Yu xu suz lu ğun iki üzü
Yu xu suz luq nə di?
Ri to rik sual dı: ca va bı nı çox yax şı
bi li rəm.
Bu, qor xu, bü tün ge cə ni saat la rın ağır,
aram sız zəng lə ri nə qu laq as maq dı; bu,
aciz səy lər lə nə fə si ni dər mək cəh di di;
bu, bir böy rü üs tün dən o bi ri böy rü-
nün üs tü nə çev ri lən bə də nin ağır lı ğı dı;
bu, göz qa paq la rı nı bir-bi ri nə sıx maq-
dı, bu, heç də ger çək ol ma yan sa yıq-
la ma və ziy yə ti di; bu, çox dan əz bər lə-
di yin mis ra la rı uca dan oxu maq dı; bu,
baş qa la rı nın yat dı ğı bir vaxt da ayıq
ol ma ğa gö rə ke çir di yin gü nah his si di;
bu, hu şa get mək is tə yi, bu nun müm-
kün süz lü yü dü; bu, sağ ol du ğun dan,
ya şa ma ğa da vam elə di yin dən duy du-
ğun qor xu du; bu, yan lış sə hər di.
Bəs qo ca lıq nə di?
Bu, gün dən-gü nə ge ri ge dən cism də
ol maq qor xu su du; bu, saat la rın po lad
əq rəb lə ri lə yox, onil lik lər lə öl çü lən yu-
xu suz luq du; bu, də niz lə rin, eh ram la-
rın, qə dim ki tab xa na la rın, sü la lə lə rin,
hə lə Adə min gö r dü yü üfüq lə rin yü kü-
dü; bu, öz əl lə ri nə, ayaq la rı na, özü nün
ba tan sə si nə, adam la rın sə si nə, xa ti-
rə lə rin do la şıq lı lı ğı na, heç cür öy rə nə
bil mə di yin is pan di li nə məh kum ol du-
ğu nu, heç vaxt bil mə di yin la tın di li nə,
bü tün bun la ra bir də fə lik ara ver mək
is tə yi nə və müm kün süz lü yü nə, sağ
ol du ğu na, ye nə də ya şa maq da da vam
elə di yi nə gö rə duy du ğun nos tal gi ya dı.
Sü jet sa pı
Ariad na nın do lan ba ca gi rib ora da
öküz baş lı dö yüş çü nü, ya xud Dan-
te nin is tə di yi ki mi, in san baş lı ada mı
ta pıb öl dür mək, se vim li si lə bir gə ol-
maq na mi nə bü tün ma neələ ri da ğı-
dıb ge ri qa yıt maq üçün Te ze yə ver-
di yi (o bi ri əlin də qı lınc var dı) sap.
Bü tün bun lar be lə de yil di. Te zey
har da sa ya xın da Me de ya nın onu göz-
lə di yi baş qa bir do lan ba cın, za man
do lan ba cı nın ol du ğun dan xə bər tu ta
bil məz di. Sap bun dan son ra iti ri lib. Do-
lan ba cın özü də itib. Bi zi nə yin – ki min-
sə qur du ğu kos mo sun, ya xud tə sa dü fi
xaosun - əha tə elə di yi ni bil mi rik.
Am ma və zi fə miz do lan ba cın ol-
du ğu, baş lı ca sı sa, əli miz də sa pın
ol du ğu ba rə də fi kir ləş mək di. O,
biz də yox du, biz onu tə sa dü fən
ta pı rıq, eti bar elə yib, itaət gös tə-
rib, ya xud yu xu ya ge dib tə zə dən
iti ri rik. Biz onu fəl sə fi söh bət lər də
unu da caq, bir vaxt lar xoş bəxt ol-
saq, sa pı xa tır la ma ya ca ğıq.
Ar su men tum or ni to lo gium
1
Göz lə ri mi yu mub quş la rı gö rü rəm,
on lar bir sa ni yə dən də az gö rü nür lər.
Heç vaxt on la rı sa ya bil mi rəm. Göz-
lə ri mi yu mub müəy yən say da quş lar
gö rü rəm? Hə, əgər Al lah var sa. Çün-
ki O, bu nu də qiq bi lir. Həm də yox –
əgər Al lah yox du sa. Kim say ma dan
miq da rı müəy yən ləş di rə bi lər axı?
Qoy be lə ol sun. Mən quş la rı gö rü rəm.
Tu taq ki, on də nə dən az. Şüb hə siz.
Bir də nə dən çox. Əgər say müəy yən-
ləş mə yib sə – on da bu, on de yil, sək kiz
de yil, yed di de yil, al tı de yil, beş də de-
yil. Həm də iki, üç, dörd də de yil. Am-
ma mən quş la rı gö rü rəm. Sa yı on dan
az, da ha də qiq de sək, bir dən çox du.
On lar müəy yən qə dər möv cud du lar!
Er go - Al lah var.
Buenos – Ay res
Buenos- Ay res nə di?
Bu, adam la rın iş lə ri ni gö rüb yor-
ğun, xoş bəxt qa yıt dıq la rı Pla sa de
Ma yo du.
Bu, təy ya rəy lə şə hə rə ya xın la şan-
da işıq la rın do lan bac la rı, şə hə rin
için də sə kü çə, dön gə - bu, so nun cu
hə yat, bu, sa kit şey lər di.
Bu, əc dad la rı mın bi ri nin edam
olun du ğu yer di.
Bu, Xu nin kü çə sin də ki özü də
bil mə dən bi zə sə rin lik, köl gə bəxş
elə yən ağac dı.
Bu, qərb kü lək lə ri nin sı nıb əbə di
yox ol duq la rı uzun ko ma lar kü çə si di.
Bu, kos mo sun qə rar tut du ğu cə-
nub kör fə zi di.
Bu, kor ol muş ata mın əv vəl ki
ul duz la rı gö rüb ağ la dı ğı Kin ta na
mə həl lə sin də ki çə ki di.
Bu, tər pən mə dən doq quz gün,
doq quz ge cə mi ke çir di yim han sı
nöm rə li sə qa pı dı. Bü töv bir əbə-
diy yət ki mi xa tır la yı ram.
Bu, ye rə köl gə sa lan tunc at lı dı.
Köl gə gün ər zin də döv rə vu ra-vu-
ra yer lə sü rü nür.
Bu, ya ğış al tın da kı elə
hə min hey kəl di.
Bu, mi nin də Xu-
lio Ke sar Da bo-
ve nin “uşaq tö-
rət mək, ona bu
hə ya ta, qor xunc
hə ya ta gəl mə yə
im kan ver mək
ci na yət di”, - de-
di yi Pe ru kü çə-
si di.
Bu, ağap paq
dəf tər də söz-
lər lə baş la yıb,
son ra hər şe-
yin bir-bi ri nə
qar şı dı ğı son-
suz ro ma nı nı
ya zan El vi ra de
Al vi lar dı.
Bu,
əv vəl lər
mü ha ri bə lə rə
xid mət elə yən, bu
gün sə qı lınc dan
çox xa ti rə lə rə çev-
ril miş qı lınc dı.
Bu, bi zim qa dı nı at-
dı ğı mız, həm də qa dı-
nın bi zi at dı ğı gün dü.
Bu, ar xa sın da ki-
tab xa na olan Bo li var
kü çə sin də ki tağ dı.
Bu, za ma nın mül-
kiy yə ti – həm kifl ən-
miş pul lar, həm də
sol muş fo to kar lar dı.
Bu, qon şu luq da-
kı Poul Qro sa sa-
kın öl dü yü otaq dı.
Bu, ata mın üzü-
nü əks et di rən so-
nun cu güz gü dü.
Bu, Şəf qət gə mi lə-
ri nin bi rin də əzil miş,
toz için də gö zü mə gö-
rü nən Mə si hin üzü dü.
Bu, ar va dım la bir gə
tə si ri, (Al lah elə sin!)
hətt a bu sə hi fə də də
du yu lan Uit me ni çe-
vir di yi miz, Cə nub da-
kı hün dür ev di.
Bu, ku pe nin pən cə rə sin dən əş ya-
la rın for ma la rı nı ne cə itir dik lə ri nə
ba xan, son sə fə ri ol du ğu na gö rə, da-
ha on la rı söz lər lə ifa də elə mək la zım
gəl mə di yi ni fi kir lə şən Lu qo ness di.
Bu tən ha ge cə, On bir lər kü çə sin-
də ya şa yan rəh mət lik Ma ke do nio
Fer nan de sin mə nə ölü mün ol ma-
ma sı ba rə də da nış dı ğı üs tüör tü lü
ka fe di.
Da vam et dir mək is tə mi rəm, bu,
həd dən ar tıq mə nim di, şəx si di. Bu
şey lər on lar dan şə hər tik mək üçün
həd dən ar tıq sər bəst di lər.
Buenos-Ay res – kim sə nin get-
mə di yi baş qa kü çə di; bu, bi na la-
rın giz lət dik lə ri al ma nın özə-
yi, hə min ən so nun cu
hə yət di,
əgər,
ümu miy yət lə,
düş mə nim
var sa, düş-
m ə n i m -
di,
mən
şeir lə ri mi
ona
(ye-
ri
gəl miş-
kən,
özü-
mə də) həsr
e l ə y i r ə m ;
bu, tə zə dən
t a p d ı ğ ı m
köh nə ki tab
dü ka nı dı;
bu, yo xa çı-
xan, həm
də pey da
ola caq şey-
di; bu, or da,
irə li də – na-
m ə l u m l u q -
du. Bu, nə zə rə
çarp ma yan, həs-
rə ti çə ki lən, heç
za man nə mə nim,
nə sə nin olan mər-
kəz, əya lət, şə hə rət-
ra fı dı.
Apoq ri fi k
Töv rat
fraq ment lə ri
1. Ru hən
ka sıb
olan lar bəd bəxt-
di lər, çün ki ye rin
al tın da da ye rin
üs tün də ki
ki mi
ola caq lar.
2.
Ağ la yan lar bəd-
bəxt di lər, çün ki ağ la maq
ba ca rı ğı mis kin lik di.
3. Əza bın şöh rət çə lən gi ol-
ma dı ğı nı bi lən lər zövq alır lar.
4. Heç ol ma sa, bir cə də fə bi-
rin ci ol maq üçün so nun cu ol-
maq ye tər li di.
5. Düz gün lü yə hə ris ol ma-
yan lar zövq alır lar, çün ki o
ya ha mı da var, ya da kim sə də
yox du.
6. Ha mı nı və öz lə ri ni ba ğış la yan-
lar həzz alır lar.
7. Çə kin gən adam lar zövq alır lar,
çün ki çə kiş mə sə viy yə si nə en-
mir lər.
8. Hə qi qət hə ri si ol ma yan lar zövq
alır lar, çün ki ta le yin kə dər li və
se vinc li ol du ğu nu bi lir lər, bi zim
ta le yi miz də yiş məz di.
9. Mər hə mət li adam lar zövq alır lar,
çün ki on la rın mü ka fa tı mər hə mət-
də di, baş qa mü ka fat göz lə mir lər.
10. Hə qi qə tə gö rə qo vu lan lar zövq
alır lar, çün ki o, ta le dən va cib di.
11. Kim sə tor pa ğın du zu de yil, kim sə
heç vaxt tor pa ğın du zu ol ma yıb.
12. Hətt a adam lar dan heç bi ri onu
gör mə sə də, qoy işıq nur saç sın.
Al lah gö rər.
13. Po zul ma ya caq qa nun yox du.
Mə nim qa nu num, pey ğəm bər-
lər qo yan qa nun lar be lə di.
14. Qəl bi tə miz olan lar zövq alır lar,
çün ki Al la hı gö rüb lər.
15. Kim əda lət lə, ya xud əda lət li ol-
du ğu nu dü şü nə-dü şü nə öl dü-
rüb sə, o, gü nah kar de yil.
16. İn san lar öz iş lə ri nə gö rə nə cə-
hən nəm odu na, nə göy lə rin ne-
mə ti nə la yiq di lər.
17. Düş mə ni nə nif rət elə mə, çün ki
onun qu lu na çev ri lər sən. Sə nin
qə zə bin sev gin dən güc lü de yil.
18. Əgər sağ əlin sə ni yol dan çı xa-
rır sa – onu ba ğış la. Sən öz-özü-
nün həm cis mi, həm ru hu san,
on la rı ayır maq ol maz.
19. Hə qi qə ti bü tə çe vir mə, çün ki
də fə lər lə qəs dən ya lan da nış-
ma yan adam yox du.
20. And iç mə, çün ki and söz dən
baş qa bir şey de yil.
21. Şə rə mü qa vi mət gös tər. Am ma
hid dət siz və qə zəb siz. Əgər qəl-
bin də qor xu yox du sa, sağ üzü nə
şil lə vu ra na sol üzü nü də çe vir.
22. Mən si zi nə qi sa sa, nə töv bə yə
öy rət mək is tə yi rəm, çün ki yal-
nız unut maq qi sas dı, yal nız o
ba ğış la maq dı.
23. Düş mə ni nə xe yir xah lıq gös tər,
çün ki bu, çə tin de yil, həm də
əda lət li di. Ona nif rət elə mək
mə lək lə rin işi di.
24. Düş mə ni nə xe yir xah lıq gös tər –
bu qü ru ru nu qo ru maq üçün ən
yax şı yol du.
25. Bu dün ya da qı zıl top la ma, çün-
ki qı zıl kef, kef sə qüs sə, boş luq
do ğu rur.
26. Fi kir ləş ki, ha mı haq lı dı. Ya xud
haq lı ola caq lar. Əgər be lə de yil-
sə, bun da sə nin gü na hın yox du.
27. Al lah in san lar dan da ha ka mil di.
O, bi zi Al lah öl çü süy lə öl çə cək.
28. Qəl bi ni it lə rə ver, mun cu ğu nu
do nuz la ra ver, baş lı ca sı – ver.
29. Tap maq üçün yox, ax tar maq
xoş bəxt li yi üçün ax tar.
30. İçə ri gi rə ni qa pı özü se çə bi lər.
İn san – yox.
31. Ağa cı ba rı na gö rə, ada mı əmə yi-
nə gö rə mü ha ki mə elə mə. On lar
yax şı da ola bi lər lər, pis də.
32. Daş la rın üs tün də du ran heç bir
şey yox du, hər şey qu mun üs-
tün də du rur. Am ma bi zim bor cu-
muz qum la rın üs tün də də daş la-
rın üs tün də ki ki mi dur maq dı.
33. Dərd siz ka sıb, bir də qü rur suz
var lı xoş bəxt di.
34. Cə sa rət li adam lar xoş bəxt di lər,
on lar qə lə bə ni də, məğ lu biy yə ti
də qə bul elə yir lər.
35. Vu ru lan lar və sev gi siz ke çin-
mə yi ba ca ran lar xoş bəxt di lər.
36. Xoş bəxt olan lar xoş bəxt di lər.
1
Ken ter be ri An sel min Al la hın
möv cud lu ğu nu sü but elə mək
üçün on to lo ji sü bu tu na işa rə
Çe vi rə ni N.ƏB DÜL RƏH MAN LI
17
N 12(21) 3.04.2015
Borxesin
esseləri