www.vivo-book.com
98
hələ də sakit tərzdə danıĢmağa çalıĢırdı. – Və məlumat üçün deyim ki,
stress altında olan insanlar tez sına bilərlər – özlərinə, baĢqalarına
xətər yetirə və hətta bizim üçün də problemlər yarada bilərlər.
Bu sözləri eĢidəndə Persi dodaqlarını büzdü. “Problem”
anlayıĢının onun üzərində xüsusi təsiri vardı. Bir baĢqası üçün problem
yaratmaq normal idi. Amma bu problemlərlə əlləĢmək heç yaxĢı
deyildi.
– Bizim iĢimiz söhbət eləməkdən ibarətdir, qıĢqırmaqdan yox, –
Din davam etdi. – Əgər bir insan məhbusların üstünə qıĢqırırsa,
deməli, o öz soyuqqanlılığını itirib.
Bu nitqin müəllifinin kim olduğunu Persi yaxĢı bilirdi – mən.
Rəis. Persi Uetmor ilə Pol Eckum arasında heç vaxt xoĢ və isti
münasibətlər olmayıb, o vaxt hələ yay mövsümü idi, yadımızda
olmalıdır – hələ əsl hadisələr baĢ verməmiĢdən çox öncə.
– Ən yaxĢısı o olardı ki, sən buraya xəstəxananın reanimasiya
palatasına bənzər bir yer kimi baxasan, – Din davam edirdi, – bura
üçün ən yaxĢı Ģey sakitlikdir...
– Amma, məncə, bura içində siçovulları boğmalı olduğumuz
sidiklə dolu vedrədən baĢqa bir Ģey deyil, – Persi inad etdi, – vəssalam.
Ġndi isə qolumu burax.
O, dartınaraq qolunu Dinin əlindən azad etdi və baĢını aĢağı
dikib Din ilə Billin arasından keçərək dəhlizlə addımladı. Dəhlizlə
gedərkən
o, Prezidentin kamerasının barmaqlıqlarının lap
www.vivo-book.com
99
yaxınlığından keçdi – elə yaxın ki, Flanders əlini uzadıb onu tuta və
onun öz məĢhur dəyənəyi ilə onu yaxĢıca kötəkləyə bilərdi – əlbəttə ki,
əgər Flanders belə bir adam olsaydı. O, bu tip insanlardan deyildi,
amma BaĢçı, yəqin ki, belələrindən idi.
BaĢçı belə bir fürsəti əldən verməzdi, ona yaxĢıca dərs vermək
üçün yəqin əməlli-baĢlı kötəkləyərdi. BaĢ vermiĢ bütün bu hadisələr
haqqında Din növbəti axĢam mənə belə demiĢdi – dəqiq xatırlayıram;
çünki sonradan onun dediklərinin peyğəmbərcəsinə söyləmiĢ sözlər
olduğu üzə çıxdı.
– Uetmor baĢa düĢmür ki, onlar üzərində heç bir nüfuzu yoxdur,
– Din dedi. – O baĢa düĢmür ki, nə edir etsin, fərqi yoxdur, insanı bir
dəfə öldürmək olar. Əgər sonları elektrik stulunda edam edilməkdirsə,
onlar üçün bundan daha pisini etmək mümkün deyil. Bunu dərk
etməyincə, o həm özü, həm də ətrafındakılar üçün təhlükəlidir.
Persi mənim kabinetimə girdi və arxasınca qapını çırparaq
bağladı.
– Ancaq “mənəm, mənəm” deyir, – deyə Bill Doc dedi. – ġiĢmiĢ
və xəstəliyə yoluxmuĢ xaya kimi.
– Sən hələ heç iĢin yarısını belə bilmirsən, – Din dilləndi.
– Hə, onda gəl buna yaxĢı tərəfdən baxaq, – Bill dedi. O, həmiĢə
“hər Ģeyə yaxĢı tərəfdən baxmağı” təklif edirdi. Bununla o qədər
zəhləmizi tökmüĢdü ki, bu sözləri eĢidəndə adam onun burnuna bir
www.vivo-book.com
100
çırtma vurmaq istəyirdi. – Axı, sənin ağıllı siçanın qaçıb canını qurtara
bildi!
– Orası elədi, amma qorxuram, biz daha onu görə bilməyək. –
Din cavab verdi. – Lənətə gəlmiĢ Persi Uetmorun o balaca məxluqu
necə qorxutduğunu təsəvvür edə bilirəm.
3
Bu, məntiqə uyğun olsa da, düzgün deyildi. Siçan növbəti
axĢam, Persi Uetmorun, gecə növbəsinə keçirilməsindən öncə növbədə
olmadığı iki gecədən birincisində geri qayıtdı.
Paroxod Billi təxminən axĢam saat yeddi radələrində göründü.
Həmin axĢam mən, Din və Harri Tervilliger növbədə idik və onun
gəliĢinin Ģahidi olduq. Harri növbətçi masasının arxasında oturmuĢdu.
Əslində, adətən gündüzlər iĢdə olurdum, amma həmin axĢam iĢdə
qalmıĢdım ki, BaĢçı ilə əlavə bir saat vaxtımı keçirim, çünki onun
edam saatı yaxınlaĢırdı. Bitterbak mənsub olduğu qəbilənin
ənənələrinə uyğun olaraq, zahirən özünü çox sakit və mətanətli
aparırdı, amma yaxınlaĢan sonluq qarĢısında onun içində qorxunun
zəhərli bir çiçək kimi necə baĢ qaldırdığını aydınca hiss edirdim. Və
biz söhbətə baĢladıq. Gündüz vaxtı da onlarla danıĢmaq mümkündür,
www.vivo-book.com
101
amma bu söhbətlərin elə bir təsiri olmur: gəzinti həyətindən gələn səs-
küy (vaxtaĢırı baĢ verən davaları hələ demirəm), mətbəədəki
Ģtamplama dəzgahlarının ritmik taqqıltısı, bir Ģeyi götürmək və ya
yerinə qoymaq haqqında, ya da sadəcə: “Bura gəl, Harvey, səni
yaramaz heyvan”, – deyə ara-sıra kiməsə əmrlər verən gözətçilərin
qıĢqır-bağırı... Saat dörddən sonra vəziyyət bir qədər düzəlir, saat
altıdan sonra isə ətraf əməlli-baĢlı sakitləĢir. Altıdan saat səkkizədək
olan müddət ən yaxĢı vaxtdır. Bu vaxt onların baĢlarına yenə dərin
fikirlər axĢam kölgələri kimi axıĢır – bunu onların gözlərindən oxumaq
olur. Həmin vaxt ən yaxĢısı susmaqdır. Bu vaxt onlar hələ də sizin
dediklərinizə qulaq asırlar, amma dedikləriniz onlar üçün artıq heç bir
məna kəsb etmir. Saat səkkizdən sonra gecə saatlarına hazırlaĢırlar və
dəbilqənin baĢlarına necə oturacağını və tərli üzlərinə geyindiriləcək
qara torbanın içindəki havadan nə qoxusu gəldiyini düĢünməyə
baĢlayırlar.
BaĢçını mən əla vaxtda tutdum. O mənə özünün birinci arvadı və
Montanada onunla birlikdə özləri üçün necə viqvam – koma –
qurduqları haqqında danıĢdı. Həmin günlərin həyatında ən xoĢbəxt
günlər olduğunu da dedi. Su elə təmiz və elə soyuq idi ki, hər dəfə
udum alanda, elə bil, diĢlərin sınacaqdı.
– Bura baxın, cənab Eckum, – BaĢçı dedi. – Sizcə, əgər insan öz
etdiklərinə görə həqiqətən peĢman olarsa, o, ömrünün ən xoĢbəxt
Dostları ilə paylaş: |