329
arzularının yenə də təxirə salındığını gördülər. Prussiya da Elbadan qərbə tərəf
olan ərazilərini itirdi. Yeni Vestfaliya krallığı və Berq Böyük Hersoqluğu
yaradıldı. Dantsinq şəhəri və Saksoniyanın bir hissəsi də Prussiyadan alındı.
Üstəlik o Fransaya müharibə xərclərini ödəməli idi. Fransa-Rusiya razılaşması 17
iyulda imzalandı. Müqavilə bir maddə ilə tamamlanırdı. Bu maddəyə görə Rusiya
Fransanın xeyrinə Türkiyəyə diplomatik təsir edəcəkdi. Fransa-Prussiya
razılaşması iyulun 19-da imzalandı. Gizli maddə Fransa və Rusiyaya Avropanı
bölüşdürmək razılaşmasına gəlmək imkanı verirdi. Əgər qəbul edilən vasitəçiliklər
baş tutmasa, onların müvafiq düşmənlərinə qarşı biri digərinə kömək etməyə
girişəcəkdir. Bu düşmənlər ifadəsi altında Böyük Britaniya və Osmanlı imperiyası
düşünülürdü. Müharibəyə həmçinin İsveç, Danimarka, Avstriya və Portuqaliya
cəlb ediləcəkdi. Türkiyənin şərqində onun bütün torpaqları, Konstantinopol və
Avropa Türkiyəsi
hissəsi istisna olmaqla, itiriləcəkdi.
Napoleon Parisə çox sevinclə qayıdırdı ki, öz işlərinin uğuru barədə
hökumətinə məlumat versin. Taleyran Benevento printsi titulunu almaqla nazir
səlahiyyətləri yükündən azad olmağa sövq edildi, bu vəzifə yəqin ki, digər adam
tərəfindən belə yüksək səviyyədə icra edilməyəcəkdi. Bu bir həqiqət idi ki, o,
Napoleon siyasəti ilə açıqca razı olmadığını göstərirdi, buna görə də bu təyinat
onların qarşılıqlı məmnuniyyətinə uyğun gəlməklə problemi həll etdi.
Tilzit müqavilələri bir sıra səhvlərə malik idi. Birinci səhv ondan ibarət idi
ki, Prussiya nə bütövlüklə ləğv olunurdu, nə də toxunulmamış qalırdı. Onun
yaralanması, almanlar üzərinə hərbi boyunduruq və ağır maliyyə yükü qoyulması
intiqam hissi yaradırdı və qiyamın bərpa edilməsi üçün təhlükəli fokus meydana
gəlirdi. Bunun ətrafında zəruri olaraq bütün almanlar toplaşacaqdı. Polşa göstərdiyi
köməyə görə razı qalacağı dərəcədə mükafatlanmadı. Saksoniya kralına hədiyyə
verilmiş Varşava Böyük Hersoqluğu yenidən birləşmək və müstəqillik barədə
polyakların arzularını qənaətləndirə bilməzdi.
Rusiyanın vasitəçiliyi britaniyalıları öz yolundan döndərə bilmədi, onlar
tezliklə Kopenhageni 1807-ci il sentyabrın 2-5-də bombalamaqla imperatorun
Danimarka donanmasını ələ keçirməsinin qarşısını aldı. Sentyabrın 7-də İngiltərə-