S. F. Abdirasilov

monda yengil parcha-parcha bulutlar paydo bo‘ladi. Ertalab kuzgi ekin
va 
0
‘tlaming usti oppoq qirov bilan qoplanadi. Yerga to‘kilgan daraxt
barglari oyoq ostida shitirlaydi. Oktabr oyida kech pishar mevalar terib
olinadi va tokdagi shirin-shakar uzumlar uziladi. Yong‘oq qoqiladi.
Kechki kartoshka, sabzi, piyoz, lavlagi kabi savzavotlar yig'ishtirib
olinadi. Bunday ishlarni amalga oshirishda o‘quvchilar ota-onalariga,
maktab bog‘ida esa maktab jamoasiga yordam beradilar. Kuzda shahar
va qishloqlarda ko‘chat o‘tkazish oyligi boshlanadi. Bu ishlarda ham
bolalar kattalar bilan bir qatorda qatnashadilar. Kuzgi yig‘im-terim
ishlari nihoyatda zavqlidir. Sayohat jarayonida o‘qituvchi emotsional-
estetik vaziyat hosil qilish maqsadida bolalarga kuz va kuzgi ishlar
haqidagi she’rlardan namunalar o'qib beradi.
She’r o‘qib bo‘lingandan so‘ng, tabiatning ko'rinishi bolalar bilan
birgalikda tahlil qilinadi. Tahlil jarayonida kuzatilayotgan manzara
yuzasidan bolalarga savollar beriladi. Bu savollar quyidagicha bo‘lishi
mumkin:
- kuzda tabiatda qanday o‘zgarishlar ro‘y beradi?
- qarshingizdagi manzarada qanday daraxt turlarini ko‘ryapsiz?
- daraxtlarning o‘lchami bir xilmi?
- daraxtlarning shakli bir-biridan qanday farq qilib turibdi?
- e’tibor bering, daraxt shoxlarining yo‘g‘onligi bir xilmi?
- daraxtlarning tanasi va shox-shabbalarining tuzilishi qanday?
- osmonga ham razm soling, uning rangi qanday?
- osmondagi bulutlaming shakli yoki rangi qanday (bulutlar bor
bo'lsa)?
59
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- o‘t va daraxtlaming rangida farq bormi?
- tabiatni kuzatish jarayonida yaxshi taassurot qoidirgan narsa