191
müxtəlif iqlimli torpaq səhələri) eyni su ilə sulanan
üzüm bağları, əkinlər, Ģaxəli – Ģaxəsiz xurma ağac-
ları vardır. Halbuki, Biz yemək baxımından onların
birini digərindən üstün tuturuq.” (ər-Rəd, 13/4).
“Xatırlayın ki, siz (müəyyən müddət səhrada
qalmalı olduğunuz zaman):” “Ya Musa! Biz (hər gün
yediyimiz) eyni təama (qüdrət halvasından və bildirçin
ətindən olan yeməyə) heç vaxt dözməyəcəyik! Rəbbinə
dua et ki, bizim üçün torpağın bitirdiyi Ģeylərdən –
tərəvəzindən, sarımsağından, mərciməyindən və
soğanından yetirsin!” - dediniz. (əl – Bəqərə, 2/61).
“(Allah) onunla (o su ilə) sizin üçün əkin (taxıl,
bitki), zeytun, xurma, üzüm və bütün (başqa)
meyvələrdən yetiĢdirir. DüĢünüb daĢınanlar üçün
bunda (Allahın vəhdaniyyətini sübut edən) dəlillər
vardır!” (ən – Nəhl, 16/11).
Ayrı
– ayrı meyvələr haqqında verilən
məlumatlarla bərabər onlardan istifadə haqqında da
ayələr mövcuddur.
“Yer üzünə sərilmiĢ və sərilməmiĢ bağ – bağatı
(bostanları və bağları), dadları müxtəlif xurmanı və
taxılı, bir – birinə bənzəyən, həm də bənzəməyən
zeytunu və narı yaradan Odur. (Onların hər biri) bar
verdiyi zaman barından yeyin, yığım günü haqqını
(zəkatını və sədəqəsini) ödəyin, lakin israf etməyin.
Allah israf edənləri sevməz!” (əl – Ənam, 6/141).
Buradan görünür ki, meyvəsi bol olan şəxslər üçün
Allah Təbarəkə Təala onun zəkatının da verilməsini
insanlara göstərir.
Digər mövzular kimi meyvələrin növ və əhəmiy-
yətindən söz açmaqda məqsəd Allahın qüdrət və əzə-
mətini bəyan etmək, onun tükənməyən nemətləri
192
müqabilində şükrü yerinə yetirmək, onlardan səmərəli
istifadə
etmək,
hər
birinin quruluş, dad və
faydalarından ibrət almaqdır. Diqqət yetirmək lazımdır
ki, “Qurani Kərim” – də xurmanın meyvə və ağacından
istifadə olunması haqqında daha çox söz açılır.
“Daha sonra insanların bol yağıĢ (bərəkət) görə-
cəyi bir il gələcək. Onda da adamlar (zeytun, üzüm,
xurma və s. meyvələrin) Ģirəsini sıxacaqlar (onlardan
bol-bol istifadə edib bəhrələnəcəklər)”. (Yusuf, 12/49).
“Siz xurma ağaclarının meyvəsindən və
üzümlərdən Ģərab (yaxud sirkə) və gözəl ruzi (kişmiş,
mövüc, bəhməz, quru xurma və s.) düzəldirsiniz.
ġübhəsiz ki, bunda da ağılla düĢünənlər üçün bir
ibrət vardır.” (ən – Nəhl, 16/67).
Göründüyü kimi bu ayələrdə meyvələrdən alınan
qidalı məhsullarla yanaşı, şərabdan da söhbət gedir. Bir
daha qeyd olunmalıdır ki, təfsirlərdə bu ayənin içki ha-
ram edilməzdən əvvəl Məkkədə nazil olduğu göstərilir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) insanların qidalanmasında
meyvə və tərəvəzə xüsusi yer vermişdir. Bu xüsusda
Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) belə buyurmuşdur: “Süfrənizi
yaĢıl meyvə – tərəvəzlə doldurun”, “Üzərində
yaĢıllıq olmayan süfrə ağılsız Ģey kimidir.”
Qaynaqlarda göstərilir ki, Peyğəmbərimiz (s.ə.v.)
“Mərciməklə qabağı birlikdə biĢirib yeməyi sevər-
di”, “Qarpızı təzə xurma ilə yeyərdi”, “Üzümlə
qarpızı sevərdi.”
Rəvayətə görə Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) belə buyur-
muşdu: “Əgər cənnətdən gələn bir meyvə olduğunu
söyləsə idim, bunun əncir olduğunu söylərdim.
Çünki cənnət meyvələrinin çəyirdəyi olmaz”.
“Üzüm yeyin yorğunluğu çıxarır. Sinirləri qüvvət-
193
ləndirir. Bir kimsə gündə 21 ədəd quru üzüm yeyər-
sə vücudunda xoĢlanmayan bir Ģeyə rastlaĢmaz.”
Alma yemək mədəni ətirli edər.
Heyva zərif ürəyə qüvvət verər, mədəni ətirlən-
dirər, huşu iti edər və övladı gözəlləşdirər. Hamilə qa-
dınlara heyva verin ki, övladlarınız gözəl olsun.
Cənnət meyvəsi - xurma
“Qurani-Kərim”-də və hədislərdə ən çox adı
çəkilən meyvələrdən biri də xurmadır. Xurma Qurani-
Kərim-in bir çox ayələrində vəsf olunur.
“Göydən su (yağış) endirən Odur. Biz onunla
hər bitkini yetiĢdirdik, yaĢıl fidanlar göyərtdik,
onlardan bir-birinə sarmaĢmıĢ (sünbül olmuş) də-
nələr çıxartdıq. Biz xurma ağacından, onun tumur-
cuğundan bir-birinə sarmaĢıq salxımlar yetiĢ-
dirdik… “. (əl-Ənam, 6/99).
Mütəxəssislərin fikrincə, xurma Fars körfəzindən
gətirilmişdir. Hələ eramızdan əvvəl Nil və Dəclə
çayları arasında yetişdirilmiş və insanlar tərəfindən
geniş istifadə olunmuşdur. Tarixi mənbələrin yazdığına
görə, hətta Daş dövründə Hindistanın şimalında xurma
ağacının bir neçə növü mövcud olub. Ərəbistanın
qərbində isə xurmanın yetişməsi ilk dəfə eramızdan
4000 il əvvələ aid olunur. Bədəvi həyat tərzi sürən
əhali xurmaya xüsusi əhəmiyyət verər və onu
yeməklərinin əsas hissəsi sayardılar. Sonralar calaq
vasitəsilə xurmanın müxtəlif növləri alınır və ərəblər
Ispaniyanı fəth etdikdən sonra onu özləri ilə aparırlar.
Indinin özündə xurmanın 300 növünə rast gəlmək olur.
Dostları ilə paylaş: |
