Toshkent «yangiyo‘l poligraf servis»
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
| QOR ODAMNING SOVG‘ASI
Oqiljon Husanov Hamma bolalarning eslarida bor: bundan uch yil av - val qish juda qattiq keldi. Ariqlarda suvlar muzladi, 87 yer lar tosh-metinga aylandi. Hadeb qor yog‘averganidan kamqatnov yo‘llarda yurish qiyinlashib qoldi. Bir kuni dadam nonushta paytida akamga: – O‘t kirvoy! – dedilar. – Bugun yakshanba, dam olish ku ni. Maktabga bormaysan. Eshakni aravaga qo‘shgin-da, bironta o‘rtog‘ingni yoningga olib, chaylaga borib kelgin. Avval aravaga makka poyasini ortinglar. Ustiga ketganicha yantoq bosinglar – qo‘y bilan sigirga yemish bo‘ladi. Akam «xo‘p» dedilar. Dadam birozdan keyin: – Sherik topolmasang, yakka o‘zing borma. Ukang Kamolni yoningga olvolarsan, – dedilar. Men sevinib ketib, dalaga ketayotganimizni aytish uchun Alisherlarnikiga chiqdim. «Akang «xo‘p» desa- lar, men ham borardim», – dedi u. Akamdan so‘ragan edim, aftimga qarab turdi-da: – Agar injiqlik qilmaydigan bo‘lsa, mayli, men boshqa hech kimni chaqirmay qo‘ya qolaman, – dedi. Shunday qilib, Alisher ikki- miz aravaning oldiga o‘tirib ol dik. Akam eshakka mindi. Uchovi- mizning ham boshimizda qu loq- chin, oyog‘imizda ichi jun botin - ka, ustimizda palto... Akam chayla yoniga yetga - nimizda aravani to‘xtatib, eshak ustidan pastga irg‘idi. Biz ham birin-ketin yerga tushdik. Uchovimiz ichkariga mo‘raladik. Chaylaning ichi o‘tin- cho‘pga, yem-xashakka to‘la edi. Akam makkapoyalar - ni o‘roq bilan qo‘zg‘ayotganida chaylaning ichi changib ketdi. 88 – Tashqariga chiqib turinglar, – dedi akam bizga qa rab. – Eshakdan ham xabardor bo‘linglar, aravani olib ketib qolmasin. Chaylaning orqasiga o‘tdik. – Alisher, qor odam yasaymizmi? – dedim men. – Bo‘pti. Yur! Qayerda yasaymiz? – dedi Alisher. – Huv, ana u yerda. Ikkovimiz aravadan tushib, ariqning narigi tomoniga sakrab o‘tdik-da, ishga kirishdik. Qor odamni beligacha yasadik. Biroq yuqorisini ko‘tarishda ancha qiynaldik. Qorimiz ilashmay to‘kilib ketaverdi. – Ichiga bironta cho‘p tiqmasak bo‘lmaydi, – taklif qildi Alisher. Boya yo‘lda kelayotganimizda arava ustida ko‘rgan kosovni olib keldim. Kosovni yerga qoqish uchun chay - laning ichidan guvala topib chiqdim. Kosovning kuygan tarafini yuqoriga qilib yerga qoqa boshladik. Yer ajriqzor bo‘lsa ham qattiq ekan. Kosovning uchi yerga ozgina kirar-kirmas guvala ikkiga bo‘lindi. Yaxshi bo‘ldi dedik-da, guvalani kosovning ikki tomoniga tirab qo‘ydik. So‘ngra qaytadan qor yig‘ishga tushdik... Qor odamimiz binoyidek chiqdi. Og‘zini kattaroq qilib yuboribmiz. Iljayganga o‘xshab qolibdi. – Mayli, iljaysa yomonmi? – dedi Alisher. – Ko‘rgan odam hazilkash ekan, deydi-da... Akam bizni chaqirib qoldi. Aylanib chayla oldiga bor - sak, bir o‘zi makkapoyani aravaga ortib bo‘libdi. – Endi uchovimiz ham piyoda yuramiz, – dedi akam. Biz «xo‘p» dedik. Akam eshakni yetakladi. Chayla- ning orqasidan o‘tayotganimizda arava to‘xtadi. Biz hay - ron bo‘ldik. 89 – Anovi qor odamni sizlar yasadilaringmi? – deb so‘radi akam biz tomonga qarab. Biz «ha» degandek boshimizni qimirlatdik. – Obbo azamatlar-ey, rosa boplabsizlar-ku. Biz yo‘l-yo‘lakay qor odamni qanday yasaganimizni akamga aytib berdik. Akam o‘sha yili bahorda armiyaga ketdi. Biz ham ikki yilgacha chaylaga ko‘chib chiqmadik. Akam harbiy xizmatdan qaytgach, dadam dala- dagi brigadaga o‘tdilar. Biz yana chaylamizga ko‘chib chiqdik. Qovun-tarvuzlarimiz yaxshi bo‘ldi, handalaklar pishib katta qovunlar to‘rlagan paytda dalalar shunaqayam chiroyli bo‘ldiki... O‘sha kunlari akamning tug‘ilgan kun - larini o‘tkazdik. Bir mahal akam dadamga qarab: – Bu tol ilgari yo‘q edi-ku, qachon ekkansiz, dada? – deb so‘radi. – Men ham hayronman, – dedilar dadam. – Ilgari yo‘q edi. Akam shu payt o‘rnidan turib tol poyasining yuqori tomoniga tikildi. Menga qarab bir kulib qo‘ydi-da, da- damga gapirdi: – Buni Kamoljon bilan Alisher ekkan, bu tol o‘sha kosovdan unib chiqqan, – dedi akam. – Buni qor odam ning bizlarga qoldirgan sovg‘asi, desak ham bo‘ladi... 1. Hikoyaning «Qor odamning sovg‘asi» deb nomlanishini izohlang. 2. «Qor odam» bolalarga qanday sovg‘a qoldirdi? |