R r e e f f e e r r

 
Mafkura yakkahokimligi tushunchasi va uning mohiyati 
Alohida 
mafkura yakkahokimligining mohiyati shundaki, bunda biron-bir mafkuraviy tizim 
yagona ilmiy jihatdan asoslangan eng adolatli, jamiyatdagi muayyan qatlam 
manfaatlarini ifoda etuvchi mafkura deb e’lon qilinadi. O‘zining mohiyati yoki 
biron bir jihati bilan undan farq qiluvchi g‘oyalar, qarashlar, mafkuralar yot va 
dushman mafkuralar sifatida e’tirof etiladi. 
 
G‘oya va mafkurani mutlaqlashtirishning g‘ayriinsoniyligi 
Bu siyosat 
harbiy-hududiy va mafkuraviy bosqinchilik qilishga, o‘zining mustabidchilik 
tartiblarini keng miqyosida qaror toptirishga qaratiladi. Lekin, tarixiy haqiqat 
shundan iboratki, mustabidchilik mafkuralarining turli andozalari va ularning 
loyihalari asosida yaratilgan, demokratiyaga qarshi tuzumlarning pirovard natijada 
halokatga uchrashi muqarrar. SHu sababli yakkahokimlikka intilgan, mutlaq 
haqiqatni e’tirof etishga da’vo qiladigan mafkuraning istiqboli yo‘q. CHunki, u 
yakkahokimlik o‘rnatish barobarida o‘zini boyitib boradigan manba - fikrlar rang-
barangligi va qarashlar xilma-xilligidan uzilib qoladi. Muayyan guruh yoki partiya 
1
Каримов И.А. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва 
тараққиёт кафолатлатлари. -Т.: «Ўзбекистон», 1997, 51- бет

---

16 
g‘oyalari hukmron mafkuraga aylansa, hurfikrlik, vijdon erkinligi va qarashlar 
xilma-xilligi cheklanadi. Mutlaq haqiqatga egalik da’vosi, mustabidlik prinsiplarini 
kuchaytiradi.1991 yilda sobiq Ittifoq tarqalib ketishi bilan uzil-kesil inqirozga 
uchradi. Buning sabablari nimalardan iborat?
 
Birinchidan,
u o‘zini insoniyat tafakkuri erishgan eng yuksak cho‘qqi, mutlaq 
haqiqat ifodasi deb hisoblab, boshqa mafkuralarni tan olmas, ular bizga yot degan 
aqida asosida murosasizlarcha ish tutar edi;