S. F. Abdirasilov

Borliqni idrok etish
Borliqni idrok etish o'quvchilarning estetik didini, mazkur sohaga 
doir tushunchalari, tasaw ur va xotiralarini o‘stirishda muhim rol 
o‘ynaydi. Borliqni idrok etish mashg‘ulotlari odatda mavzuli 
kompozitsiyalarni bajarishdan oldin o‘tkaziladi. Bunda mavzuga oid 
kompozitsiyaga tegishli muhim obyektlami yaxshilab kuzatadilar.
Dasturda borliqni idrok etish mashg‘uloti uchun maxsus o‘quv 
soatlari ham ajratilgan. 0 ‘qituvchi o‘z imkoniyati va sharoitidan kelib 
chiqib, darsni suhbat tarzida yoki amaliy mashg‘ulot bilan qo‘shib 
o‘tkazishi mumkin.
Tabiat qo‘yniga qilingan sayohat tarzidagi mashg‘ulotlar 
jarayonida 
0
‘quvchilar ayrim obyektlarning xomaki rasmini oddiy 
qalamda yoki bo‘yoqda ishlashlari mumkin. Mavzuli kompozitsiyalar 
ishlashda esa ana shu xomaki rasmlardan ham foydalaniladi.
Borliqni to'laqonli idrok etish, tevarak-atrofni, hayotdagi voqea va 
hodisalarai bevosita kuzatish asosida olingan taassurotlar, tushunchalar 
hamda atrof-muhitga nisbatan estetik munosabatda bo‘lish singarilar 
bilan bog‘liqdir.
BoshlangMch sinflarda bolalar o‘simliklar, hayvonlar, qushlar, 
baliqlami kuzatadilar, tabiatning turli fasllardagi ko‘rinishlari, kayfiyati 
(quvonchli, g‘amgin, o‘ychan va hokazo) haqida tasawurga ega 
boMadilar va ulami tasvirlaydilar. BoshIang‘ich sinflarda borliq haqida 
suhbatlar o'tkazish o‘quvchilarga hayotdagi ba’zi bir hodisalarai 
kengroq bilib olishlariga yordam beradi. Narsaiaming shakli, tuzilishi, 
rangi kabilami ma’lum miqdorda tahlil qilish va umumlashtirishdek 
muhim sifatlami o‘stirishga imkon yaratadi.
San’atni idrok etish
San’atni idrok etish o‘quv predmetining muhim qismlaridan biridir. 
Mazkur boMimning maqsadi o‘quvchilar tomonidan san’at asarlarini 
ongli idrok etish va baholash, uning jamiyat va odamlar hayotidagi
46
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ahamiyatini tushunishga yordam berishdan iborat. Shuningdek, dars 
jarayonida olingan bilimlardan ijodiy ishlami bajarishda samarali 
foydalanish ham nazarda tutiladi.
,■ - i« -'