Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IRAK‟TA KADIN TÜRKMENLER VE NESRĠN ERBĠL Halide Nur ÖZÜDOĞRU ERDOĞAN* ÖZET
- Anahtar Sözcükler : Türkmen Kadını, Toplumsal hayat, Nesrin Erbil THE TURKMEN WOMEN IN IRAQ AND NESRIN ERBIL ABSTRACT
366
oldukları söylenebilir. Kerkük, Telafer ve Tuzhurmatu gibi önemli Türkmen yerleĢim bölgelerinde insanlar, evler ve ticari mekanlar bombalı saldırılara maruz kalmakta, Fidye talebiyle adam kaçırma, bomba yüklü araç patlatma ve intihar saldırıları sonucunda binlerce Türkmen insanı canından ve malından olmakta, yurdunu terk etmeye mecbur kalmakta ve Türkmen bölgeleri KürtleĢtirilmeye doğru yol almaktadır. Amaç, ABD‟nin desteğiyle yürürlüğe giren anayasadan da yararlanarak Kerkük dahil birçok Türkmen bölgesini Kürt federe bölgesine ilhak etmektir. Her ne kadar bu ilhak çabaları baĢarısız olduysa da, Ģehir ve kasabaların demografisi ciddi ve tehlikeli biçimde değiĢtirilmede kısmen de olsa baĢarılı olmuĢtur. Irak‟ta Türkmen kimliğine yönelik bir baĢka sorun da Türkmenlerin “azınlık” olarak addedilmesidir. 2003 tarihinden önce Irak‟ta çıkan tüm anayasalar Türkmenlerin kimliğini ve varlığını inkar etmiĢ ve yok addetmiĢtir. 1970 yılında, bahsini ettiğimiz “Türkmenlere Kültürel Haklar Tanınması” kararında Türkmen Azınlığı (Akalliyet) ibaresi kullanılmıĢtır. 2003 tarihinden sonra çıkan anayasada Irak‟ın müteaddit milletler, dinler ve mezheplerden oluĢtuğu vurgulanmıĢ ve Arapça ile Kürtçe dillerinin Irak‟ın resmi dili olarak tanınmıĢtır. Türkmence ise yoğunlukta oldukları idari birimlerde bir baĢka resmi dil olarak kabul edilmiĢtir 12 . Anayasa böylece Türkmenleri ne ana unsur olarak kabul etmiĢ ne de onlara azınlık statüsü vermiĢtir, ama yine de kimliklerini ve varlıklarını kabul etmiĢtir. SONUÇ Irak‟ta Türkmen kimliğini ortadan kaldırmayı hedefleyen uygulamalara rağmen Türkmenler, varlıklarını, kültür miraslarını ve topraklarını korumak amacıyla haklarını demokratik yollardan aramaya ve bu yönde harekete geçmeye devam ettirmiĢler ve etmektedirler. Türkmen halkının bu çabaları az da olsa meyvesini vermeye baĢlamıĢtır. Irak‟ta Türkmen kimliğini koruma yolunda önemli bir adımı oluĢturan Irak tarihinde ilk defa olarak Parlamento tarafından Irak Türkmenlerinin varlık ve kimliklerini tanıyan ve Türkmenlerin Irak‟ın üçüncü ana oluĢumu olduğunu vurgulayan bir karar çıkmıĢtır. Irak parlamentosu tarafından çıkarılan “Türkmen Haklarının Tanınması” kararı ve ardından parlamentoya sunulan
12 Anayasanın 4. Maddesinin 4. Fıkrası Ģöyle demektedir: “Türkmence dili ve Süryanice dili yoğun oldukları idari birimlerde (Ġller ve ilçeler) bir baĢka resmi dildir”. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 367 “Türkmen Haklarını Düzenleme Yasası” 13 tasarısı artık Irak‟ta Türkmen kimliğini yok sayılması en azından mevzuat bazında tarihe kavuĢmuĢ, Türkmen kimliği tespit edilmiĢ ve tanınmıĢtır. Türkmenler Ģu anda kimliklerini ve yasal haklarını kazanmak uğruna çetin bir savaĢ vermektedirler. Görünen o ki bu savaĢ uzun süre devam edecektir.
Suphi Saatçi, Tarihi GeliĢim Ġçinde Irak‟ta Türk Varlığı, Ġstanbul 1996 ErĢat Hürmüzlü, The Turkmen Reality in Irak, Ġstanbul 2009. Cengiz Eroğlu, Murat Babacan, Orhan Özdil, Osmanlı Vilayet Salnamesinde Musul, Ankara 2008. Mahir Nakip, Kerkük‟ün Kimliği, 2. Basım, 2007. - Cüneyt Mengü, ABD – Irak Üçgeninde Türkmen Meselesi, Ġstanbul - Scott Taylor, ġeytan Ekseninde Döngü, Ġstanbul – 2004. - Umit Özdağ – Sedat Laçiner- Serhat Erkmen, Irak Krizi (2002 – 2003), Ankara 2003. - Yusuf Ziya Arpacık, YolbaĢı, Irak Gerçeği ve Türkmenler, DireniĢ Öyküsü, 5. Baskı, Ġstanbul 2005. - Türkmenoğlu, Türkmen Çilesi, Ġstanbul 2007. Fazıl Mehdi Beyat, Türkmen Tarihinden Yapraklar, Bağdat 1975. Habib Hürmüzlü – Ekrem Pamukcu, Irak‟ta Türkmen Boy ve Oymakları, Ankara 2005. Nefi Demirci, Dünden Bugüne Kerkük‟ün Siyasi Tarihi), Ġstanbul - 1990. Fazıl Demirci, Bir Dramın Öyküsü, Ankara, 1996. ġevket Koçsoy, Irak Türkleri, Ġstanbul – 1991 Mofak Salman Kerkuklu, Brief History of Iraqı Turkmen, Dublın, 2004. Mofak Salman Kerkuklu, A Report into KurdiĢh Abuse in Turkmeneli, Ireland,2009.
Mofak Salman Kerkuklu, The Turkmen of Tuz Khormatu, Dublin - Ġreland Ali Gökhan Kayılı, The Iraqi Turkmen (1921 – 2005), Kerkuk Vakfı, Ġstanbul, 2008.
13 Irak‟ın içinde olduğu siyasi çıkmazlar yüzünden parlamentoda çoğunluğun oluĢmaması nedeniyle bu tasarı henüz yasalaĢmamıĢtır. 368
Scott Taylor, Among The Others (Encounters with the forgotten Turkmen of Irak, Canada- 2004.
Kerkük Türkmenoğlu, Sacrifice and Suffering, The Iraqi Turkmen‟s Struggle to Surviv, Canada – 2007. Sheth Jerjis, The Turkmen of Irak, Netherlands, 2006. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 369
IRAK‟TA KADIN TÜRKMENLER VE NESRĠN ERBĠL Halide Nur ÖZÜDOĞRU ERDOĞAN* ÖZET Tarih boyunca kadın ve erkeğin toplumsal yaĢam içerisindeki iĢ bölümleri toplumdan topluma, kültürden kültüre ve zamandan zamana değiĢiklik arz etmektedir. Türkmenlerde kadınların, toplumsal hayatın hemen her alanında varlık göstermesine paralel olarak, ailenin içiyle veya daha baĢka dar alanlarla sınırlı kalmadığı, toplumsal etkisini gün geçtikçe daha yoğun ve baskın bir biçimde hissettirdiği görülmektedir. Kadın, toplumun her yerinde görünürlük kazanmakta ve içinde yaĢadığı toplumsal evrende kendi kimlik ve kiĢiliğini ortaya koymaktadır. DeğiĢen dünyada kadının anlamı, kimliği ve sosyal statüsü de değiĢmekte ve her alanda kendini ifade etmektedir. Bu kadınlardan biri olan Nesrin Erbil, yazı, tutum ve tavırlarıyla ilgi çekmektedir. Özellikle Irak Türkmenlerinin kültür tarihinde önemli bir döneme damgasını vuran ve Bağdat‟ta yayımlanan KardeĢlik dergisinde yer alan Ģiirleri ile büyük ilgi toplamıĢtır. Serbest Ģiir vadisinde Irak Türkmen edebiyatı içinde önemli bir yer kazanmıĢtır. Bu alanda ortaya koyduğu edebî ürünler yadsınmayacak derecede baĢarılı olmuĢtur.
Business departments in the social life of men and women throughout history, societies, cultures and poses change from time to time. Turkmen women, in parallel with a presence in almost every area of social life, your family or with the interior but not limited to further narrow the field, social impact and feel more intense day by day it is seen that in a dominant manner. Women in all parts of
* Yrd. Doç. Dr., Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi, Ġlahiyat Fakültesi, Ġlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü, nurhalide42@gmail.com Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|