Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur.
Dərsliklə iş. Mətn (dərslik, səh. 152) oxunub təhlil olunur. 1-3-cü tapşırıqlar yerinə yetirilir. 
3-cü tapşırıq. Qaranquşun yuva qurması onun zəhmətkeş, qayğıkeş olduğunu göstərir.
Qaranquş köçəri olsa da, yuva qurur ki, nəsil artırsın.
Nəticə:
Yazın müjdəçisi olan qaranquş zərərverici həşəratları yeməklə təbiətə xeyir  verir.
Tətbiqetmə.
Dərsliyin 152-ci səhifəsindəki 4-cü tapşırıq yerinə yetirilir.
4-cü tapşırıq. Ana qaranquş, bala qaranquş, qaranquşun həyəcanı və s.
Dil qaydaları. Yazı. Mətndən tərkibində hərəkət bildirən  iki söz olan cümləni tapıb dəftə -
rinizə köçürün. Həmin sözlərin ifadə etdiyi hərəkət hansı zamanda baş verir?
Ev tapşırığı:
– Mətndən qaranquşların qidalanması hissəsini dəftərinizə köçürün.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 83. GÜLLƏRDƏN GÖYÇƏK ÇİÇƏK (2 saat)
Motivasiya.
Rəngbərəng kəpənək rəsmləri nümayiş olunur.
Köməkçi sual: – Kəpənəklər nəyi xatırladır və sizcə, onlar niyə belə al-əlvan olur?
Tədqiqat sualı:
– Nəyə görə bəzən canlılar yaşadıqları mühitə, ətrafa uyğun rənglərdə
olurlar? 
Tədqiqatın aparılması.
Dərsliklə iş aparılır. Mətn oxunub təhlil olunur (dərslik, səh.153).  
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
1-3-cü tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Qeyd. Müəllim şagirdlərin diqqətini əsgər paltarlarının rənginə, dovşanın qışda ağ, yayda
boz, şimal ayısının ağ olmasına yönəldir, bunların səbəblərini izah edir.
2-ci tapşırıq. Sevinc, nadir, yasəmən, xəyal və bu kimi sözlər cümlədə işlədilir.
3-cü tapşırıq. Çiçəyin babası gülçü idi, bağda işləyirdi. Çiçək güllü paltarını geyindi, başına
ala-bəzək bant bağladı. Baba səs gələn tərəfə baxdı.
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətndəki fikirləri tamamlamaqla məzmunu
mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri müəyyən edir və
münasibət bildirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni üzündən köçürür.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
Müəyyən olunmuş mövzu ətrafında fikrini
əsaslandıraraq kiçikhəcmli inşa yazır.
4.1.2. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair
qaydaları məqamına uyğun istifadə edir. 
Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları
düzgün tətbiq edir.
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Ad, əlamət və hərəkət bildirən sözlə ri müəyyən
edir.
Dərslərin planlaşdırılması
VI bölmə
176
Çap üçün deyil

---

Yazı. “Güllü-çiçəkli bahar” mövzusunda inşa yazın.
Nəticə:
Çox zaman düşməndən qorunmaq üçün canlılar mühitə uyğun rəngdə olurlar.
Ev tapşırığı:
– Mətnin ikinci abzasını dəftərinizə köçürün.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 84. CIRCIRAMA (2 saat)
Motivasiya.
Şagirdlərə tapmaca verilir:
Çəmənlikdə yay-bahar
Nəğmə oxub cırıldar.
Çoxlu cücülər udar,
Qarınqulu adlanar.   
Tədqiqat sualı:
– Cırcıramanın hansı xüsusiyyətləri var?
Tədqiqatın aparılması.
Dərsliklə iş. Mətn “Ziqzaq” üsulu ilə oxudulur.
Mətndə 5 abzas var və hər abzasda cırcıramanın bir xüsusiyyətindən danışılır. Hər
ekspert qrupu müvafiq abzası oxuyur və müzakirə edir. Mətn oxunduqdan sonra ekspertlər
“doğma” qruplarda öz yerlərini tuturlar və beləliklə, hər qrupda ayrı-ayrı hissələri oxuyan
şagirdlər olur. Nəticədə qrupun tərkibindəki uşaqların bütöv mətn haqqında təsəvvürləri
yaranır.
Hissələr təhlil olunur. “Klaster” üsulu ilə nəticələr açıqlanır.
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.1.2. Dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini
əsaslandırır.
Dinlədiyi fikirlə bağlı öz mülahizələrini
söyləyir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətndəki fikirləri tamamlamaqla məzmunu
mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki əsas fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri müəyyən edir və
münasibət bildirir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət normalarına
riayət edir.
“R” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni üzündən köçürür. 
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Əlamət bildirən sözləri seçir və cümlədə
işlədir.
Cırcırama
Dərslərin planlaşdırılması
TƏBİƏTİN SİRLƏRİ
177
Çap üçün deyil

---

Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Tapşırıq 1. Sualların cavablarına uyğun
abzaslar müəyyən olunur. 
Dinləmə
Şeir oxunduqdan sonra qarınca (qarışqa), biqərar (qərarsız), oylağı (yeri-yurdu, yuvası),
biçarə (çarəsiz, yazıq) sözlərinin mənaları tapılır. 
Suallar:
– Cırcırama yayı necə keçirirdi?
– Nə üçün cırcırama qışda ac qaldı?
– Qarışqa ona necə cavab verdi?
– Təmsilin məzmununa aid atalar sözü söyləyin. (Yayda çəkən zəhməti, qışda görər
ləzzəti. Qonşuya ümid olan şamsız qalar. Hər kəs öz gücünə arxalanmalıdır.)
Yazı. Tapşırıq: – Mətnin ikinci abzasını dəftərinizə köçürün.
Nəticə:
Cırcırama ziyanverici həşəratları məhv etməklə təbiətə xeyir verir.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 111-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Dil qaydaları. Mətndə işlənən əlamət bildirən sözlər seçilir (isti, möhkəm, qarınqulu,
ziyanverici, maraqlı, balaca, yeni). Bu sözlər cümlə içərisində işlədilməklə dəftərə yazılır, aid
olduğu sözlə birlikdə altından xətt çəkilir; məsələn: “İsti yay günlərindən biri idi”. 
Yazı. Hüsnxət. “R” hərfi. İş dəftəri, səh. 112.
Ev tapşırığı:
– Dərsliyin 154-cü səhifəsindəki 2-ci tapşırıq əsasında təqdimat hazırlayın.
Qiymətləndirmə.
Müəllimin təlim nəticələri üzrə hazırladığı meyarlar əsasında aparılır.
Cırcırama yay, bahar,
Cırıldadı biqərar.
Hər çiçəyin yarpağı
Olmuş idi oylağı.
Tutdu xəbər bir zaman,
Qış yetişib, ay aman!
Yayı keçirmiş hədər,
Yox daha güldən əsər.
Qaldı о biçarə ac,
Tapmadı başqa əlac.
Bilirdi ki, Qarınca
Dən yığır yay boyunca.
Getdi onun yanına,
Dərdini açdı ona:
– Qonşucuğaz, yazadək
Bəslə məni, ver yemək.
Sordu Qarınca: – Sənin
Yayda nə idi işin?
– Güllər arasında mən
Eyləmiş idim vətən.
– Belə idin yayda sən?
– Nəğmə oxurdum da mən.
– Yayda oxurdun, demək,
İndi get, oyna, görək!
İvan Krılov
Tərcümə edəni: Abdulla Şaiq
Dərslərin planlaşdırılması
VI bölmə
178
Çap üçün deyil

---