Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti

I.4. G‘o‘za tolasi va uning texnologik sifat ko‘rsatkichlari haqida ma’lumotlar tahlili
G‘o’zaning tolasi chigit qobig‘idagi tashqi epidermisning bo‘yicha cho‘zilgan ayrim hujayrasidan iboratdir. Binobarin, har bir tola faqat bitta hujayradir.
Urug‘kurtakdagi tashqi epidermisning tolaga aylanadigan hujayrasini aktiv hujayra deyiladi. Ayrim hujayralar kech bo‘rtib, sekin o‘sadi, natijada linter paxtaga (momiqqa) aylanib qoladi. Tolaning rivojlanish etapi 50-60 kunga tengdir. Tola dastlabki 25-30 kungacha batamom bo‘yiga o‘sib, qolgan 25-30 kunda esa to‘liq pishib yetiladi. Tola devorchalari dastlabki davrda kutikula bilan qoplangan bo‘lib, ikkinchi etapida kletchatka qavati bilan spiral-fibrill shaklda qoplana boshlaydi, qalinlashadi.
Tola pishib yetilgach chigit va ko‘sak bilan birga quriydi, hujayra shirasi bug‘lanib ketadi, tola buralib spiralga o‘xshab qoladi. Yaxshi yetilmagan yoki xom tolalar quriganda buralish darajasi kuchsiz va notekis bo‘ladi yoki butunlay bo‘lmaydi. Buralishi mutlaqo bo‘lmagan tolalar to‘qimachilik sanoatida o‘lik tola deb ataladi. Devorchalari haddan tashqari rivojlangan tolalar ham sifatsiz tolalarga kiritiladi. Abdukarimov D.T., Lukov M.Q (2015
Ko‘pchilik g‘o‘za formalarida tola rangi oq bo‘ladi, ammo oq sarg‘ish, malla, yashilsimon, pushtisimon va qo‘ng‘ir tolali g‘o‘zalar ham bor. Tolaning quyidagi texnologik ko‘rsakichlari xarakterlidir.
Uzunligi.Tolaning ikki uchi oralig‘idagi masofa bo‘lib, mm bilan o‘lchanadi. Bu ko‘rsatkich o‘rta tolali g‘o‘za navlarida o‘rtacha 31-35 mm, uzun (ingichka) tolali g‘o‘za navlari 38-42 mm ga tengdir.
Modal vazn uzunligi.Namunada ko‘proq uchraydigan bir xil tolalar uzunligi, mm. M.Tojiyev. рг усткисаги ()тириш, қатор орасига ишлов бериш каби омиллар тчиқаришда муҳим рол ўйнайди.
хам белгиловчи омил бўлиб оласидан, асосан, ипилик толаси ишлаб чиқаришда пахта улушига 50-60% дан кўпроқ тўғри келади. толалар гуруҳига мансубдир.
ё, т