoridagi aytib o ‘tilgan bosqichlarni birm un- 
cha tezroq bosib o ‘tishlari ham mumkin.
Flegmatik va melonxoliklar esa o ‘zgalar bilan til topishish- 
lari ancha qiyin. Ular duch kelgan kimsa bilan do ‘stlashib ke- 
tavermaydilar. Ammo do ‘stlikning qadriga yetadilar va arzima- 
gan sabab uchun d o ‘stlikdan kechmaydilar. Bu toifadagi kishi- 
larda hissiyot nihoyatda chuqur va pinhona kechadiki, buni 
boshqalarning tashqi tom ondan sezishi qiyin. Buni xuddi dar- 
yoning chuqurligini uning sathiga qarab bilib bo ‘lmaganiga 
o ‘xshatish mumkin.
M uhabbatning qay darajada ifodalanishi. 
Mijoz turidan 
tashqari o ‘sha odam yashayotgan sharoit, m uhit, tevarak-
105

---

31 - j a d v a 1
atrofdagilar qarashi, sotsial axloqiy va milliy mezonlarga ham
b o g iiq b o ia d i. M asalan b a ’zi millatlarda qizlaming nikoh­
gacha jinsiy hayot kechirganligiga yoki bu borada m a iu m tajri- 
ba orttirganligiga birm uncha odatiy hodisa sifatida qaralsa, 
boshqa joylarda bunday qizlarga nafrat bilan qaralib, ularning 
bu ishlari sharm andalik hisoblanadi. Jum ladan, Kavkaz va 
0 ‘rta Osiyo m am lakatlarida mahalliy m illatlar uchun qiz bola- 
ning nikohgacha jinsiy hayot tajribasiga ega b o iish i axloqsiz- 
lik, — deb qaraladi. H atto 0 ‘zbekistonning ba’zi qishloqlarida 
«qiz yigit bilan yurar emish» — degan m ish-m ish gaplaming 
o ‘zi shu qizga sovchilaming kelmasligiga, qizlik obro'sining 
tushisliiga, turm ushga chiqish imkoniyatining keskin pasayishi- 
ga olib keladi.