T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali

 
183
bilen rahipler dinî hayatımızı kısa ve anlaşılır biçimde kaleme alarak yazılar yazacak. Bu tür bir uygulama 
Çeremiş misyoneri Andrey Albinskiy tarafından Çeremişler için yapılmış ve Sinod’a da bildirilmiştir. 12. 
Katahizisi çevirmek, Tatar, Çuvaş ve Çeremiş dillerini öğrenmek için Kazan yeparhiyasında yetenekli 
rahibler vardır. Votyak diline çeviri yapmak için ise Vyatski yeparhiyasındaki rahiblere başvuru gerekir; 
Kazan yeparhiyasında Votyakların sayısı çok az olduğu için onların dilini bilen yoktur. 13. Bütün bu 
çalışmalar bitince Sinod uygulama amaçlı misyonerlerini Yeni Kreşen kiliselerine gönderip bir başlangıç 
yapmalı, bu iyi bir başlangıç olabilir 14. Kiliselerde yapılan her türlü faaliyet kilise defterlerine yazılap 
kayda alınmalı; Defterler yıl, ay ve gün usulüyle ve yazıcının ismiyle tutulmalı. 15. Yeni Kreşenlerin dinî 
hayatı gözetim altında bulundurulmalı ve kontrol Bölge valiliğine verilmeli. 16. Kilise nezareti çok 
önemli görülmeli, geçmişte bazı idarecilerin görmezden gelmesi gibi davranışlara, müsaade edilmemeli 
ve cezalandırılmalı. 17. Yüksek rütbeli devlet görevlilieri her altı ayda bir kiliseleri denetlemeli ve 
Kreşenlerin dinî durumlarını raporlarla tespit etmeli. 18. Bu görevliler kiliseyi tutulan defterlere göre 
teftiş etmeli sonra bizzat Kreşen evlerini gezerek teftişlerini tamamlamalı. 19. Kiliselerin teftişinde 
rahiplerin yetenekleri gayretleri de teftiş edilmelidir. 20. Bu teftişler de ayrı bir defterde kayıt altına alınıp 
kilise çalışanları tarafından imzalanıp yeparhiya piskoposuna teslim edilmeli. 21. Yeparhiya piskoposları 
her yıl yeparhiyadaki misyon faaliyetinin raporunu ve gelecek yılda yapacağı faaliyetin planını 
hazırlamalı. 22. Kilise çalışmalarını düzene koymak, memurları teftiş etmek ve hıristiyanlığın yayılmasını 
sağlamak için Kazan yeparhiyasına üç misyoner, arhimandrit veya ekümen tayin edilmeli. 23. 
Arhimandritlerin veya ekümenlerin misyoner olması, bölge için olmazsa olmaz kuraldır, zira bölgede 
rahipler zamanla güvenilirliğini kaybetmiştir. Bu nedenle halk gelecek görevililere daha sıcak 
yaklaşacaktır. Bütün görevillerin misyoner olması gerekmektedir ki, sözleri halk arasında yankı bulsun. 
24. Misyoner arhimandritler veya ekümenler manastırlarda idareci olarak (müdür) çalışabilirler veya 
konsistoriyanın memuru olabilirler. Bölgede misyon faaliyeti için iki uygun zaman vardır, birisi ilkbahar 
ekiminden önce diğeri de sonbaharda hasattan sonraki dönem. 25. Misyoner arhimandritler veya 
ekümenlere manastırlarda yapacakları hizmet karşılığı ücret verilmeyecek, ücreteleri dinî idare tarafından 
karşılanacak. 26. Sahada çalışma esnasında her birine 4 at günlük 3 ruble verilsin. 27. Atanacak 
misyonerlerin yıllık ücretleri 600 ruble olacaktır. 28. Misyonerler çalıştıkları yerlerde ihtiyaçları için 
doğrudan piskopos veya valiye ulaşma iznine sahip olmalıdır. 29. Misyonerlik için bölgede çalışacak 
isimler, Kazan Zilantov manastırından Çernigovski yeparhiyası Gluhovski Petropavlovski manastırına 
tayin edilen piskopos Pyotr,
 
Sedmiozernoy (Yedigöller) bozkırından ekümen Samuel ve Kazan 
yeparhiyası kilise muhasibi Monah (keşiş) Guriy. 30. Bu seçilmiş misyonerlerden piskopos Pyotr’un 
yeniden Zilantov manastırına tayin edilmesi gerekir, Ekümen Samuel’in Çeboksarı’da Troiskiy 
manastırına ve Keşiş Guri’nin de, Kazan Kiziçey manastırına tayini de gerekmektedir. 31. Kreşenleri 
eğitip hıristiyan yapmak uzun ve sabır gerektiren bir süreçtir, bu doğrultuda Aziz Sinod Kazan Zilantov, 
Kiziçeyskiy ve Çeboksarı, Troiski manastırlarına tayin edeceği misyonerlere azami dikkat gösterirse iyi 
olur.” 
663
 
                                                 
663
Kuralların 14. ve 18. maddeleri Sinod tarafından tastik edilmemiştir. 29. ve 30. maddeler değiştirilmiştir. 

---

 
184
Projenin ikinci bölümü olan gönderilecek misyonerlerin uyacağı talimatlar ise 
şunlardı: 
“1.  İnsanların kalplerinin nasıl feth edileceğini sadece tanrı bilir, ancak bu önemli işe 
görevlendirilmiş misyonerler başta Sinod olmak üzere 7 imzayla kabul edilmiş ve hayır duayla 
görevlerine atanmıştır. 2. Önce bölgedeki yeparhiyalara piskopos tayiniyle misyon faaliyeti başlayacaktır. 
3. Önce mahalleye gidecek misyoner, kilise rahibinin evini tespit edecek, rahibi görmeden mahalledeki 
Kreşenlerin hayatları hakkında bilgi toplayacaktır. Sonra rahiple bir toplantı yaparak Pazar günü veya 
ayin günü bütün halkı toplayıp kilise çalışanlarıyla beraber Liturgiya okuyacaktır. 4. Liturgiyayı okuyup 
bitirince, bölgede görevli misyoner halkın kendi dilinden de aynısını tekrar edecektir.
664
 5. Misyoner 
ayinden sonra basit anlaşılır ve her yaşa uygun bir tarzda halka hıristiyanlığı anlatacaktır. 6. Muvaffak 
olursa tanrının izniyle olacak ve şükürle toplantısını bitirecektir. 7. Bu toplantıdan sonra misyoner kutsal 
haç ve suyla evleri gezip ziyaret edebilir, onları ayrıca yerlerinde hıristiyanlıkla aydınlatabilir. 8. 
Putperestlikte inat edenlere şefkatla yaklaşılmalı, sabırla anlatmaya devam edilmelidir ve onlara tanrının 
gazabı hatırlatılmalıdır. 9. Putperestlikten dönüp hıristiyan olanların evine gidip dualar okunmalı, 
kutsanmalı ve rahipler özel günlerde onları evlerinde ziyaret edip çocuklarını sevindirmelidir. 10. 
Misyonerin bütün çabalarına rağmen eski âdetleri üzere yaşayanlara rahipler durmadan hıristiyanlığı 
anlatmalı, başarısız olunursa yeparhiya piskoposuna bilgi verilmelidir. 11. Misyonerler nerede putperest 
görürse görsün anında hıristiyanlığı anlatmalı, eğer dillerini bilmiyorlarsa tercüman vasıtasıyla görevini 
yerine getirmelidir. 12. Hıristiyan olmak isteyenleri anında vaftiz edip yeparhiya piskoposuna 
bildirmelidir. 13. Vaftiz olmak istemeyenleri artık zorlamayın korkutmayın tehtit etmeyin ve saygılı 
davranın ve uygun zamanını gözleyin. 14. Bir kilise çevresinde işini tamalayan misyoner bütün 
faaliyetlerini kilise defterine kaydedip rahibe imzalatsın ve diğer kiliseye doğru yola çıksın. 15. Bölgede 
işi bitince defterleri bölge başrahibine teslim etsin. Raporunda başarılarını, başarısızlıklarını nedenleriyle 
izah edip kayıt altına alsın.”
665
 
Misyonerlere hazırlanan bu ve buna benzer taslaklar sadece teoride kalmış, 
misyon sahasında uygulamak mümkün olmamıitır. Kilisesen alınıp özel bir teşkilatla 
Rus olmayan toplulukları hiç olmazsa hıristiyanlıkta tutma çabası, alanı tanıyan, dil 
bilen yetenekli rahiplerin ve misyonelerin bulunamaması yüzünden başarısız olmuştur. 
Bu sebeple de Filaret döneminde bölgede ihtiyaca cevap verecek yetenekli misyoner 
yetiştirme çalışmaları yapılmıştır. 
 
                                                 
664
 Rahiplerin gönderdikleri bilgiler toplanıp değerlendirildi ve bir nüsha halinde yeniden düzenlendi, böylece tek bir 
ayin metodu çıktı. Piskopos Filaret tarafından bütün misyonerlere bu nüsha gönderildi. Çuvaş ve Çeremişler için de 
Tatar nüshasına bazı ilaveler yapılıp kullanıldı. 
665
 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 169–170–171 

---