Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Irak Türkmen Kadınlarda Sosyal ĠliĢkiler ve Aile
372
ailenin içiyle veya daha baĢka dar alanlarla sınırlı kalmadığı, toplumsal etkisini gün geçtikçe daha yoğun ve baskın bir biçimde hissettirdiği görülmektedir. Bir genelleme yapmanın güçlükleriyle birlikte kadınların dindarlıklarının daha ziyade geleneksel, törensel ve taklidî bir karakter arz ettiği ileri sürülebilir. Nitekim kadınların mevlit ve hatim merasimlerine daha fazla katıldığı, kutsal kabul edilen gün ve gecelerde nafile ibadet yapmaya (namaz, oruç vs.) daha fazla rağbet ettikleri görülmektedir. Dahası günah ve sevap duygusunun kadınlarda daha fazla geliĢtiği, dolayısıyla onların dindarlıklarının Ģekillenmesindesöz konusu bu iki duygunun belirgin olarak devreye girdiği düĢünülebilir. Bu arada Ģu hususun altını önemle çizmek gerekir ki, Irak Türkmen kadınlar arasında kurĢun döktürme, mevlit okuma, kutsal kabul edilen ziyaret yerlerinde çok çeĢitli gayelerle dua etme ve adakta bulunma baĢta olmak üzere “halk dindarlığı” olarak adlandırılan pek çok hususta daha fazla ön plâna çıkmaktadırlar. Kadın dindarlığının genel karakterinin daha çok popüler inanç ve uygulamalarla Ģekillendiğini söylemek mümkündür. Popüler dindarlık, derin dini bilgiye dayanmayan, halk tabakasında yaygın olan dini inanıĢ ve uygulamaları ifade eder. Bu dindarlığın içinde çeĢitli halk inanıĢları ve uygulamaları, ziyaret ve adak dindarlığı, değiĢik örf ve adetler, dini ve büyüsel unsurlar yer almaktadır. Irak Türkmen Kadınlarda Sosyal ĠliĢkiler ve Aile Yaptığım mülakata göre, Türkmen kadınlar arasında komĢuluk iliĢkisi yoğun yaĢanmaktadır. Özellikle cenaze merasimlerinde kadınlar bir araya gelerek hatim okuma, zikir etmeye önem verirler. Kadınlar birisi vefat edince üç gün yas tutar. Kadınlar arasında yaygın olan adetlerden birisi de ölenin arkasından ağıt yakmaktır. Yas meclislerine Kerkük yöresinde “sazlayan” olarak tanınan kadınlar davet edilir. Çok sayıda ağıt ve sazlama türü bilen bu kadınlar, dokunaklı sesle mecliste bulunanları teskin edici nağmeler okurlar. Ayrıca güzel bir iĢ, yeni bir araba veya ev alındığında mevlit okunmaktadır. Ölen bir kiĢinin hayrına veya kırkı için toplanıp yemek yapılarak komĢulara dağıtılır. Ramazan ayları da bir araya gelinerek ziyaretler yapılır, teravih namazı cemaat halinde kılınır. Mevcut yasa uyarınca Irak‟ta ebeveyn onayı olmadan evlenebilme yaĢı 18. Ailenin onayı olması durumunda 15 yaĢında da evlenilebiliyor. Irak hükümetinin yaptırdığı istatistikler, evlenme yaĢının zaten giderek düĢtüğünü
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 373 ortaya koyuyor. Ġstatistiklere göre Irak‟ta 2011‟de yapılan evliliklerin yaklaĢık yüzde 25‟inde eĢlerden biri 18 yaĢın altında. Bu oran 2001 yılında yüzde 21, 1997 yılında yüzde 15 olarak kaydedilmiĢti. Irak‟ta dokuz yaĢındaki kız çocuklarının evlendirilmesini meĢrulaĢtıracak ġiilere özgü yasa tasarısı yoğun tartıĢmalara sebep olmaktadır. Çocuk yetiĢtirme ve aile birlikteliğine önem veren kadınlar arasında akraba iliĢkileri de önem taĢır. Türkmen aile yapısı güçlü iliĢki bağı ile muhafazakar bir görünüm arz etmektedir. Birincil derecede samimi iliĢkilerin yaĢandığı akrabalık iliĢkilerinde kadınlar erkeklerle aynı ortamda bulunmaktadırlar. Akrabalar arası evlilikler azalmakta olsa da hala önemini korumaktadır. Eskiden görücü usulünün yoğum olduğu evlenme Ģeklinde önce kadınlar kendi aralarında kızı görür, beğenilirse erkeğe bildirilir. Ailesinin araĢtırılma süreci baĢlar, eğer olumlu karar verilirse kalabalık bir Ģekilde istemeye gidilerek fatiha suresi okunur Ģirinlik(tatlı) ikram edilir. Sonraki süreçte kadınlar iki tarafın anneleri bir araya gelir mehir miktarını konuĢulur ve kız ailesine kızının çeyiz hazırlığına katkı sağlaması için önceden bir miktar para verilir. Aile fertleri kemer, kordon, halka(alyans), takı alıĢveriĢine çıkıp niĢan töreni icra edilir. Genelde düğünden bir gün önce nikah kıyılır ve akĢama kına töreni yapılır. Kadınların kendi aralarında eğlenir ve düğün töreni yapılır. Eskiden Türkmenlerde geniĢ aile yapısı hakim iken anne-baba ve çocuklardan oluĢan çekirdek aile yapısı hakimdir. YaĢlı anne- babalar genelde ya evlatlarından birinin yanında ya da evlatlarının himayesinde ayrı olarak yaĢamaktadırlar. Taraflar arasında ittifak sağlandığında eĢit miras taksimi yapılmaktadır. Türkmenlerde kız kaçırma ve kadın cinayetleri görünmemektedir. Toplum tarafından hoĢ karĢılanmamasına rağmen modernleĢmeye bağlı olarak son zamanlarda boĢanma sayıları artmıĢtır. BoĢanma sebebi olarak ilk sırada ailelerin evli çiftlere müdahalesi görünmektedir. Küçük yaĢta evlilik (Çocuk gelin)ve yaĢanan ekonomik sıkıntılar da boĢanma sebebidir. BoĢanan kadın kendine özel bir ev açmayı tercih etmeyip ailesinin evine geri dönmektedir. Irak Türkmen Kadınlarda Siyasal Tutum Anayasaya göre Kadınların Haklarıyla ilgili bazı maddeler Ģöyledir:
katılma hakkına sahiptir, seçme,seçilme ve aday olma dâhil bütün siyasi haklardan yararlanırlar.
Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|