Görünmez Adam

The X Ray, or Photography of the
Invisible and Its Value in Surgery
(London: Simpkin, Marshall, Hamilton, Kent and Co., 1896) (X
ışınları, ya da Görünmezin Fotoğrafı ve Cerrahideki Kullanımları) eserini yayınlamışlardı, bu eserde
Röntgen’in Aralık 1895’te yazdığı YVurzburg Psiko-Medikal Demegi’ne Ön Bildiri’ isimli makalesi
yeniden yayınlanmıştı ve içinde çoğu insan iskeletine ait pek çok hayaletimsi radyografik plaka yer
alıyordu.

---

34
 Bazı omurgalılarda, retinanın arkasındaki yansıtıcı tabaka. Özellikle kedilerde fark edilen bir
fenomen; insanlarda ise en açık şekilde fotoğraf çekiminde flaş patladığı zaman görülen ‘kırmızı göz’
denilen etkide görülür.
35
 Kargabüken özünden yapılan güçlü bir zehir. İştah uyandırıcı ya da merkezi sinir sistemini uyarıcı
olarak küçük dozlar halinde alınır.
36
 İngiltere canlı hayvanlar üzerinde deney yapılmasını yasaklayan kanunlar çıkaran ilk ülkeydi.
Günümüzde çok az insan 1876’daki Hayvanlara Karşı Şiddet Yasası’nın sert bir yasa olduğunu
düşünür, ama kaldırıldığı 1986’ya kadar bu yasayla ilgili tek bir dava bile görülmemişti.
37
 Saydamlaşan göz kapaklarım: ‘El Primer Wells’ (1946) isimli makalesinde, ünlü Arjantinli yazar
Jorge Luis Borges ‘göz kapakları ışığı dışarıda tutamadığı için gözleri sonuna kadar açıkmış gibi
uyumak zorunda kalan yılgınlık içindeki Görünmez Adam, yalnızlığımız ve dehşetimizdir’ der, (çev.
Ruth L. C. Simms; yeniden basım Patrick Parrinder editörlüğünde, 
H. G. Wells: The Critical
Heritage
(London: Routledge and Kegan Paul, 1972), s. 331.
38
 İbraniceyle karışık bir Almanca lehçesi. (Alm. jüdish: Yahudice’den)
39
 British Museum.
40
 William Booth (1829-1912) 1865'te tarafından kurulan, önceleri Hıristiyan Yeniden Doğuş Birliği
olarak tanınan ve 1878’de ismini değiştiren İncil’in vazedilmesine dayalı Hıristiyan demeği.
41
 Crusoe’nun yalnızlığının farkına varışı: Crusoe’nun ıssız olduğunu sandığı adasında kumsalda
çıplak ayaklı bir adamın izlerine’ rastlayışı için bkz. Daniel Defoe, 
The Life and Times of Robinson
Crusoe
(1719; Harmondsworth, Penguin, 1965, s. 162.)
42
 ‘Külden küle, topraktan toprağa': 
Genel Dualar
Kitabının ‘Ölülerin Gömülmesinin Usulü'
kısmından yanlış bir alıntı: ‘toprak toprağa, kül küle, toz toza.’ Griffin Usul’ün metnini daha iyi
bilseydi içinde bir mısrasının şöyle devam ettiği Mezmur 39’un da bulunduğunun farkında olabilirdi:
‘Esirge beni biraz, gücümü toplayabileyim: buradan gitmeden ve artık görünmez olmadan önce.’
43
 Drury Sokağı: Londra’nın batı ucundaki tiyatrolarla dolu ünlü cadde.
44
 Benzolin: Saf olmayan benzen için kullanılan ticari bir isim, birçok kullanım alanının yanı sıra,
çözücü olarak da kullanılır.
45
 Terebentin: Boyayı inceltmek ve temizlemek için kullanılan bir tür beyaz ispirto.
46
 Gücünün sırrını öğrendiği zaman bunu, aşkını sınamak için kullanması anlamında. Delilah, gücünü
uzun saçlarından alan Samson’un sırrını açığa vurarak ona ihanet etmiştir.
47
 Halstead: Wells’in doğum yeri Bromley’in güneydoğusunda, Kent’te bir kasaba.
48
 Contra mundum: Lat. dünyaya karşı. Yani bir maç gibi, Griffin’e karşı dünya.

---

49
 ‘Adye’yi öldürdü. Yani vurdu en azından’: Tefrika edilen versiyonun ve ilk İngiltere baskısının
okurları Adye’nin ölüp ölmediğinde kararsız kalmışlardı. Wells’in ilk Amerikan baskısına eklediği
Sondeyiş’de hayatta kaldığı açığa kavuşturuluyor.
50
 Rugby ilk kez 1823’te Warwickshire bölgesindeki Rugby kolejinde oynanmıştı. Wells’in büyük
harf kullanması da bu ilişkiye işaret ediyor.
51
 Tefrika edilen versiyon ve ilk İngiltere baskısı burada sona eriyor. Farklı baskılarda eser şu
cümleyle sona erer: Ve işte orada, loş ışıklı, bayağı bir yatak odasındaki eski püskü bir yatağın
üzerindeydi. Cahil ve telaşlı bir insan güruhu sarmıştı kendini görünmez kılabilen ilk insan olan,
gelmiş geçmiş en yetenekli fizikçi Griffin’in çevresini. Kırgın ve yaralıydı, ihanete uğramış ve hiçbir
şekilde merhamet gösterilmemişti ona. Tuhaf ve korkunç kariyeri nihayetsiz bir felaketle sona ermişti
bu şekilde.
52
 İngilizlerin değeri yirmi bir şilin, ya da 1.05 pound olan eski altın lirası.
53
 
Rural Rides
isimli kitabın yazarı William Cobbett (1763-1835), Surrey, Farnham’da doğmuş ve
uzun süre Hampshire’da kalmıştı.
54
 Marvel’ın, Griffin’in kullandığı cebir notasyonunu okuma çabası ‘X2+’dan ileri gitmiyor.
*
 Fransız Devrimi sonrasında, 1793-1794 yıllarında binlerce insanın öldürüldüğü kanlı dönem, -yhn

---