Q alqonsim on bez oldi bezlarining ernbrional davrdan boshlab
funksional aktivlikka ega ekanligi aniqlangan.
T u zilish i. Har bir bez biriktiruvchi to'qim ali kapsula bilan
o ‘ralgan b o 'lib . undan to 'siq lar chiqadi va bezning stromasini
hosil qiladi. Tarkibida sinusoid kapillyarlar
tutuvchi biriktiruvchi
to ‘qim a qatlam lan orasida 2 -4 qator endokrinotsit (parati-
rotsit)lardan iborat epitelial tasm alar joylashadi (rasm
10
.
8
).
Rasm 10.8. Qalqonsimon bez oldi bezi
(unitwiiy ко rinishi). Gematoksilin-eozin bilan bo 'yalgan.
1 - kapsula; 2
- paratirotsitlar hosil qilgan tasmalar;
3
- biriktiruvchi
to'qim ali stroma;
3 . 1 -
adipotsitlar;
4
-
qon tomirlari
Bezda zich joylashgan ikki xil epiteliy hujayralari - bosh va
oksifil hujayralar tafovut etiladi. A niqlanishicha, yosh organizm -
larda qalqonsim on bez oldi bezlari faqat bosh
hujayralardan iborat
bo'lib. 4 -7 yoshda ularda oksifil hujayralar paydo b o ‘la boshlaydi.
Yosh ulg’avishi bilan oksifil hujayralarning soni ko'payib. qari
organizm da ular bezning asosiy m assasini tashkil etadi. Bosh
hujayralar unchalik yirik bo'lm ay, poligonal shaklga ega va ular
sitoplazm asiga qarab to ‘q va och rangli b o'lishi m um kin. Bosh
369
hujayralar sitoplazm asida barcha um um iy organellalardan tashqari
glikogen kiritm alari, lipid tom chilari va sekretor granulalari
uchraydi. B osh hujay ralar o ‘z navb au d a
qoram tir va oqish
hujayralarga boMinadi.
Oksifil hujayralar sitoplazm asi kislotali b o 'y o q larg a b o ‘ya!ishi
va yum aloq shakli bilan bosh hujayralardan yaqqol ajralib turadi.
U larning sitoplazm asida krisialarga boy b o 'lg an m itoxondriyalar
va yaxshi rivojlanm agan Golji kom pleksi jo ylashgan.
Funksiyasi.
Q alaonsim on bez oldi bezi organizm uchun
nihoyatda m uhim bez hisoblanadi. A garda qalqonsim on bez oldi
bezi
olib tashlansa, qonda kalsiy m iqdori keskin kam ayib ketadi
va natijada skelet m ushaklarida tetanik tirishish ro ‘y beradi va bu
h olat tezda o ‘i -nga olib kelishi m um kin.
Q alqonsim on bez oldi bezida
Dostları ilə paylaş: