Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Diyagram 3
- OĞUZLARLA TÜRKMANLARIN ETNĠK FARKLILIĞI SORUNU Efzeleddin ESGER ÖZET
- Anahtar kelimeler: Oğuz, Türkman, Türkman dili, etnik sistem, etnik terkib THE PROBLEM OF ETHNIC DIFFERENCES OF OGHUZS AND
- Key words
- Ġslamı Kabul Eden Ġlk Türkler ve Türkman Adının Anlamı
334
KıĢın ilk gününden itibaren tekrar güneĢin doğuĢ ve batıĢ noktası kuzeye doğru hareket etmekte bulunur. Bu değerli bilgileri Türkmen kavimleri mevsim değiĢimine ve güneĢin doğuĢ ve batıĢına ve günlerin uzayıp ve kısalmasını dikkate alarak elde etmiĢlerdir. Onlar bu bilgileri ve kendi yaĢam tarzlarını göz önüne alarak baĢarmıĢlar kendilerinekolayca kurulan ve toplanan ve iki deve ile taĢınan bir ev tasarlasınlar. Ayrıca baĢarmıĢlar kolaylıkla güneĢin doğuĢ ve batıĢına dikkat ederek kendilerinin zaman konumu fark etsinler.
Güz Mevsiminde GüneĢin DoğuĢ ve batıĢı Alaçığın ve tarımlarınan ilgili mekânı Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 335 Diyagram 4: KıĢ Mevsiminde GüneĢin DoğuĢ ve batıĢı Alaçığın ve tarımlarınan ilgili mekânı Sonuç Bu bildiride Türkmenlerin alaçığın ve onun parçaları ve onun içinde bulunan ve kullanılan malzemelerin kısaca anlatıldı ve Türkmenlerin yıllar boyu ovalarda ve kırsallarda ve çeĢitli eklim Ģartları altında yaĢayarak kendilerine bir ev diyelim tasarlamıĢlar ki abartısız diyebilirim ki taĢınabilir yaĢam mekânlarının en mükemmelidir. Bu mesken ve menzil gâh taĢınma ve kurulma ve toplama bakımından en kolay taĢınabilir ve kolay kurulabilir ve kolay toplanabilir evlerin en hızlı kullanıma hazırlananlardandır. Türkmenlerin yuvarlak evi ve kubbe Ģeklinde örtüsü evrenin bir sembolü bilmek düĢüncelerden uzak değil, ayrıca bu evin yuvarlak olması nedeniyle kiĢiler bu evde herkesi iyice görebilir ve evin aĢağı yukarısı da yoktur ve her kiĢi diğeriyle aynı mertebede yer alırılar. Uzun zamanlarda Türkmenler öğrenmiĢler yıldızları evin içinden rasat ederek yön ve zamanı iyice belirlesinler. Alaçık bir türemenin doğum, yaĢam ve ölüm mekânıdır. Kaynaklar Beygdeli, Mohammed Reza, Türkmenhaye Ġran, Pasargad yayınevi, Tehran, 1986. Golı, Emin, Türkmenlerin siyasi sosyal Tarıhı, ilim yayın evi, Tehran, 1987. Kenani, Mohammad Emin, Türkmen haye Ġran, Feslname Motaleatemelli, sayı 4, Tehran, 1992. Pour Kerim, HuĢeng, Türkmenhaye Ġran, Honer ve mardum Dergisi, Tehran, 1985.
Paydar, Teymur, Tomacniya Cemaleddin, Öy, 336
ETNĠK FARKLILIĞI SORUNU Efzeleddin ESGER
ÖZET AraĢtırıcılar Oğuzlarla Türkmanları aynı halk olarak kabul ediyor ve Oğuzların Ġslam dinini kabul ettikten sonra Türkman adlandıklarının altını çiziyorlar. O zaman Türkman adının Oğuzların Ġslam'ı kabul etmesinden sonra ortaya çıkması belli olur. Ancak Türkman kelimesi bir halkın ismi olarak Oğuzların Ġslam'ı kabul etmesinden 200 sene önce mevcuttu. Oğuzlar yalnız X. yüzyılda bu halkın sıralarına katılmıĢdı. Türkmanlar sadece Ġslam dinini kabul etmiĢ halk değildi, Ġslam dini temelinde oluĢmuĢ halktı: çeĢitli Türk etnik gruplarından olan kiĢiler, aileler ve uruklar Ġslam dinini kabul ederek VIII. yüzyılda tarih sahnesine cıkmıĢ bu halkın terkibine dahil olur ve burada yeniden yapılanıyorlardı. Bununla birlikte, sağ sol prensibiyle kurulan geleneksel etnik sistem yeni etnik dünyada kullanılmıyordu. Oğuzlarla Türkmanların bir etnos olarak aynılaĢtırılması Oğuzların Türkmanlar arasında say çokluğundan kaynaklanmaktadır. Ancak Türkmanlar tekçe Oğuzlardan oluĢmamıĢtı. Oğuzlardan baĢka Karluklar, Kıpçaklar, Kaglılar, Uygurlar, Halaclar gibi etnik birliklerden de belirli gruplar Türkmanların sıralarına katılmıĢtı. Bununla birlikte, Oğuzların Türkmanların sıralarına katılması bahis konusu etnosun oluĢmasıyla sonuçlandı.
terkib
THE PROBLEM OF ETHNIC DIFFERENCES OF OGHUZS AND TURKMEN ABSTRACT The researchers consider the Oghuzs with the Turkmens the same nation and prove that they got the name Turkman/Turkmen after Oghuzs adopting Islam. That‟s why it is clear that the name Turkman has become famous after Oghuzs
Yrd. Doç. Dr., Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Folklor Enstitüsü, Türk Halkları Folkloru Bölümü BaĢkanı, efzeleddinesger@gmail.com Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 337 adopting Islam. But the Turkmen word as the name of nation existed 200 years ago, before Oghuzs adopting Islam. Oghuzs joined the ranks of these nations only in the X century. Turkmens are not only the nations that adopted Islamic religious but they are the nations that formed on the base of Islamic religious:they became the part of the people adopting Ġslamic religious in the VIII century as various Turkic ethnic groups such as:people, families and generations and formed here again. The identification of Oghuzs with the Turkmens stemmed the quantity majority of Oghuzs among the Turkmans. But Turkmens are not founded only from the Oghuzs. Besides Oghuzs the specific groups from ethnic unities such as the Karluks, Kipchags, Kanglies, Uygurs, Halajs joined the ranks of Turkmens. That‟s why the Oghuzs joining the ranks of the Turkmens completed with the ethnos forming. Key words: Oghuz, Turkman, Turkman language, ethnic system, ethnic composition
Günümüzde dünya etnik haritasına göz attığımızda Türkmenstan türkmenleri dıĢında Türkmen adını taĢıyan etnik grupların varlıgını görmemiz o kadar da zor değildir; Kazaklar, BaĢkurtlar, Özbekler arasında Törökpen uruğu, Irak ve Suriye Türkmanları, Türkiye Türkmenleri, Azerbaycan ve Doğu Anadolu Terekemeleri... Bu tabloya bakıldığında tarihin belli bir döneminde onların tek bir halk olduğu eminlikle söylenebilir. Ayrıca, Türkmenistan Türkmenleri, Azerbaycan ve Türkiye Türkleri'nin bu halkın varisleri olduğu bilim dünyası için hiç de sır sayılamaz. Bu yüzden de biz "varislerle babayı" birbirinden ayırmak için etnonimin Türkman varyantından yararlanıyoruz. Ġslam'ı Kabul Eden Ġlk Türkler ve Türkman Adının Anlamı Türkman etnoniminin Ġslam'ı kabul eden Oğuzlar'ın adı olması fikri tarihcilikte yaygın bir Ģekil almıĢ ve adeta kabul görmüĢtür. Konunun bu Ģekilde yorumundan böyle anlaĢılyor ki, Türkman adı, Oğuzlar'ın Ġslam'ı kabul etmesinden sonra meydana gelmiĢtir. Ancak Türkman etnonimi, Oğuzlar'ın Ġslam'ı kabül etmesinden en azı 200 yıl önce mövcut olmuĢtur.
baĢlamıĢtır. VIII. yüzyılda birdenbire Çin kaynağı «Türkman (Te-kü-mong) Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|