Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor
Yüklə 9,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- USTAD dərgisi \ Fevral 2016 32 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 yazıçı
- Qan Turalı Ustad U stad deyəndə mənim gözüm qarşısında Mirzə Cəlil canlanır. Mən bu dünyada Mirzə
33 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 32 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 yazıçı sözü 33 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 32 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 – Buydu! – inamla dedi. – Səhv eləmirsən ki? – Yox, – oğlan başını yırğaladı, – pulumu qabaqcadan verdi, başdaşını da gəlib vaxtında apardı. Təzə model “BMW”-si var idi. Polislər onu güclə qızın qohumlarının əlindən ala bildilər, qəzəblənmiş adamlar onu didib-parçalamaq, öldürmək istəyirdilər. Saçını yolur, paltarlarını cırıb dağıdır, harası gəldi təpik-yumruq ilişdirirdilər. Kameraya gətiriləndən sonra belə bir müddət özünə gələ bilmədi, bu adamlar ondan nə istəyirdilər, axı bu cinayətdən xəbəri yox idi. Di gəl buna kimisə inandıra bilmir, yanıb- yaxılırdı. Onu qəbirin üstünü götürən usta, orda işləyən fəhlələrlə də üzləşdirdilər, hamısı birağızdan işi onun gördürdüyünü deyirdilər. Hətta usta bir xeyli də razılıq elədi, guya haqlarını artıqlaması ilə veribmiş, elə buna görə də istəsə belə, onu unuda bilməzmiş. O isə bu adamları həyatında ilk dəfəydi görürdü. Sonra onu xəstəxanaya tibbi müayinəyə göndərdilər, müstəntiq ağlının, şüurunun qaydada olmadığı qənaətinə gəlmişdi. Həkimlər isə hərtərəfli müayinədən sonra tamamilə sağlam, normal adam olduğunu dedilər. Həkimlər haqlı idilər, indiyə kimi xəstələnməmiş, nə vaxtsa həkimə müraciət eləməmişdi. Müstəntiq onu yanına çağırdı, – “Sənə köməyim dəyməyəcək, – dedi. – Fakt ortalıqdadı, deyək ki, qızı sən öldürməyibsən, bəs öldürmədiyin qız üçün niyə başdaşı sifariş verirdin? Nəyə görə tanımadığın, bilmədiyin qızı dəfn eləməliydin? Qaldı tarixlərdəki dolaşıqlığa, qəbri satan işçilərin dedikləri ilə qızın qohumlarının, qonum-qonşularının dediklərinin üst-üstə düşməməsinə, belə düşünürəm, biz bu məsələləri heç vaxt sona qədər aydınlaşdıra bilməyəcəyik, onu da düşünürəm ki, heç lazım da deyil. Ortalıqda cinayət və qatillər var, cinayət açılıb, qatillər həbs olunub. Bunları aydınlaşdırmışıq kifayətdir. Sənə yalnız bir köməyim dəyə bilər, tapşıraram, nə lazımsa, versinlər”. Müstəntiq gedəndən sonra acı-acı düşünürdü: “Mənə nə lazım olacaq, verələr, ya verməyələr. İşləmədiyim bir cinayətdən ötrü ittiham olunuram, məni öldürmək istəyirlər. Yaxşısı həmən gün dəfnə getməmək idi, getməsəydim, qızın şəklini görməsəydim, ağılsızlıq eləyib qızı axtarmasaydım, indi burda deyildim”. Böyük qardaşı onunla görüşə gəldi, ona bir bağlama verdi. – Çörəyin arasında lezva var, – pıçıltı ilə dedi. – Nə? – inamsızlıqla soruşdu. – Lezva. – Nəyimə lazımdı, olmaya boğazımı kəsməliyəm? – Boğazını yox, ay qoyun, venanı! – Niyə, nədən ötrü? – Niyəsini bilmirsən? – Bilmirəm! – səsi gəldikcə qışqırırdı. Qardaşı nifrətlə başını yırğalayırdı: – Camaatın qızını zorlayırsan, öldürüb basdırırsan, amma niyəsini bilmirsən, hələ bir böyürürsən də. Bu maddə ilə türməyə düşəndə bilirsənmi neyləyəcəklər? Alçaldıb, işgəncə verə-verə öldürəcəklər. Orda yatanların anaları, bacıları, qızları çöldədi, sənin kimi manyakı bağışlamazlar. Sağ olsun müstəntiq, bizi ikinci rüsvayçılıqan qurtardı. Qardaşına qulaq asır, başa düşürdü ki, taleyi artıq həll olunub, kimsənin ona köməyi dəyə bilməz. Yer üzündə onu qurtaracaq, xilas eləyəcək qüvvə yoxdu. Əslində qardaşı ağıllı təklif eləyirdi. – Sənə bir şey lazım olacaq? – qardaşı soruşdu. – Hə, – dedi. – Nə? – Araq və yovşan. – Gətirərəm, – qardaşı söz verdi. – Qəbiristanlıq yovşanı olmasın, – arxadan qışqırdı, amma deyəsən, qardaşı onu eşitmədi. yaddaşımız üçün 33 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 32 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 33 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 32 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 istədi. Başa düşdü ki, özü zirvədədir, xalqı dərədə. İt boğuşduran xalqa povest yazırdı. Axundovun teatrı olmayan xalqa dram yazması kimi... Jurnal buraxırdı. Oxucularını özü yaradırdı. Jurnalının şöhrəti ölkələri aşdı. İllər keçirdi, o, doldurduğu bir anketə peşəsini “jurnalist” kimi qeyd etdi. Yazıçı yox. Ömrünü ədəbiyyatdan çox oxuculara həsr etdi. Bircə onu deyim ki, yazısıyla Təbrizdə fahişəxana bağlatdırdı. Yazıçısı fahişəxana bağlatdıran başqa xalq varmı bu dünyada?! Mirzə Cəlil insan kimi heç də inqilabi keyfiyyətlərə malik deyildi. Ünsiyyətə girməyi sevmirdi. Əleyhinə çoxlu yazılar yazılırdı. Dostu, demək olar ki, yox idi. Başının üstünə yazıb yapışdırmışdı ki, salamlaşanda əl verməyin. Bu qədər xəstəhal bir vasvasılığı vardı. Tanısaydınız, insan kimi çox sevməzdiniz bəlkə. Amma xalqı yolunda yanan və bunu bircə dəfə də dilinə gətirməyən bir ocaq idi. Bu ocaqdan çox ürəklərə qığılcım düşəcəkdi. O ocaqla əsrlər qızınacaqdı. Bu adam Azərbaycan jurnalistikasını yaradacaqdı. Axundovdan sonra ölgünləşən Azərbaycan dramaturgiyasını dirildəcəkdi. Sabiri yetişdirəcəkdi. Üzeyir bəyi yetişdirəcəkdi. Amma heç kimlə əllə görüşmək istəməyəcəkdi. İndi yuxarı başa çıxartdığınız o Bakı milyonçuları var ha, onlar muzdlu qatil tutub Tiflisə göndərəcəkdilər. O qatili təsadüfən Tiflis polisi həbs edəcəkdi. Üstündə də iki tapança. Etiraf edəcəkdi ki, muzdlu qatildir, Mirzəni vurmağa gəlib. Mirzə revolver alacaqdı, üstündə gəzdirəcəkdi. O silah yüz il sonra açılıb Rafiq Tağını öldürəcəkdi. Üç dəfə evlənəcəkdi. İki arvadı da öləcəkdi. İlk arvadı öldükdən sonra qızına baxa bilməyəcək, bir gün susmadan ağlayan qızını aparıb quyuya atmaq istəyəcək, yoldan qayıdacaqdı. Qızının qatili olmayacaqdı, minlərlə qızın gözünü açacaq, onları maarif nuruna boyayacaqdı. Müəllim kimi evlərə gedib qız uşaqlarını məktəbə gətirtmək üçün yalvaracaqdı. Evləndiyi ikinci arvadı əsəb xəstəsi olacaqdı. Dözəcəkdi ona. Deyinmələrinə, Qan Turalı Ustad U stad deyəndə mənim gözüm qarşısında Mirzə Cəlil canlanır. Mən bu dünyada Mirzə Cəlildən usta yazıçı tanımıram. Onu zəmanə özü yaratmışdı, təbiət özü yaratmışdı. Lakin bütün dahilər kimi Mirzə Cəlil anlaşılmaq dərdi ilə üzləşdi. Mistika kimi çıxmasın, başımıza gələn bütün bəlaların kökündə də Mirzə Cəlili anlamamaq dayanır. “Zira o hər şeydən əvvəl inqilabçı idi”. Engels bu sözü Marks haqqında deyib. Biz də Mirzə Cəlil haqqında deyək. Bəli, o, inqilabçı idi. Amma onun inqilabçılığı zorən idi. 1894-cü ildə, cəmi 28 yaşında Azərbaycan ədəbiyyatının ən ali əsərini yaratmışdı. “Danabaş kəndinin əhvalatları”nı deyirəm. Nobel verilmədiyi zamanlardır. Amma bu cür şedevrə imza atan adam nə deyirdi? “Yazaram, amma inanmıram ki, oxuyalar”. Və o şedevri qırağa qoyub yazdığını oxutmaq Yüklə 9,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|