Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi

1. QILMAN İLKİN MUSAYEV’İN HAYATI  
Qılman İlkin Musayev 28 Nisan 1914 tarihinde Bakü’nün Merdekan köyünde (şimdiki Merdekan 
kasabası)  doğmuştur  (Qılman  İlkin,  2009).  1926  Yılında  Bakü  Pedogoji  Teknik  Okulu’nda 
eğitime  başlamış  ve  1929  yılında  eğitimini  tamamlamıştır.  1932  yılında  Azerbaycan  Devlet 
Pedogoji  Enstitüsü’nün  (şimdiki  Azerbaycan  Devlet  Pedogoji  Üniversitesi)  Dil  ve  Edebiyat 
bölümünde  lisans  eğitimine  başlamıştır.  1936  Yılında  lisans  eğitimini  başarıyla  tamamlayarak 
Haçmaz ilinin Ahmedoba köyüne öğretmen olarak atanmıştır (Qəmbərova, 2004: 5). 
 
Qılman  İlkin  Musayev’in  mesleği  öğretmenlik  olsa  da  yazarlığa  daha  çok  ilgisi  bulunmaktaydı. 
1931  yılından  itibaren  çeşitli  gazete  ve  dergilerde  çalışmalar  yapmıştır.  1931  -1932  yılları 
arasında  “Genç  İşçi  Gazetesi”nin  yazı  işleri  bürosunda,  1938  yılında  ise  “Uşaqgəncnəşr”de 
danışman,  baş  editör  ve  yönetmen  görevlerinde  bulunmuştur.  Öğretmenliğini  Bakü’nün 
dışındaki  köy  ve  kasabalarda  yapmasına  rağmen,  Bakü’de  yayınlanan  gazete  ve  dergiler  ile 
irtibatını koparmamıştır (Ahmedov, 2011: 544). 
 
II.  Dünya  Savaşı’nın  başlamasıyla  beraber  Qılman  İlkin  Musayev  savaşa  katılmış  ve  Sovyet 
Ordusu’nun Kuzey Kafkasya birliklerinde görev yapmıştır. Yazarın savaşla ilgili hikâyeleri askeri 
gazete ve dergilerde yayınlamıştır. Qılman İlkin Musayev daha sonra Kuzey Kafkasya’dan İran’ın 
kuzeyinde  bulunan  (şimdiki  Güney  Azerbaycan)  Sovyet  askeri  birliklerine  gönderilmiştir.  Bu 
olay  Qılman  İlkin’in  Güney  Azerbaycan’da  bulunan  Azerbaycan  Türkleri  ile  ilgili  çok  sayıda 
hikâye yazmasına sebep olmuştur (Ahmedov, 2011: 544). 
 
II.  Dünya  Savaşı’nın bitmesinden sonra Qılman İlkin Musayev tamamen  yazarlıkla  uğraşmıştır. 
Kendisi  1960-1963  yılları  arasında  Azerbaycan  Dergisi’nin  genel  yayın  yönetmenliğini 
yürütmüştür.  Geçici  olarak  birçok  görevde  bulunan  Qılman  İlkin  Musayev,  1967  yılında 
Azerbaycan Devlet Yayınevi’ne başkan olarak atanmıştır. Yazarlar tarafından “Kalemle Çarpışan 
Mücahid” olarak vasıflandırılan usta yazar Qılman İlkin Musayev, 1971 yılına kadar bu kuruma 
başkanlık etmiştir (Qılman İlkin, 2009). 
 
Azerbaycan’ın edebiyatına önemli hizmetlerde bulunan Qılman İlkin Musayev, Sovyetler Birliği 
döneminde:  “Kızıl  Bayrak  İşçi  Nişanı”  ve  “İkinci  Dereceli  Büyük  Vatan  Muharebesi” 
madalyalarıyla  ödüllendirilmiştir.  Bununla  beraber  kendisine  Sovyetler  Birliği  döneminde 
uygulanan özel payeler de verilmiştir. Örneğin 1989 yılında yazara “Azerbaycan’ın Emektar İnce 
Sanat Hadimi” payesi verilmiştir (Qəmbərova, 2004: 5). 
 
1991  yılında  Azerbaycan’ın  bağımsızlığını  kazanmasından  sonra  Qılman  İlkin  Musayev 
tarafından yeni eserler yazılmıştır. Bu dönemde yazar Sovyet baskısı nedeniyle yayınlama fırsatı 
bulamadığı  eserlerini  okurlarına  sunmuştur.  2002  yılında  Azerbaycan  Cumhurbaşkanlığı 
tarafından  uygulanan  “Azerbaycan  Cumhuriyeti  Cumhurbaşkanı  Bireysel  Emekli”  programı 
kapsamına  alınmış  ve  ihtiyaçları  devlet  tarafında  karşılanmaya  başlanmıştır.  2003  yılında 
“Azerbaycan Halk Yazarı” fahri unvanını almıştır. Ayrıca Kafkas Halkları Yüksek Dini Şurası’nın 
“Paklık”  ödülüne  layık  görülmüştür  (Kemberova,  2004:  5).  6  Kasım  2009  tarihinde  vefat  eden 
Qılman  İlkin  Musayev’in  cenazesi  Bakü’de  bulunan  II.  Devlet  Mezarlığı’na  (Fahri  Hiyaban) 
defnedilmiştir (Kemberova, 2004: 5).