S. F. Abdirasilov

shakli, rangi, oichamlari, oicham nisbatlarini tahlil qilish, rasmlarni
natura bilan solishtirish kabi metodlar asosida olib boriladi. Naturaning
oichamiga qarab ularni chizish uchun yiriklaiini sinfda 2-3 joyga,
maydalarini har bir partaga bittadan qo‘yib chiqish kerak boiadi.
Mayda oichamdagi naturani, aytaylik bargni natura sifatida
hamma joy da bir xil boiishi shart emas, ularni bolalami rasm ishlash
layoqatiga qarab har xil murakkablikdagisini qo‘ysa boiadi.
Naturaga qarab rasm ishlashda bolalarni bosqichlar asosida rasm
ishlashga o'rgatish muhim. Bunda bolalar, birinchi galda rasmni
oicham jihatidan to‘g‘ri belgilash, ikkinchidan rasmni qog‘oz yuzasida
to‘g‘ri joylashtirishga o‘rgatiladi. Keyinchalik naturaning tasvirini
ishlashga o‘tiladi. Bunda rasm ishlashni ikki xil metodikasi qoilaniladi:
1). Naturani yordamchi chiziqlar asosida belgilab olib rasmini ishlash.
2). Naturani bir y o ia boiaklar shaklining rasmini ishlashdan boshlanib,
so‘ngra ular umumlashtiriladi va bo‘yaIadi.
Naturaga qarab rasm ishlashda yordamchi chiziqlardan foydalanish
bilan bir qatorda o ‘q chiziq, simmetriya o'qidan foydalaniladi.
Shunindek, narsalar tasvirini bironta geometrik shaklga tushirib olib
ham ishlanadi. Xususan, ninachi rasmini ishlaganda avval uning
qanotlarini toitburchak shaklida, soatni aylana shaklida chizib olinadi,
keyinchalik uning tasvirini aniqlashtiriladi.
Boshlangich sinflarda rasm ishlash malakalarini hosil qilish
ko‘proq naturaga qarab rasm ishlash boiim iga to‘g‘ri keladi. Shuning
uchun ham bunday mashg‘ulotlarda o ‘quvchilarning o‘quv qurollari
(qalam, o‘chirgÍch, bo‘yoq, daftar v.b.) bilan to‘g‘ri munosabatda
boiishga, ulami to‘g ‘ri ishlatishga o'rgatish muhimdir. Rasm ishlash