127
İXRACATÇILAR ÜÇÜN TƏLİMAT KİTABI
Gömrük
və gömrük yük bəyannaməsi
Rejimin adı
Xüsusiyyəti
Gömrük
rüsumu
ödənişi
(+ bəli, -
xeyr)
Gömrük
yığımı
ödənişi
ƏDV
ödənişi
1
İqtisadi
siyasət
tədbirləri
2
nin
tətbiqi
Digər rejimlərdən
əsas fərqləri
Gömrük
anbarlarında
saxlanc
Xarici mallar
qanunvericiklə
müəyyən edilmiş
qaydada
gömrük
orqanlarının
nəzarəti ilə açıq
və ya qapalı
anbarlarda
yerləşdirilir.
-
+
-
-
Gömrük
orqanlarının
icazəsi ilə daxili
mallar anbarda
yerləşdirililə
və ya malların
daxildə emal və
ya son istifadə
xüsusi gömrük
prosedurları altında
yerləşdirilərək,
həmin prosedurlar
üçün müəyyən
edilmiş şərtlərə
uyğun olaraq emal
edilə bilər. Malların
bu prosedur altında
saxlanma müddəti 3
ilə qədər ola bilər.
Sərbəst zona
Gömrük
ərazisində qapalı
zona deməkdir,
hansına giriş və
çıxış gömrük
nəzarəti altında
həyata keçirilir.
Bura daxili mallar
gətirildikdə mallar
prosedur altında
yerləşdirilmiş
hesab edilmir.
-
+
-
-
Gömrük
orqanlarının
icazəsi əsasında
sərbəst zonaya
gətirilmiş
mallarla
adi əməliyyatlar,
o cümlədən
onların qorunması,
qablaşdırılması,
keyfiyyətinin
yaxşılaşdırılması
məqsədi ilə
qablaşdırma
yerlərinin
qruplaşdırılması,
çeşidlənməsi,
markalanması
və yenidən
qablaşdırılması
həyata keçirilə bilər.
128
İXRACATÇILAR ÜÇÜN TƏLİMAT KİTABI
Gömrük və gömrük yük bəyannaməsi
Rejimin adı
Xüsusiyyəti
Gömrük
rüsumu
ödənişi
(+ bəli, -
xeyr)
Gömrük
yığımı
ödənişi
ƏDV
ödənişi
1
İqtisadi
siyasət
tədbirləri
2
nin
tətbiqi
Digər rejimlərdən
əsas fərqləri
Xüsusi
istifadə
(müvəqqəti
idxal)
Təkrar ixrac üçün
nəzərdə tutulan
mallar müvəqqəti
olaraq bu
prosedur
altında yerləşdirilir
-
+
-
-
Müvəqqəti idxal
xüsusi gömrük
prosedurundan
qanunvericikdə
müəyyən edilmiş
qaydada yalnız
mallardan hər
hansı başqa
dəyişikliyə məruz
qalması nəzərdə
tutulmadıqda,
müvəqqəti idxal
xüsusi gömrük
proseduru altında
yerləşdirilmiş mallar
təkrar ixrac edildiyi
zaman, onların
eyniləşdirilməsini
təmin etmək
mümkün olduqda
və prosedur
sahibi
gömrük ərazisindən
kənarda təsis
edildikdə istifadə
olunur.
Son istifadə
xüsusi
gömrük
proseduru
Müəyyən
mallar gömrük
nəzarəti altında
qalmaqla gömrük
rüsumlarından
və vergilərdən
azad edilir və
sərbəst dövriyyəyə
buraxılır.
-
+
-
-
Malların bu
prosedur altında
yerləşdirilməsi
qaydası müvafiq
icra hakimiyyəti
tərəfindən
müəyyənləşdirilir.
Mallar
son istifadəyə
verilsə də, gömrük
nəzarəti altında
qalır.
129
İXRACATÇILAR ÜÇÜN TƏLİMAT KİTABI
Gömrük və gömrük yük bəyannaməsi
Rejimin adı
Xüsusiyyəti
Gömrük
rüsumu
ödənişi
(+ bəli, -
xeyr)
Gömrük
yığımı
ödənişi
ƏDV
ödənişi
1
İqtisadi
siyasət
tədbirləri
2
nin
tətbiqi
Digər rejimlərdən
əsas fərqləri
Daxildə emal
Azərbaycan
Respublikası
gömrük ərazisinin
hüdudlarından
kənara
aparılmaması
şərtilə, xarici
malların
Azərbaycan
Respublikası
gömrük
ərazisində
emal üçün istifadə
edilməsi
-
+
-
-
Gömrük ərazisində
malların emalında
sonra 2 il ərzində
emalın nəticələri
və qalıqları ixrac
edilməlidir ancaq
gömrük nəzarəti
altında emal zamanı
sərbəst dövriyə üçün
də mal buraxıla
bilər.
Xaricdə emal
Malların
iqtisadi siyasət
tədbirləri tətbiq
etmədən ixrac
edib, onlardan
Azərbaycan
Respublikasının
gömrük
ərazisindən
kənarda
emal üçün
istifadə edilməsi
-
+
+
-
Bu prosedur altında
aparılan mal yalnız
emal məqsədləri
üçün aparılır və
idxalçı ölkədə satış
obyekti deyil.
130
İXRACATÇILAR ÜÇÜN TƏLİMAT KİTABI
Gömrük və gömrük yük bəyannaməsi
Gömrük ödənişləri
Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Gömrük
Məcəlləsinə əsasən aşağıdakılar gömrük orqanları tərəfindən alınan gömrük ödənişlərinə aiddir:
rüsumlar, vergilər, gömrük yığımları, dövlət rüsumu və haqq.
✓ Gömrük rüsumları
✓ Vergilər (Əlavə dəyər vergisi, Yol vergisi, Aksiz vergi)
✓ Gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə yığım
✓ Malların saxlancına görə gömrük yığımları
✓ Dövlət rüsumu
✓ Haqq
Yuxarıdakı yığımlardan ixracla əlaqəli onları haqqında məlumat verək.
Gömrük rüsumları
Azərbaycan Respublikasında gömrük rüsumları əsasən idxal olunan,
eləcədə bəzi ixrac olunan məhsullar üçün müəyyənləşdirilib. Gömrük
rüsumlarının 3 növü mövcuddur: advalor, spesifik və kombinə edilmiş.
Advalor rüsum malların gömrük dəyərinə görə faizlə hesablanan (məs.
gömrük dəyəri 1000 manat olan maldan 10 % rüsum tutulduqda,
gömrük rüsumu 100 manat olur) rüsum növüdür. Hazırda malların
advalor rüsumları 7 dərəcədə müəyyənləşdirilib: 0, 0.5, 1, 3, 5, 10,
15. Ancaq hazırda gömrük rüsum dərəcələrinin 7-dən 3-ə (0, 10, 15)
endirilməsi istiqamətində iş aparılır. Hazırda malların əksəriyyətinin idxal rüsumları advalor əsasda
müəyyənləşdirilib. Spesifik rüsumlar isə malın gömrük dəyərinə görə deyil, malın çəkisinə görə rəqəmlə
müəyyənləşdirilir (məs. 1000 kq 7 Dollar). Kombinə edilmiş rüsumlar isə həm advalor, həm də spesifik
rüsumların müəyyənləşdirilməsi ilə təyin edilir (məs, 5 % + 1000 kq –a görə 15 Dollar ). Hazırda əmtəə
nomenklaturasında kombinə edilmiş rüsumlar mövcud deyil.
Malların gömrük rüsumları beynəlxalq sistemə uyğun olaraq hazırlanmış və 10 mindən artıq malı
əhatə edən xarici iqtisadi fəaliyyətin əmtəə nomenklaturunda (XİF ƏN) öz əksini tapmışdır. Harmonik
sistem (HS) adlandırılan əmtəə nomenklaturunda malların gömrük rüsumu həmin mal üçün verilmiş
kod əsasında təyin edilir. XİF ƏN kodu 10 rəqəmli olmaqla özündə aşağıdakıları əks etdirir (konkret
malın timsalında).
XİF
ƏN kodu
Mal mövqeyinin təsviri
Ölçü vahidi
Gömrük rüsumu
2009 80 710 0
----- albalı və ya gilas şirəsi
-
15
Burada:
20 – qrupu
(Tərəvəzlərin, meyvələrin, qoz - fındığın və ya bitkilərin digər hissələrinin emal məhsulları),
2009 - mal mövqeyi
(Meyvə şirələri (üzüm şirəsi daxil olmaqla) və tərəvəz şirələri, qıcqırdılmamış və
tərkibində spirt əlavəsi olmayan, şəkər və ya digər şirinləşdirici maddələr əlavə edilməklə və ya edilməməklə),
1009 80 – yarım mövqeyi
(digər tərəvəz və ya meyvə şirələri),
1009 80 71 – alt yarım mövqe
1009 80 71 00- malın adı
(albalı və ya gilas şirəsi)
Bəzi mallar idxal zamanı gömrük rüsumundan azad edilir ki, bu mallar Nazirlər Kabinetin 1998-ci il 91 saylı
qərarı ilə müəyyənləşdirilir.
0DOODUÕQ ιPWιι
QRPHQNODWXUDVÕQGDNÕ
NRGODUÕQD X\÷XQ RODUDT
J|PUN UVXPODUÕQÕ '|YOιW
*|PUN .RPLWιVLQLQ
VD\WÕQD JLUιUιN Wι\LQ HGι
ELOιUVLQL]