ŞƏ r q -q o r b
Yüklə 31,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
Keçən gcco, sübho yaxın hoyocan başlandı. Kənd sakinlori yoldan golon sos-küyo ayıldılar. Qadınlar diz çökorok xaç vurmağa başladı- lar, kondlilor chtiyatla poncorolori aralayaraq yoldan kcçon qırmızı şalvarh soldatları gördülor. Molum oldu ki, kondo giron fransız dos- tosidir. Dostonin komandiri dorhal kond bolodiyyo roisini istodi vo Mcrlyc dayı ilo danışdıqdan sonra doyirmanda qaldı. O gün forohli vo parlaq bir günoş doğurdu. Günortaya yaxın hava bork isti oldu. Meşolorin üzorindo sarımtraq bir duman vardı, aşağı- lardakı otlaqlardan iso ağ buxar qalxırdı. Qəşong vo səliqəli kond bir təravət içindo yuxudan ayılır vo bütün ə tra f çay və fontanları ilə üzorino şch çilənmiş, z ərif bir bukcto bənzoyirdi. Lakin bu gözol hava hcç kəsi scvindirmirdi. Bir çoxlan, komandirin doyirmanm ətrafinda gəzindiyini, qonşu evləri gözdon keçirdiyini, Morcl çayınm o biri sahilinə keçdiyini və durbinlə baxaraq otrafla tanış olduğunu görürdü; onu m üşayiəl edən Mcrlye dayı isə görünür komandiro izahat vcrirdi. Sonra komandir soldatlarım divarlann vo ağaclann arxa- sındakı çökəklordə yerbəyer etdi. Dəstonin osas hissosi doyirmanın hoyotindo ycrləşdi. Doğrudandamı çarpışma olacaqdı? M erlye dayı qayıdanda onu sorğu-suala tutdular. O ağır-ağır başım yırğaladı vo bir kəlm ə də olsun danışmadı. Boli, çarpışm a gözlənirdi. Fransuaza ilə Dominik də burada həyotdo dayanıb qocaya baxır- dılar. Nohayot, o çubuğunu ağzmdan çıxarıb dillondi vo bclo dedi: - Ah monim yazıq balalarım, daha sabah sizi cvlondirm ək lazım gəlm oyəcək. Dominik dodaqlarını sıxıb, hirsli bir halda alnım qırışdırıb dayanmışdı, hərdon, bir o, başını qaldm b gözlorini Qanyi m eşolo- rino zilloyir və sanki prussiyahların yaxmlaşmasmı öz gözüylə görüb inanmaq istoyirdi. Rəngi qaçmış, qaşları çatılmış Fransuaza ara- lıqda gəzinir və istədikləri şeylori soldatlara vcrirdi. O nlar hoyotdo bir kənarda özlərino şorba bişirir vo ycm əyin hazır olmasım g özlə- yərək zarafatlaşırdılar. Komandir isə hər bir şeydon momnun kimi görünürdü. O bütün otaqları və üzü çaya torof olan salonu gözdən kcçirdi. İndi o hovuzun yanında oturub M crlyc dayı ilə söhbot cdirdi. O: - Sizin bu dəyirman həqiqi bir qaladır, - deyirdi - biz axşama kimi buranı asanlıqla əlim izdə saxlaya bilorik... Bu quldurlar dcyosən bir az gccikirlər. O nlar indi gərək burada ola idilor. 138 Doyirmançı ovvolki kimi tuıqun idi. O, doyirmanın bir məşəl kimi alışıb-yandığım gözləri qabağına gotirirdi. Lakin o şikayot- lonmirdi, o bunu faydasız hcsab cdirdi. O yalnız. bunu dedi: - Əm r edoydiniz ki, qayığı doyirman çarxının dalında gizləsin- lər. Orda çuxur bir ycr vardır, qayıq ora ycrloşir. Bəlkə sonra ycnə lazım oldu. Komandir lazımi soroncamı verdi. Komandir qırx yaşlı, uca- boylu, xoş sifotli qəşong bir kişi idi. Fransuaza ilo Dominiko baxar- kən o scvinir kimi görünürdü. O sanki gözlonilməkdo olan çarpış- mam yadından çıxarıb onlara uymuşdu. O gözləri ilə Fransuazanı təqib edirdi və aydın görünürdü ki, Fransuaza onun xoşuna golir. Sonra birdon o Dominikə tərə f dönüb gözlənmodən soruşdu: - Dostum, nə üçün siz orduda dcyilsiniz? - Mon əcnəbiyəm , - dcyo gənc cavab vcrdi. Deyəson bu cavab komandiri az qanc ctdi... O gözlorini qıyaraq gülümsündü: Əlbotto, top ilo əlləşmokdonso, Fransuaza ilə moşğul olmaq daha xoş bir işdir. - Komandirin gülümsodiyini görən Dominik olavo ctdi: - Mən ocnobiyom, lakin bcş yüz mctr məsafodon bir almanı nişan ahb vururam... Odur monim ov tüfongim sizin dal torofınizdədir. - O sizə lazım ola bilər, - dcyə komandir sadoco onlara yanaşdı, qız azacıq titroyirdi. Dominik iso otrafındakılara ctina ctmodən Fran- suazanın sanki kömok istoyirmiş kimi ona doğru uzatdığı əlini tutub bork-bərk sıxdı. Komandir ycno do gülümsündü, lakin artıq bir kolmo do olsun danışmadı. O, qılıncım ayaqlan arasında qoyub, gözlorini uzaqlara zilləyib oturmuş vo sanki xoyala dalmışdı. Artıq saat on idi. İsti gctdikco şiddotlonirdi. Əü-afa ağır bir sükut çökm üşdü. Hoyotdo, anbarların kölgosində oturmuş soldatlar ycmoklə məşğul idilor. Konddon hcç bir sos golmirdi, kond sakin- lori evlərini, qapılarını, poncorolorini barrikadalar halma salmışdı- lar. T ok-tənha qalmış bir it yolda dayanıb ulayırdı. Şiddotli istidon ozginloşmiş o traf mcşolordon vo otlaqlardan, m üxtəlif küloklorin səslərindən yaranan uzaq və sürokli bir uğultu golirdi. llardasa bir quqqu quşu sükutu pozurdu. Birdon yuxulu havada bir güllə səsi cşidildi. Komandir cəld ayağa qalxdı, soldatlar qazançalarmı kənara ataraq, yeməklərini ycyib qurtarmadan ycrlorindon sıçradılar. Bir ncço saniyo içindo lıamı öz döyüş mövqcyini tutdu; bütün doyirman başdaıı ayağa soldatlarla dolmuşdu. Komandir iso yola çıxdı, lakin irolido hcç bir şcy göro bilmodi; ağappaq yolun sağı da, solu da bomboş idi. İkinci dofo güllo atıldı, lakin ycno do o w olki kimi otrafda bir kölgo belo görünmodi. Sonra, komandir gcri dönorok Qanyi torofdo iki ağac arasından, payız hörümçoyi toru kimi nazik bir tüslü qalxdığını gördü. Mcşonin, ovvolki kimi ycno do kcçilmoz vo mülayim bir görkomi vardı. - Yaramazlar mcşodo gizloniblor - dcyo komandir pıçıldadı. - Onlar bizim burda olduğumuzu biliblor. Bu andan doyirmanda ycrloşmiş fransız soldatları ilo ağacların dalında gizlonmiş prussiyalılar arasında gctdikco şiddotlonon bir atışma başlandı. Güllolor Morcl çayı üzorindo vıyıldayır, lakin hcç bir torofo ziyan doymirdi. Dağınıq surotdo atoş açılırdı, hor bir kolun dalından güllo atırdılar; külok ycno do ovvolki kimi nazik tüstünü ağır-ağır yırğalayıb konara dağıdırdı. Bcloliklo, iki saat kcçdi. Zabit laqcyd bir tövrlo öz-özüno mahnı oxuyurdu. Hoyotdo qalmış Fran- suaza ilo Dominik boylanıb alçaq divar üstündon otrafa baxırdılar. Morelin sahilindo köhno barkasın dalında gizlonmiş bir balaca soldat xüsusilo onlarm diqqotini colb edirdi; soldat qamı üsto ycro uzanmışdı, o otrafına baxıb güllo atır, sonra iso tüfongini tozodon doldurmaq üçün azacıq dala, xondoyo torof sürünürdü; onun horo- kotlori o qodor mozoli vo çcvik idi ki, gülümsomodon ona tamaşa clomok olmurdu. Birdon o, bir prussiyalının başını görmüşdü ki, cold ayağa qalxdı vo nişan aldı, lakin o atoş açmağa macal tapm a- mış qofıldon qışqırdı, toposi üsto dala aşdı vo xondoyo yumalandı, xondokdo bir anlığa onun ayaqları başı kosilmiş bir cüconin ayaqları kimi roşo ilo çırpınıb gorildi. Güllo soldatın lap üroyino doymişdi. Bu, öldürülon ilk adam idi. Fransuaza qcyri— ixtiyari Dominikin olini tutub hoyocanla sıxdı. Komandir: - Burada durm ayınız, - dcdi. - G üllolər bura qodor golib çatır. Doğrudan da clo bu anda qoca söyüd ağacından yüngül quru bir çatırtı sosi goldi vo sınan budaq başı aşağı oyilorok yırğalanmağa başladı. Lakin dohşotli monzorodon donub qalm ış Fransuaza ilo Dominik durduqları ycrdon torponmodilor. Qofloton ağacların dalından ollorini oynada-oynada mcşonin konarına bir prussiyalı çıxdı vo dorhal oradaca üzüqoylu yero 140 yıxıldı. Sonra otrafda ycno hor şcy donub qaldı, iki ölü iso günoş altında yuxuya gctmiş kimi görünürdü. Əzginloşmiş çöllordo ycno do hcç kos gözo doymirdi. Artıq tüfong atoşlori do kosilmişdi. Yalnız tokco Morcl çayı şırıldayırdı. Mcrlye dayı heyrotlo komandiro baxaraq, sanki ondan soruşmaq istodi: bununla qurtarırmı? - Yaylım atoşi açılacaq, - dcyo komandir soslondi. - Özünüzü gözloyin, burada durmayın. O, sözünü qurtarmamışdı ki, dohşotli bir gurultu qopdu. Böyük söyüd ağacınm clo bil boynunu vurdular, budaqlardan qopmuş yar- paqlar havada oynadılar. Xoşboxtlikdon prussiyahlar çox yuxarıdan nişan almışdılar. Dominik Fransuazanı konara çokorok, dcmok olar ki, qollarına alıb apardı; Mcrlyc dayı iso onların dalınca düşorok qışqırırdı: - Balaca zirzomido gizlonin! Orada divarlar möhkəmdir. Lakin onlar qocaya qulaq asmayaraq böyük zala girdilor; on noforo qodor soldat burada sakit oturub hücumu gözloyirdilor, onlar poncoro qapaqlarını bağlayıb, taxtalann arasından bayıra baxırdılar. Hoyotdo yalmz komandir qalmışdı; o divarın dalına qısılmışdı, şid- dotli yaylım atoşi iso davam ctmokdo idi. Çöldo ycrloşdirilmiş sol- datlar torpağın hor qarışı üstündo döyüşürdülor. Lakin düşmon onları pusquda durduqlan ycrdon sıxışdırdıqda onlar kiçik dosto- lorlo doyirmana qayıtmağa başladılar. Onlara omr olunmuşdu ki. vaxt qazansınlar, prussiyalılara no qodor qüvvo ilo vuruşduqlarını bildirmomok üçün düşmonin gözüno görünmosinlor. Bir saat da kcçdi. Scrjant golib çöldo comisi iki-üç adam qaldığını xobor vcrondo, zabit saatına baxıb dcdi: - Saat üçün yansıdır... IIo, dörd saat da buranı olimizdo saxlamalı- y>q O, baş darvazanı bağlamağı omr ctdi vo qoti müqavimot üçün hor bir şcy hazır cdildi. Prussiyalılar Morcl çayımn o biri sahilindo olduqlanndan, dorhal hücum cdilocoyi qorxusu yoxdu. Doğrudur buradan iki kilomctr konarda körpü vardı, lakin prussiyalıların o körpüdon çox güman ki, hcç xoborlori bclə yoxdu, çayı piyada kcçəcoklorino iso çox az chtimal vardı. Buna göro zabit yola göz qoymağı om r ctmoklo kifayotlondi. Bütün q ü w ə t çölloro tərof verilmoli idi. 141 Yüklə 31,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|