Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler

370

 

  /  Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu 

society  to  gain  visibility  in  the  social  universe  in  which  he  lives  and  reveals  his 

identity and personality. The meaning of women in a changing world, changing the 

identity and social status and self-expression in every area. This Nesrin Erbil, one of 

the  women,  draws  attention  to  her  writing,  attitudes  and  behavior.  .  Especially 

stamp  collecting  an  important  period  in  the  history  culture  of  the  Iraqi  Turkmen 

struck  with  great  interest  the  KardeĢlik  located  poems  published  in  magazines  in 

Baghdad.  Free  poems  in  Iraqi  Turkmen  literature  has  gained  an  important  place. 

Literary laid down in this area has been successful to the extent undeniable. 

Key Words

: Turkmen women, social life, Nesrin Erbil 

 

GĠRĠġ 

SanayileĢme  ve  daha  sonraki  dönemde  kadının  erkekle  birlikte  aktif 

olarak  iĢ  gücünekatılması  sonucunda,  geleneksel  kadın  rollerinde  modern 

toplumun gereklerine göredeğiĢmeler meydana gelmiĢtir. DeğiĢimin içeriğine 

ve yönüne göre kadının konum da Ģekillenmekte, ya toplumda daha görünür 

ve etkili olmakta ya da tersi olmaktadır. Kadının toplumsal hayatın hemen her 

alanında varlık göstermesine paralel olarak, ailenin içiyle veya daha baĢka dar 

alanlarla  sınırlı  kalmadığı,  toplumsal  etkisini  gün  geçtikçe  daha  yoğun  ve 

baskın bir biçimde hissettirdiği görülmektedir. 

Evinde  oturan  bir  kadın  değil,  toplumsal  sahnenin  merkezinde  en 

düĢük  statüden  en  üst  statüye  kadar,  evde  annelik  yapmaktan  iĢ  yerinde 

yöneticiliğe,  hatta  devlet  yönetimine  kadar  her  konumda  etkili  olan  kadın, 

yerel ve millî sınırlar içinde değil, aynı zamanda küresel ölçekte de etkili olan 

çalıĢmaların  içinde  aktif  olarak  rol  almak,  medyada  varlık  göstermek,  bilgi 

hayatında ve eğitimin hemen her kademesinde bulunmak suretiyle toplumun 

kadın  anlayıĢının,  dönüĢümünde  kayda  değer  roller  icra  etmektedir.  Irak 

türkmenlerinin  kadın  profiline  baktığımızda  eğitimli,  geleneklerini 

benimseyen,  daha  kent  hayatına  uyum  sağlayan,  Irak‟ın  geleceğinde  inĢa  ve 

söz  sahibi  olan  bir  kitledir.  Iraklı  kadınlar  toplumun  hemen  her  özelliğinin 

biçimlendirilme  sürecinde  yer  alarak  onun  dokusunu  oluĢtururlar.  Kadın, 

toplumun  her  yerinde  görünürlük  kazanmakta  ve  içinde  yaĢadığı  toplumsal 

evrende  kendi  kimlik  ve  kiĢiliğini  ortaya  koymaktadır.  DeğiĢen  dünyada 

kadının anlamı, kimliği ve sosyal statüsü de değiĢmekte ve her alanda kendini 

ifade etmektedir. Türkmenler, kendi etnik kimliklerinden Arap kimliği uğruna 

vazgeçmeye  zorlanarak,  Saddam  rejiminin  AraplaĢtırma  politikalarının 

sıkıntısını çekmiĢler ve Arap kimliği lehine kendi etnik kimliklerini bırakmaya 

zorlanmıĢlardır.    Buna  rağmen  Türkmenlerin  tamamının  anadili  Türkçenin 

---

Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu

  /   371 

lehçesi  olan  Türkmencedir.  Kadınların  çoğunun  eğitimli  olmasından  dolayı 

okullarda Irak‟ın resmi dili Arapçayı da bilmektedirler. Kürtçeyi bilen kadınlar 

da vardır. 

Yaptığım  mülakata  göre  Türkmen  kadınlar  arasında  okuma  yazma 

oranı  çok  yüksektir.  Kadınların  dörtte  biri  üniversite  düzeyinde  eğitim 

almıĢtır.  Kız  çocuklarının  eğitim alması  aileler  tarafından  desteklenmektedir. 

Çoğunluğu  lise  mezunu  olmakla  birlikte  üniversite  mezununun  sayısı  da  az 

değildir.  Bunun  yanı  sıra  türkmen  kadınlar  meslek  sahibi  olmayı 

önemsemektedirler.  Özellikle  Ģehir  merkezinde  öğretmenlik,  avukatlık, 

hakimlik, doktorluk, yöneticilik, akademisyenlik, bankacılık gibi birçok meslek 

grubunda  yer  alan  kadınlar,  kendilerine  biçilmek  istenen  rollere  karĢı  çıkıp 

daha  özgürlükçü  bir  tutum  sergilemektedir.  Bazı  kurumsallaĢmıĢ  faaliyetler 

(dernek,  vakıf  v.b.)  aracılığı  ile  kamusal  alana  girme  eğilimlerindeki  artıĢ, 

kadınların  sosyal  hayatındaki  farklı  açılımların  tezahür  edeceğine  iĢaret 

etmektedir.  Kadınlar  kendilerini  özgüveni  yüksek,  okumuĢ,  aydın,  cesur  ve 

söz sahibi olarak tanımlamaktadır.  

Irak Türkmen Kadınlarda Dini YaĢayıĢ 

Bir sosyal aktör olarak kadın, kadın olması itibariyle erkeğe göre farklı 

bir dindarlık sergiler. Bu durumda kadının dinî hayatı ile erkeğin dinî hayatı 

birbirinden  farklı  özellikler  taĢır.  Kadının  farklı  dindarlık  ortaya  koyması, 

onun  toplumsal  kimlik  ve  pozisyonuyla  doğrudan  ilgilidir.  Kadınların 

toplumsal  bir  varlık  olarak  ifa  ettiği  roller,  eğitim  durumları,  erkeklerle 

iliĢkileri,  aile  içindeki,  iĢ  yerindeki,  sokaktaki  yerleri,  köylü  ve  kentli  oluĢları 

vs., onların dinî tutum ve davranıĢlarının oluĢumunda etkili olur; duruma göre 

kadın dindarlığının muhtevası, yoğunluğu ve Ģiddetinde değiĢiklikler meydana 

gelir. Kadının, sosyal hayatta aktif olarak yer aldığı durumlarda kendine özgü 

dindarlığı, pasif olarak yer aldığı durumlardakine göre daha farklı gerçekleĢir. 

Kısaca kadının dinî hayatını ifade eden kadın dindarlığı, kadının sosyal 

statüsüyle yakından ilgilidir. Toplumun kadına nasıl bir sosyal konum verdiği, 

kadın  dindarlığının  Ģekillenmesinde  oldukça  etkilidir.  Bu  anlamda  meselâ 

kadınların  yüksek  eğitim  düzeyine  sahip  bulunduğu,  çalıĢma  alanında  etkili 

olduğu,  kamusal  alanda  varlık  gösterdiği  bir  toplumda  kadın  dindarlığının 

daha görünür bir hâl aldığı ve etki boyutlarının daha geniĢ olduğu görülür. 

Günümüze  geldiğimizde  Türkmenlerde  kadın  dindarlığının,  kadının 

toplumsal  hayatın  hemen  her  alanında  varlık  göstermesine  paralel  olarak, 

---