Sura seyidova
Yüklə 5,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
100 lazımdır. Ancaq, nədənsə, insanlar daha cox çatmazlıqları görməyə və buna görə özlərindən başqa hamını və hər şeyi qınamağa meyllidirlər. Əvvəla, kimi isə (hətta özünü) qınamaq gücsüzlük , acizlik əlamətidir, ikincisi, bu çatmazlıqlar çox vaxt bizim nəzərimizcədir, əslində isə yoxdur. Biz hərtərəfli təmin edilmiş həyat arzusu ilə yaşayır, bununla əsl xoşbəxtliyi olduğu yox, başqa yerdə axtarırıq , tapmayanda isə mütəssir oluruq. İnamı olanlar İslamın ecazkar gücü sayəsində şükr etməyi unutmasınlar, olmayanlar isə bunun zəruri olduğunu başa düşməyə çalışsınlar. Qurani-Kərimin Ər-Rəhman sürəsində: «Rəhman və rəhimli olan Allah öz Peyğəmbərinə Quranı öyrətdi. İnsanı yaratdı, ona danışmağı, fikrini və duyğularını bəyan etməyi öyrətdi» deyilirsə, Əl-İsra sürəsi 53- ayədə: «(Ya Məhəmməd) Bəndələrimə de ki, gözəl sözlər söyləsinlər» deyilir. Deməli, insan hər cür fikir və duyğularını bəyan etməlidir, ancaq gözəl sözlər danışmalıdır. Ümumiyyətlə, insan nə qədər az danışarsa, onun xeyrinədir və zərurət olmasa, danışmamalıdır, danışarkən isə gözəl sözlər söyləməlidir. Lakin bunu həmişəmi bacarırıq? Bəzən istəməsək belə vəziyyət bizi başqa cür davranmağa məcbur edir. Deyirlər, iki halda insanın özünü idarə etməsi çətin olur. Ehtirasa qapılan zaman və ağılsız adamla danışan zaman. Ona görə də aqillər deyir ki, insan axmaqlarla söhbət etməməlidir, zira axmaqlarla söhbət etmək ürəyi, bürgülü gündə qoz ağacı kölgəsində oturan adamın bədəni kimi alışdırıb yandırır. İnsan onun həqiqəti dərk etməkdən, Həqqi hiss etməkdən, kamilliyə ucalmaqdan uzaqlaşdıran hər bir şeydən qaçmalıdır. «Axmaq» deyəndə məhz həmin şeylər nəzərdə tutulur. Çox ağıllı adam da bu mənada «axmaq» ola bilər. Özü də təkcə adamlar yox, qəzet, televiziya, kitablar, musiqi, hətta qida belə «axmaq» ola bilər. Ehtiraslara qapılmamaq da «axmaqlardan» qaçmaq kimi insanın özündən asılıdır. İnsanın zəkası və iradəsi hər şeyə qalib gəlməyə qadirdir və biz hər şeyə, o cümlədən, öz düşüncələrimizə qalib gələ bilərik,öz xasiyyətimizi, həyata baxışımızı dəyişə bilərik 101 və beləliklə, həmişə təmiz fikirlərlə yaşaya bilərik. Elə niyyəti və fikirləri təmiz olan insan da gözəl sözlər danışmağa qabildir. Başqalarının eybini faş edən, başqalarını mühakimə edənlər,adətən, özlərinin bu cür mənfi sifətlərdən xali olduğuna əmin etmək istəyənlər, bununla özlərinə bəraət qazandırmağa çalışanlardır. Ola bilsin, kiminsə yox, özünün qarşısında. Məsələn, adətən, cavanlıqda səhvləri olanlar gəncləri mühakimə edirlər. Bunu düşünərək, bilərəkdən, yəni qəsdən etməsələr də, hər şeyi bilən və «yadında saxlayan» .şüuraltı insanı buna sövq edir. İnsan şüursuz olaraq çox hərəkətlər edir və bir halda ki, hər şeyi şüursuz edir, deməli, heç nəyin fərqinə varmır. Məsələn, guya münasibətdə mehribanlıq bildirən «qadan alım» kəlməsi. Kimliyindən asılı olmayaraq, hamıya kəlməbaşı «qadan alım» deyən insan özünün xəstə olmasına təəccüblənməsin. Qoy bu cümləni oxuyanlar da onu «qəribə» hesab edib təəccüblənməsinlər. Söz ayıq (yəni şüurlu) vaxtı da hipnozdakına oxşar təsir edir. Yəni şüurdan «yan keçib» alt şüura təsir edir, ona əmr edir. Sadəcə, bu əmrin «yerinə yetirilməsi» (ayıq olan şüurun maneçiliyi nəticəsində) hipnoza nisbətən milyonlarla dəfə ləng gedir. Belə bir fikir mövcuddur ki, hər bir hadisə, hər deyilən söz bizim ona verdiyimiz mənanı daşıyır. Bu fikirlə müəyyən qədər razılaşmaq olar. Birincisi, o mənada ki, öz-özlüyündə heç nə pis və ya yaxşı deyil, hər şeyi pis və yaxşı edən insanların quraşdırdığı əxlaq normaları və ya stereotiplərdir. Başqa yönümdən yanaşdıqda hər şey başqa cür görünə bilər. İkincisi isə insan düşdüdüyü vəziyyəti, eşitdiyi sözü istədiyi kimi yoza bilər (və yozmalıdır )ki, onun ağırlığından qurtulsun, əsəblərini qorusun. Lakin sözün məhz ona məxsus olan, həqiqi mənasının gücünü də inkar etmək olmaz. Əgər insan buna layiq ola bilmədiyi halda daim təhqir edilərsə, o bu təhqirləri «qəbul etməsə» belə, bir müddətdən sonra həmin təhqirlərə layiq adama çevriləcəkdir. Ona görə də heç kəsin sizi təhqir etməsinə, ümumiyyətlə, sizə qarşı neqativ münasibətə imkan 102 verməyin. Deyilənləri «eşitməmək», mübahisədən qaçmağa çalışaraq susmaq kömək etməyəcəkdir. Əvvəla, müdriklik edərək, öz emosiyalarını boğan adam nə vaxtsa aşıb-daşacaq və öz emosiyalarını ikiqat-üçqat qüvvə ilə boşaldacaqdır. (Dolan bulud boşalacaq, Bu, hökmüdür təbiətin. S.Vurğun). Digər tərəfdən, artıq bilirik ki, söz həmişə öz işini görür, bilməyərəkdən desək və ya ona əhəmiyyət verməsək, qulaqardına vursaq belə. Bunun əhəmiyyətli cəhəti də vardır. Məsələn, insanlara təsir etməkdə və öyüd-nəsihət verməkdə, hansı sözləri seçmək, «necə danlamaq» az əhəmiyyət kəsb etmir. Digər tərəfdən, təsir etmək istədiyimiz kəs bizə qulaq asmaq istəmirsə və ya ümumiyyətlə, «söz başa düşən» deyilsə, yenə xoş rəftarımız və ağıllı sözlərimiz bir müddətdən sonra ona təsir edəcəkdir. Öz-özünüzə də xoş sözlər deməyi unutmayın: sağlam, gözəl, xoşbəxt olmağınız, hər şeyin yaxşı olacağı barədə. Pis niyyətli sözləri isə nəinki danışmamaq, həm də eşitməmək (axmaqlarla söhbət etməmək) lazımdır. Etiraf edək ki, sivil dünyamızda bu, olduqca çətindir və az qala, asketcəsinə yaşamağı tələb edir – əlbəttə, bacardığın qədər. Bunun üçün öz dünyamızda yaşamalıyıq, heç olmasa,hərdənbir ona baş çəkməliyik. Bax, onda insan onu həqiqəti dərk etməkdən. Həqqi hiss etməkdən uzaqlaşdıran şeylərdən uzaq olacaqdır. İnsanın təbiət qoynunda olması (yəni sivil dünyadan kənar olması) buna kömək edə bilər. Şair demişkən: Fikri uzaqlara aparır dəniz, Adamı özünə qaytarır dəniz. Yəqin ki müasir insan ucsuz-bucaqsız dənizi tənha seyr etməkdənsə, «modern» çimərliyə üstünlük verər. (Axı, o yalnız başqalarının yanında «xoşbəxt ola» bilir ). Təbiətin əsrarəngiz gücü vardır. Hətta «bahalı kurortların» faydası orada aparılan müalicə üsulları ilə yox, insanın təbiətlə təması ilə izah edilir. Təbiətlə təmasda olan insan onun gözəlliyini duymağa qadir deyilsə belə, alt şüur səviyyəsində bu gözəllikdən güc alır. Yüklə 5,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|