Qulu məHƏRRƏMLİ
Yüklə 1,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Filmin istehsah üçün smeta.
- Təsvirin miqyası).
- Qeyri-xətti
232 əsasıdır. Bu söz xəbərlərin müxtəlif tiplərini səciyyələndirən terminoloji ifadələrdə də hakimdir - son xəbərlər, xarici ölkələrdən xəbərlər; təcili xəbərlər və s. xəbərlər anlayışı ilə bağh terminlər dairəsi informasiyanın texniki vasitələri inkişaf etdikcə və bütövlükdə dünyanın müasir ictimai həyatında informasiya mühitinin rolu artdıqca daha da genişlənir. XƏBƏR BİZNES KİMl (news as a business) - ABŞ-da və KtV- lərin bazar münasibətlərinə tabe olduğu, xəbərlərin sərfəli məhsula çevrildiyi ölkələrdə geniş yayılmış konsepsiya. gəlirli olması onlann sensasiyalığı və təzəliyi ilə şərtlənir. XƏBƏR PRODÜSERİ (the news producer) - xəbər proqramının məzmununa, süjetlərin düzümünə, mətnə, videotəsvirə, fotoma- teriallara, xronometraja, bir sözlə, buraxılışda hər şeyə cavabdeh olan şəxs. Məhz X.p. süjeti hansı formada (şifahi, kadrarxası mətnlə, təsvirlə, sinxron, reportaj, səs effektləri ilə və s.) veriləcəyini müəyyən edir. Gündəlik xəbər buraxılışının ümumi planının X 233
tutulması, qrafikadan istifadə, kadrlann yerləşdirilməsi, süjetlərin ssenari planını təsdiq etmək və s. məsələlərlə məşğul olan X.p., özü də reportyora, yaxud nyusrayterə tapşırılmamış, amma təcili efırə gedəcək süjetlər yazır. XƏBƏRLƏR XİDMƏTİ (news service) - xəbər toplanması və onlann kütləvi mətbuat orqanlarında yayılması ilə məşğul olan struktur. Xarakterlərinə görə bu cür xidmətlər xəbər agentliklərinə bənzəyirlər. Lakin miqyaslanna görə onlar öz informasiyalan ilə ayn-ayrı rayonlan, nəşriyyat, yaxud yayım sistemlərini təchiz etməklə bir qədər məhdud fəaliyyət göstərirlər. XƏBƏRLƏRİN SEÇİLMƏSİ VƏ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ (news selection) - proqrama daxil ediləcək xəbərlərin yenilik, təzəlik, gərəklilik, qeyri-adilik, maraqlılıq, əhəmiyyətlilik və s. meyarlara görə seçilməsi. XƏBƏRLƏRİN SƏHNƏLƏŞDİRİLMƏSİ (news staging) - teleekranda saxtalaşdınlmış hadisələrin təsvirinə gətirib çıxaran xəbərlərin süni montajı üsullarmı səciyyələndirmək üçün tətbiq
234 edilən uyğunsuz forma. XƏRCLƏR (expenditures) - filmin və ya mürəkkəb kompozisiyalı verilişin çəkilişi üçün sərf olunan, həmçinin bu məqsədlə əldə edilən mallara (iş və xidmətlərə) görə nağd və hesaba köçürmə formasında verilən vəsait. XƏRCLƏRİN SMETASI (expenditure estimate) - bax Filmin
XƏTTİ BÖYUTMƏ (linear magnification) - əşyanm öz təsvirindən neçə dəfə böyük (yaxud kiçik) olduğunu göstərən rəqəm (bax Təsvirin miqyası). XƏTTİ MONTAJ (linear editing) - təsvirlərin yalnız bir xətt boyunca və yalnız ardıcıl düzülməsini şərtləndirən montaj üsulu. X.m. zamanı montaj olunmuş hazır materiala hansısa kadrı əlavə etmək, yaxud oradan nəyi isə çıxarmaq üçün təsvir bütünlüklə (yaxud qismən) yenidən köçürülüb işlənməlidir. Qeyri-xətti montajda belə geniş əməliyyata ehtiyac qalmır. (bax Qeyri-xətti montaj). XƏTTİ PERSPEKTİV (linear perspective) - perspektivli qısalan
X 235
xətlərin - yolların, evlərin, teleqraf dirəklərinin, dəmiryol relslərinin və s. kadrdakı vəziyyəti ilə yaradılan əhatəlik və ənginlik duyğusu. Kadrın dərinliklərinə gedib çıxan paralel yerləşdirilmiş xətlər arasındakı məsafənin qısaldılması qonşu əşyalann əhatəliyini yaxşı çatdırır, birləşmə nöqtəsinin vəziyyəti isə üfüqün rakursunu və hündürlüyünü müəyyənləşdirir. XİDMƏT ZONASI (service zone/area) - fərdi qəbul şəraitinin dövlət texniki standartlan və normalarının tələblərinə cavab verdiyi ərazi hüdudlan. XOST (chost) - şəbəkəyə qoşulan və müxtəlif xidmətlər göstərən kompüter. İnternetdəhərkompüterinözunikal ş ə b ə k ə ü n v a - n ı olur. Bu ünvanm həcminin hər biri 8 bitdən ibarət olan 4 hissə təşkil edir. XROMATİK ABERRASİYA (chromatic aberration) - qeyri- monoxromatik işıqdan istifadə zamanı əmələ gələn spesifık təsvir təhrifləri. X.a. təsvirin geniş spektrli dalğa uzunluqlu işıq dəstələri vasitəsilə formalaşdırılması zamanı əmələ gəlir.
XROMATİK RƏNG (chromatic color) - qırmızı, san, yaşıl, göy və bunlann müxtəlif rəng çalarlan. İşıq dalğalannın müxtəlif birləşmə və təsirləri bütün X.r.-ləri fərqləndirən r ə n g t o n u , a ç ı q l ı q v ə d o y u m l u l u q xüsusiyyətlərinişərtləndirir. XRONİKA (news item/news reel) - 1) baş verən ictimai-siyasi və mədəniyyət hadisələrinin EE-də xronoloji ardıcıllıqla əks etdirilməsi; 2) dövri mətbuatda, TVR-də, sənədli kinoda və s. cari hadisələr haqqında qısa məlumat, informasiya; 3) ölkədə və dünyada baş vermiş hadisələrə həsr olunmuş sənədli film. XRONOLOGİYA (chronicle) - tarixi hadisələrin vaxt ardıcıllığı ilə yazılışı; hadisələrin baş verdiyi, yaxud sənədlərin yazıldığı vaxtın müəyyən ardıcıllıqla izlənməsi. XRONOMETRAJ (timing/time keeping/time study) - kinoda, radio və TV-də istehsal proseslərinin (çəkiliş, montaj) və efır vaxtının vaxta görə tənzimlənməsi; hazır filmin, verilişlərin, süjetlərin müddəti. XÜSUSİ KİNOÇƏKİLİŞLƏR (special shootings) - adi çəkilişdən fərqlənən kinoçəkiliş üsulları və qaydalan; X.k.-ə k a d r- Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|