Gimnastika va uni

2.11. Sport gimnastikasi Olimpiada o ‘yinlarida
G im nastika sporti yangi davr Olimpiada o ‘yinlarini birinchi 
dasturidan o ‘rin olgan edi. Biroq uning o'tkazish shakli hozirgi 
kundagi gimnastika sport m usobaqalari dasturidan farq qiladi.
1896-yil — Afina (Gretsiya).
I Olim piada o ‘yinlarida 10 m a m ­
lakat ishtirok etgan bo‘lsa, shulardan 5 tasi gimnastika musobaqasiga 
qatnashgan.
Qo‘shpoyada — 3 mamlakatdan 18 ishtirokchi: 1-o‘rinni A. Flatov 
(Germaniya), 2-o‘rinni J. Sutter (Shvetsiya), 3-o‘rinni X. Vayngyort- 
n er (G erm aniya) egalladi. Ja m o a la r o ‘rtasida 2 m am lak atd an

---

67 is h ti r o k c h i q a tn a s h ib , 1 - o ‘rin n i G e rm a n iy a , 2 - o ‘rin n i 
G retsiy a— 1 jam oasi, 3 -o ‘rin n i Gretsiya-—2 jam oasi egalladi.
Y ak k ach o ‘pda — shaxsiy birinchilikda 4 m am lakatdan 15 ish­
tirokchi qatnashib, 1-o‘rinni X. Vayngyortner, 2 -o ‘rinni A. Flatov 
egalladi.
Ja m o a la r o ‘rtasida m utlaq 1-o‘rinni G erm aniya term a jamoasi 
egalladi.
Y og‘o c h otd a — besh m am lakatdan 15 ishtirokchi qatnashib, 
1- va 2 -o ‘rinlarni J. Sutter h am d a X. Vayngyortner (G erm aniya) 
egalladi.
H a lq ad a — 3 m am lakatdan 8 ishtirokchi qatnashib, 1-o‘rinni 
M itro pu lo s (G retsiya), 2 -o ‘rinni X. Vayngyortner (G erm aniya) 
va 3 -o ‘rin n i Persakis (G retsiya) egalladi.
T ayanib sakrashda — 5 m am lakatdan 15 ishtirokchi qatnashib, 
1-o‘rin n i (G erm aniya), 2 -o ‘rin n i J. Sutter egalladi.
A rqonga tirm ashib chiqishda 4 m am lakatdan 5 ishtirokchi 
q atn ash ib , 1 -o ‘rinni N . A ndriapulo va 2 -o ‘rinni T. Ksenakis 
(G retsiya) egalladi.
1 9 0 0 -y il
— 
Parij (F ransiya).
II O lim piada o ‘y inlaridagi 
gimnastika musobaqasida 6 mamlakatdan 866 sportchi ishtirok etgan. 
Fransiya M O Q takiifi bilan musobaqa quyidagi dasturda o ‘tkazildi. 
Shaxsiy birinchilikda — q o ‘shpoya, yakkacho‘p, halqa, yog‘och 
o td a ta y an ib sakrash, erkin mashqlar, yugurib kelib uzunlikka 
sakrash, turgan joyidan uzunlikka va balandlikka sakrashlar, langar- 
c h o ‘p bilan sakrash, arqonga tirmashib chiqish va 50 kg og‘irlikni 
k o ‘tarish b o ‘yicha: 1-o‘rinni G . Sandra (Fransiya), 2 -o ‘rinni N . Ba 
(F ra n s iy a ), 3 - o ‘rinn i L. D e m a n e egalladi. B u n d an k o ‘rinib 
turibd ik i, O lim piada o ‘yinlarida sportning bu tu rida fransuzlar 
ustunlik qilishgan. Musobaqada gimnastikaga oid turlar ham bo‘lgan. 
U shbu d astu r asosan, 1924-yilgacha davom etib kelgan.
1904-yil
— 
Sent Luis (
AQSH). III Olimpiada o‘yinlarida 13 mam­
lakatdan 119 ishtirokchi qatnashgan.
Jam oali-uch kurash—uzunlikka sakrash, yadro iig'itish, 100 yard- 
ga yugurish, olti kurash, yakka kurash, qo‘shpoya, tayanib sakrash, 
ko‘ndalang turgan yog‘och otdan sakrash, yadro irg‘itish, 100 yardga 
yugurish-shaxsiy m usobaqa dasturiga kirgan.
D astakli otda — 1-o‘rinni A. Xeyda, 2-o‘rinni J. Eyser, 3-o‘rinni 
U . M ers (ham m asi A Q SH ) egallagan.
H a lq a d a — 1-o‘rinni X. G less, 2 -o ‘rinni U. M ers, 3 -o ‘rinni 
E. F oy t (ham m asi A QSH).

---

Qo'shpoyada - 1-o‘rinni J. Eyser, 2-o‘rinni A. Xeyda, 3 -o ‘rinni 
J. Dyuxa (hammasi AQSH) egallagan.
Y akkacho‘pda — 1-o‘rinni A. Xeyda, 2 -o lrinni E. X ennig, 
3-o‘rinni J. Eyser (hammasi A Q S H ) egallagan.
Arqonga tirmashib chiqishda — 1-o‘rinni J. Eyser, 2 -o ‘rinni 
Ch. Kraus, 3 -o‘rinni E. Foyt (A Q SH ).
Tayanib sakrashda - 1-o‘rin n i A. Xeyda, 2 -o ‘rinni J. Eyser, 
3-o‘rinni U. Mers (hammasi A Q S H ) egallagan.
T o'q m o qlar bilan mashqda — 1-o‘rinni E. Xennig, 2 -o ‘rinni 
E. Foyt, 3 -o ‘rinni R. Uilson (ham m asi AQSH) egallagan.
7 ta gim nastika jihozlarida shaxsiy birinchilikda — 1 -o ‘rinni 
A. Xeyda, 2 -o ‘rinni J. Eyser, 3 -o ‘rinni U. M ers egallagan. 9 ta 
gimnastika jihozlarida shaxsiy birinchilikda — 1-o‘rinni A. S hnipler 
(Shveysariya), 2-o‘rinni Y. Lenxard (Avstriya), 3-o‘rinni V. V eber 
(G erm aniya) egallagan. U shbu m a ’lum otdan ko‘rinib turibdiki, 
Amerika q it’asida o‘tkaziIgan O lim piada o ‘yinlarida gim nastika 
musobaqalari dasturi boshqacha b o ‘lgan. Chunki XOQning qaroriga 
ko‘ra, musobaqa qabul qiladigan m am lakat sportning u ch turiga 
o ‘z dasturini kiritadi.
1908-yii— London (Angliya).
IV Olimpiada o'yinlarida 12 m am - 
lakatdan 97 ishtirokchi qatnashgan.
Shaxsiy birinchilikda — yakkacho‘p, qo‘shpoya, yog‘och ot, 
halqa, arqonga tirmashib chiqishda 317 bail bilan 1-o‘rinni A. Bralya 
(Italiya), 312 bail bilan 2-o‘rinni S.Tusel (Angliya), 297 bail bilan
3-o‘rinni L. Segyura (Fransiya) egallagan.
19 12-yil — Stokgolm (S h vetsiya ).
V O lim p iad a o ‘y in la rid a
9 m am lakatdan 44 ishtirokchi qatnashgan.
K o'pkurash, yakkacho‘p, qo‘shpoya, yog‘och ot, halqada 865 
bail bilan 1-o‘rinni A. Bralya (U aliya), 862,5 bail bilan 2 -o ‘rin n i 
L. Segyura (Fransiya), 861,5 bail bilan 3 -o ‘rinni A .Tunezi (F ra n ­
siya) egallagan.
Ixtiyoriy, jihozlar tariibini va m ashqlarni bajarish tartib in i 
sportchilarni o ‘zi tanlagan. Term a jam o a o'rtasida 187,25 bail bilan
1-o‘rinni (Norvegiya), 109,25 bail bilan 2 -o ‘rinni (F in landiya), 
106,25 bail bilan (Daniya) egallagan.
Shvedlar tizimi: 1-o‘rinni Shyetsiya, 2-o‘rinni Daniya, 3 -o ‘rinni 
Norvegiya jam oalari egallagan.
1920-yil — Antverpen (Belgiya).
VI Olimpiada o'yinlarida 5 m am ­
lakatdan 119 ishtirokchi qatnashgan.
Shaxsiy birinchilikda y ak k ach o ‘p, q o ‘shpoya, yog‘o ch ot, 
halqada 88,35 bail bilan 1-o‘rinni J. D zam pori (Italiya), 87, 62

---

ball bilan 2 -o‘rinni M. T o rres (Fransiya), 87,45 ball bilan 3-o‘rinni 
J. G u n o (Fransiya) egallagan.
Yevropa tizimi: 1-o‘rinni Italiya, 2-o‘rinni Belgiya, 3-o‘rinni 
F ransiya egallagan.
Shvedlar tizimi: 1-o‘rinni Shvetsiya, 2-o‘rinni Daniya, 3-o‘rinni 
Belgiya term a jam oasi egallagan.
Txtiyoriy tizim: jih o z va mashqlarni o‘zi taniaydi.
1-o‘rinni Daniya, 2 -o‘rinni Norvegiya term a jamoalari egallagan.
1924-yil
— 
Parij (Fransiya).
VII Olimpiada o'yinlarida 9 m am- 
lak atd an 82 ishtirokchi qatnashgan.
K o ‘pkurash — y ak k ach o ‘p , dastakli ot, q o ‘shpoya, tayanib 
sakrash, ko'ndalang tu rg an yog‘o ch otdan sakrash, halqa, arqonga 
tirm ashib chiqish m ashqlari kirgan. Bundan tashqari sportchilar 
shaxsiy birinchilikda:
Q o‘shpoyada — 1-o‘rinni A.Gyuttinger (Shveysariya), 2-o‘rinni 
R. Prajak (Chexoslovakiya), 3 -o ‘rinni J. Dzampori (Italiya) egallagan.
Y akkacho‘pda — 1-o‘rinni L. Shtukel (Yugoslaviya), 2-o‘rinni 
J.G utveniger (Shveysariya), 3 -o ‘rinni A. Ijlen (Fransiya) egallagan.
D astakli ot — 1-o‘rin n i Y. Velxelm (Shveysariya), 2 -o ‘rinni 
J. G utveniger (Shveysariya), 3 -o ‘rinni A. Rebete (Shveysariya) 
egallagan.
H alqada — 1-o‘rin n i F. M artino (Italiya), 2 -o ‘rinni R. Prajak 
(Chexoslovakiya), 3 -o ‘rinni L. Vaxa (Chexoslovakiya) egallagan.
T ay an ib sakrash — 1 -o ‘rin n i F. Kris (A Q S H ), 2 -o ‘rinni 
Y. K outni, 3 -o‘rinni B. Morjkovskiy (Chexoslovakiya) egallagan.
K o ‘ndalang yog‘o c h o td a n sakrash — 1-o‘rin n i A. Segen,
2 -o ‘rinni F. G anglof, 3 -o ‘rinni J.G uno (Fransiya) egallagan.
A rqonga tirm ashib ch iqish — 1-o‘rinni Shubchik (C hexo­
slovakiya), 2-o‘rinni A. Segen (Fransiya), 3-o‘rinni L.Vaxa (Chexo­
slovakiya) egallagan.
19 28-yil
— 
A m sterd a m (N iderlandiya).
V III O lim piad a 
o ‘yinlarida 11 m am lakatdan 88 sportchi ishtirok etgan. Xalqaro 
gim nastika federatsiyasining qaroriga ko‘ra, O lim piada o ‘yinlari 
m usobaqasi dasturiga o ‘zgartirish kiritildi, ya’ni gim nastika klassik 
turlari bo‘yicha bellashuvlar o ‘tkazila boshlandi. Shu qarorga asosan, 
ilk b o r gim nast ayollar ja m o a tarkibida ishtirok etgan.
Erkaklar: ko‘pkurashda, dastakli otda, halqada, qo‘shpoyada, 
yakkacho‘pda va tayanib sakrash mashqlarida shaxsiy o‘rin uchun keskin 
k u rash olib borishdi. A y ollar esa ko‘pkurash b o ‘yicha jam oa

---

birinchiligida quyidagi o'rin larn i egalladilar. 316,75 och k o b ilan 
1-o‘rinni Niderlandiya, 289 ochko bUan 2-o‘rinni Italiya, 258,25 
ochko bilan 3-o‘rinm Buyuk Britaniya, 256,5 ochko bilan 4 -o trinni 
Vengriya va 247,5 ochko bilan 5-o‘rinni Fransiya term a jam oalari 
egallagan.
1932-yil
— 
Los-Anjeles (A Q S H ).
IX O lim piada o ‘y in la rid a
5 m am lakatdan 24 sporlchi ishtirok etgan. 1932-yildan boshlab, 
bugun bizga m a’lum bo‘Igan sport gimnastika m usobaqalari dasturi 
bo‘yicha bellashuvlar Olim piada dasturidan o 'rin oldi. Shu bilan 
birga, badiiy gimnastika ham O hm piada o ‘yin!ari dasturiga kiritildi.