Dərs 85. ƏQRƏB VƏ QURBAĞA (2 saat)
Motivasiya.
Müəllim şagirdlərə suallarla müraciət edir:
– “Yardım” sözünə yaxınmənalı söz hansıdır?
– Yaxşılığın müqabilində pislik görəndə nə etmək lazımdır?
– Çətinliyə düşəndə sizə kömək edən olubmu?
– Kimsə sizə kömək edəndə əvəzində nə etmisiniz?
Tədqiqat sualı:
– Yaxşılığa yamanlıq nə ilə nəticələnir?
Tədqiqatın aparılması.
Dərslikdən “Əqrəb və qurbağa” təmsili oxunur.
Suallar:
– Sizcə, əqrəb qurbağanın yaxşılığı əvəzində niyə ona pislik etmək istədi?
– Qurbağa əqrəbi nə üçün batırdı?
– Təqsir kimdə idi?
Xasiyyət
vərdiş bağlılığını izah edin.
Mətnə uyğun atalar sözləri tapın.
1. Nə tökərsən aşına,
O çıxar qaşığına.
2. Nə əkərsən, onu da biçərsən.
3. Əvvəl yoldaş, sonra yol.
4. İt ilə dost ol, çomağı əldən qoyma.
5. Qozbeli qəbir düzəldər.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Dərsliklə iş. 1-ci tapşırıq yerinə yetirilir.
2. Qurbağa əqrəbi belinə mindirib çayın o biri tərəfinə üzməyə başladı.
4. Qurbağa çox yalvardı, amma xeyri olmadı, ona görə də suyun altı ilə üzdü.
Plana əsasən mətnin məzmunu nəql edilir.
Məzmun standartları
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında danışır.
Qazandığı bilikləri əvvəl bildikləri ilə
müqayisə edərək araşdırdığı məlumatları
nəql edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətnin məzmunu ilə bağlı fikir yürütməklə
şüurlu oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar
verməklə məzmununa aid sadə plan tutur.
Mətnin hissələrini adlandırır, məzmununa
uyğun plan tutur.
2.2.5. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi
plana uyğun nəql edir.
Tərtib etdiyi plan üzrə mətndəki hadisələri
ardıcıllıqla nəql edir.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır.
Müşahidələri əsasında kiçikhəcmli esse yazır.
Vərdiş
pis vərdiş
yaxşı vərdiş
Dərslərin planlaşdırılması
TƏBİƏTİN SİRLƏRİ
179
Çap üçün deyil
Sual: – Təmsilə başqa hansı ad vermək olar? (“Pis vərdiş”, “Yaxşılığa yamanlıq” və s.)
Danışma.
Sual: – Buna bənzər daha hansı hadisələri eşitmisiniz? (yaxud rastlaşmısınız)
– sualı ətrafında şagirdlər danışır, hadisəyə münasibət bildirir, nəticə çıxarırlar.
Nəticə:_Pislik_edən_həmişə_pisliklə_qarşılaşar._Tətbiqetmə.'>Nəticə:
Pislik edən həmişə pisliklə qarşılaşar.
Tətbiqetmə.
Dərsliyin 155-ci səhifəsindəki 2-ci tapşırıq yerinə yetirilir.
2-ci tapşırıq. Arı, ağcaqanad, ilan və s. canlılar da başqalarını sancır.
Ev tapşırığı:
– Sanca bilən canlılar haqqında kiçikhəcmli esse yazın.
Qiymətləndirmə.
Müəllimin təlim nəticələri üzrə hazırladığı meyarlar əsasında aparılır.
Dərs 86. TORPAĞIN NAĞILI (2 saat)
Motivasiya.
Sinfə ağzıbağlı kiçik torbada torpaq gətirilir. Şagirdlər əl vururlar, qoxulayırlar.
Köməkçi sual: – Torbanın içindəki bizim üçün çox müqəddəs varlıqdır. Bu nədir?
“Dəyərlərimiz” bölməsindən “Rənglərin anası” hekayəsini xatırlayın.
Tədqiqat sualı:
– Torpağın insan həyatında rolu nədən ibarətdir?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Atalar sözünü izah edin: “Torpaq deyir: əyil mənə, ucaldım səni”.
II qrup. Torpağa qulluq etməsək, nə ola bilər?
III qrup. Atalar sözünü izah edin: “Torpaq deyir: öldür məni, dirildim səni”.
IV qrup. İnsanın təbiətə xeyri və ziyanı.
Bu fikirləri mövzu üzrə izah edib əsaslandırın.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatları dinlənilir və
müzakirə olunur.
Dərsliklə iş. Dərslikdən mətn oxunur. Mətnlə bağlı suallar verilir:
– Torpaq nə üçün ağlayırdı?
– Torpaq nə istəyirdi?
Məzmun standartları
Təlim məqsədləri
1.2.3. Nitqində müvafiq bədii ifadələrdən
istifadə edir.
Nitqində sadə bənzətmələrdən və epitet
-
lərdən (məcazi mənalı əlamət bildirən sözlər -
dən) istifadə edir.
2.1.4. Yaxınmənalı və əksmənalı sözlərdən
nit qində istifadə edir.
Mətndə rast gəldiyi sözləri yaxınmənalı
sözlərlə əvəz edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətnin məzmunu ilə bağlı fikir yürütməklə
şüurlu oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki əsas fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri müəyyən edir və
münasibət bildirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni üzündən köçürür.
4.1.6. Cümləni digər nitq vahidlərindən
fərqləndirir.
Cümləni söz birləşməsindən fərqləndirir və
onların mənalarını izah edir.
Dərslərin planlaşdırılması
VI bölmə
180
Çap üçün deyil
– Külək torpağı sevindirə bildimi?
– Yağış torpaq üçün nə etdi?
– Günəşin qaratikana gücü çatdı?
– Torpağı sevindirən kim oldu? O nə etdi?
1-ci tapşırıq. Sel kimi yağış – güclü yağan yağış; təndir kimi qızmar günəş – çox qızmar
günəş deməkdir. Şagirdlər “sel kimi”, “təndir kimi” ifadələrinin fikri daha təsirli etdiyini
müəyyənləşdirirlər və bu cür ifadələr tapıb cümlələrdə işlədirlər.
2-ci tapşırıq. “Dəmir atlar” söz birləşməsini “traktor” sözü ilə əvəz etmək olar.
3-cü tapşırıq. Ləpələnsin – dalğalansın.
4-cü tapşırıq. Hekayənin əsas ideyası: “İnsan hamıdan güclüdür”.
Nəticə:
Torpaq ən qiymətli, müqəddəs nemətdir. İnsanlar torpaq üzərində zəhmət çək -
məklə min bir nemət yetişdirirlər.
Tətbiqetmə.
Küləyin, yağışın və günəşin torpağı sevindirmək üçün etdiklərini dəftərinizə
yazın.
Ev tapşırığı:
– Mətnin qısa məzmununu dəftərinizə yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 87. ODUNÇUNUN SƏHVİ (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim iki şəkil nümayiş etdirir. Birində talada tək cılız ağac, digərində sıx
meşəlik təsvir olunur.
Köməkçi sual: – Sizcə, birinci şəkildəki ağac niyə nazik və cılızdır?
Tədqiqat sualı:
– İnsanın ətraf mühitə təsirinin hansı nəticələri ola bilər?
Fərziyyələr dinlənilir.
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş.
I qrup. İnsanın ətraf mühitə hansı təsiri faydalı nəticələr verə bilər?
II qrup. İnsanın ətraf mühitə hansı təsiri zərərli nəticələr verə bilər?
Şagirdlərlə birlikdə “ekologiya” sözünün mənası açıqlanır.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Dərsliklə iş. Mətn oxunur, təhlil olunur. 1-ci
tapşırıq yerinə yetirilir.
Məzmun standartları
Təlim məqsədləri
1.1.2. Dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini
əsaslandırır.
Dinlədiyi mətnlə bağlı suallara cavab verir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətnin məzmunu ilə bağlı fikir yürütməklə
şüurlu oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki əsas fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri müəyyən edir və
münasibət bildirir.
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir.
İmla yazısındakı deyilişi və yazılışı fərqlə -
nən sözlərin düzgün yazılışını lüğətin kö -
məyi ilə müəyyənləşdirir.
Dərslərin planlaşdırılması
TƏBİƏTİN SİRLƏRİ
181
Çap üçün deyil
Dostları ilə paylaş: | 
