Səlahəddin Xəlilov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elm və təhsil
- Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri - 132 - Ali təhsildən sonrakı təhsil və gənclərin elmi tədqiqata cəlb olunması
- Heydər Əliyev
- Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri
Elm və təhsil - 131 - öz həyat yolunu, siyasi mövqeyini şüurlu surətdə seçmək imkanı olmalıdır. Gənc kadrların praktik iş keyfiyyətlərinəmi da- ha yaxşı yiyələnməsi, yoxsa elmi yaradıcılığamı meylli olması yuxarı kurslarda artıq aydınlaşdırılmalı, magistraturaya və doktoranturaya qəbul da məhz elmi yaradıcılıq istedadı əsasında müəyyənləşdiril- məlidir. Doktoranturanın ikinci pilləsi deyilən təhsil forması isə ləğv edilməli, Ph.D dərəcəsi almış şəxslərə dünya praktikasına uyğun olaraq müstəqil elmi fəaliyyət üçün sadəcə şərait yaradılmalı, lazım gələrsə onlar müvafiq ixtisas üzrə tanınmış elm mər- kəzlərinə ezam edilməlidirlər. Yəni “bütün elm sahə- ləri üzrə bizdə yaradıcılıq mühiti var və biz dokto- ranturanın ikinci pilləsi deyilən təhsil vasitəsilə yük- sək dərəcəli alimlər hazırlayırıq”, – deyə özümüzü aldatmayaq. Unutmayaq ki, dünya elminə inteqrasi- yanın mühüm şərtlərindən biri məhz elmi yaradıcılıq ezamiyyətləridir. Xüsusən fundamental elm sahələ- rində yeganə çıxış yolu budur. Tətbiqi elmin də bir çox sahələrində də biz hələ uzun müddət dünya prak- tikasını öyrənməliyik. Ancaq humanitar və ictimai elm sahələrində bütün ağırlıq mərkəzi öz ölkəmizdə olmalı və məhz buna görə də Akademiyanın priori- tetləri müəyyənləşdirilərkən bu mühüm cəhət nəzərə alınmalıdır. Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri - 132 - Ali təhsildən sonrakı təhsil və gənclərin elmi tədqiqata cəlb olunması Gənclərimizi elmə, mədəniyyətə daha da çox cəlb etmək lazımdır. Gənclərimizdə elmi-tədqiqat işlərinə həvəs oyatmaq lazımdır. Heydər Əliyev Azərbaycan elminin perspektivləri müasir gəncliyin elmi-tədqiqat işinə necə cəlb olunmasın- dan, onlar üçün müvafiq elmi mühit yaradılmasın- dan asılıdır. Üstün elmi-tədqiqat istiqamətlərinin düzgün seçilməsi, tələbə, aspirant və gənc alimlərin intel- lektual potensialının ölkəmiz üçün gərəkli olan problemlərə yönəldilməsi elm təşkilatçılarının, el- mi-tədqiqat institutları və ali məktəb rəhbərlərinin başlıca vəzifələrindən biridir. Yaxın keçmişdə kommunist ideologiyası cə- miyyətşünaslıq sahəsindəki tədqiqatları məhdudlaş- dırdığından, cəmiyyətin obyektiv tədqiqinə yol verilmədiyindən bütün intellektual potensial əsasən təbiət elmləri və riyaziyyata yönəldilirdi. Ona görə də, cəmiyyətin, iqtisadiyyatın, təsərrüfatın elmi əsaslarla idarə olunması, menecmentin, tədbiqi so- siologiyanın bir elm kimi təşəkkül tapması ancaq kapitalist ölkələrinə xas bir hadisə idi. İndi ictimai elmlərin həqiqi bir elm kimi inkişafı üçün meydan Elm və təhsil - 133 - açılmışdır. Həm də milli dövlət quruculuğu bu sa- hədəki tədqiqatların aktuallığını daha da artırır və intellektual potensialın daha çox bu sahəyə yönəl- dilməsini tələb edir. Hər hansı bir dövlət beynəlxalq miqyasda yal- nız o zaman özünü müstəqil hiss edə bilər, öz mə- nafeyini müdafiə edə bilər ki, mövcud geopolitik kontekstdə onun yeri dəqiq surətdə araşdırılmış ol- sun, bu sahədə ciddi fəlsəfi, siyasi, iqtisadi təd- qiqatlar aparılmış olsun, bir sözlə, praktik fəaliyyət elmi zəmində aparılsın. Lakin təəssüf ki, ictimai elmlər sahəsində Azərbaycanda ciddi bir dönüm hələ də hiss olunmur. Bu gün Azərbaycan beynəlxalq siyasət are- nasına inamla çıxa bilirsə, özünəməxsus siyasi mövqeyi və nüfuzu varsa, bunlar hamısı ancaq onun rəhbərinin şəxsi nüfuzu, beynəlxalq siyasi təcrübəsi və böyük intellektual potensialı sayəsində mümkün olur. Lakin cəmiyyətin bütün pillələrdə, ayrı-ayrı müəssisə və təşkilatlardan başlamış ümumölkə miq- yasına qədər elmi əsaslarla təşkili və idarə olunması üçün müasir Azərbaycan cəmiyyətşünaslığının yara- dılmasına böyük ehtiyac vardır və bu işə heç şüb- həsiz, marksist-leninçi ictimai-siyasi fikrin təsirin- dən azad olan gənc cəmiyyətşünas alimlərin cəlb edilməsi tələb olunur. Bu gün cəmiyyətin öyrənilməsi sahəsində res- publika alimlərinin tutduğu passiv mövqe, ictimai Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri - 134 - həyatdakı mənəvi durğunluğun elmə nüfuz etməsi alimlərin mütəşəkkil və məqsədyönlü fəaliyyətini çətinləşdirir. Elm hələ heç cür öz nüfuzunu yüksəlt- mək və ictimai həyata fəal müdaxilə etmək mövqe- yini tuta bilmir. Halbuki belə bir şəraitdə respub- likamızın cəmiyyətşünas alimləri təşəbbüsü öz üzə- rinə götürməli, qarşıda duran çətin vəzifənin yerinə yetirilməsində öz sözünü deməlidirlər. Respublikamızın sosial-iqtisadi və mənəvi həyatında uzun illərdən bəri yığılıb qalmış ciddi problemlərin sistemli şəkildə öyrənilməsi, keçid dövrünün xüsusiyyətlərinin aşkar edilməsi, bu sahə- də kompleks tədqiqatlar aparılması bütün cəmiyyət- şünas alimlərin: filosofların, sosioloqların, iqtisad- çıların, tarixçilərin və s. qarşılıqlı əməkdaşlığını və birgə fəaliyyətini tələb edir. Bizim hamımızın bir ümumi tədqiqat obyektimiz var. Bu da ümumdünya kontekstində götürülmüş Azərbaycandır; onun tarixi, mədəniyyəti, dili, habelə sosial, iqtisadi, siya- si, ekoloji, demoqrafik problemləridir. Bu problem- lərin müxtəlif müstəvilərdə, rakurslarda tədqiqi ilə məşğul olan alimlərimiz bir-birindən ayrı düşmüş, bir-birini dinləmək, fikir mübadiləsi aparmaq imka- nından məhrum olmuşlar. Hərə öz şöbəsindən, ka- fedrasından, ən yaxşı halda isə öz institutundan kənarda fəaliyyət göstərən tədqiqatçılardan xəbər- sizdir. Alim ziyalılarımız arasındakı pərakəndəlik, akademiyada, ali məktəblərdə və digər elmi müəs- Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|