Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
H aç ve H i lal Altı nda Ortaçağda Yah u d i l e r 1 67 Pek çok kişinin kabul ettiği üzere, Akdeniz Hıristiyanlığı, Av rupa'nın kuzey kıyılarından daha fazla Yahudilere konuksever bir ortam sundu.86 Güneyin Yahudi cemaatleri, Kuzey Avru pa'daki kardeşlerinden çok daha az zulüm gördüler ve komşula rıyla genelde daha sakin ve bütünleşmiş bir hayat sürdüler. Hı ristiyanlardan daha az ayn tutuldular ve ekonomik faaliyetleri, uzun mesafe ticareti de dahil, tefecilikten küçük ve büyük ölçekli ticarete kadar çeşitlilik gösterdi. Yahudiler, Hıristiyanlarla birlik te vergi tahsildar ve arazi simsarı olarak da çalıştılar.87 Tefecilik en başta gelen meslek olmasına karşın, Languedoc'taki Yahudi ler, tarım (hem toprak sahibi, olarak hem kiracı olarak), zanaat karlık, ticaret-(kasaplık, zahirecilik), çerçilik, simsarlık, bp, kamu görevi gibi başka mesleklere de girdiler. İster arazi, bina biçi minde olsun ister zanaat ve ticaret kuruluşları biçiminde olsun, taşınmaz mal sahibi de oldular.88 Yahudi tefeciliği, diye ileri sürer Joseph Shatzmiller Shylock Reconsidered'da, Midi'de Hıristiyan-Yahudi ilişkileri bakımından Kuzey' de olduğundan daha az kötü sonuçlara yol açmış görü nüyor. Daha önce de sözü edildiği gibi, Shatzmiller'e göre, on dördüncü yüzyıl başında Marsilyalı bir Yahudi, tefecinin du ruşmasıyla ilgili belgeler, Hıristiyanlar ile Yahudi faizciler ara sındaki samimi ilişkileri belgeler. Shatzmiller, olasılıkla yalan söyleyerek borcunu ödediğini iddia eden Hıristiyan bir borçluy la mahkemeye çıkan Yahudi tefeci Bondavid de Draguignano'yu savunmak için çeşitli sınıflardan 24 Hıristiyanın lehteki tanıklık l arına işaret eder.89 Shatzmiller'e göre, Bu mahkemedeki tanıkların tanıklıkl arının kanıtladığı birçok Yahudi tefeci ile bunların Hıristiyan müşterile ri arasındaki iyi ilişkiler, güneyde bile pek çok Hıristiyanın kafa sındaki şeytan Yahudi tefeci olumsuz klişesini fazla etkisizleş tirmedi.90 Fakat, Shatzmiller'in Midi'deki Yahudi ekonomik ya şamıyla ilgili "mikro" incelemesinin bulguları, ekonomik alanda Yahudi-Hıristiyan ve Yahudi-Müslüman ilişkileriyle ilgili karşı- 1 68 Mark R. Cohen laşhrınalı çözümlememizin bulgularıyla birlikte- değerlendiril diğinde, Yahudi ekonomik yaş amın daki heterojenliğin; Yahudi karşılı duyguların teskin edilmesinde önemli bir araç olduğunu gösterir. Güney A vrupa'ya özgü diğer özellikler de, benzer şe kilde, buradaki Yahudi yaşamını daha az. korkutucu ve İslam topraklarındaki Yahudi yaşamına daha fazla benzer kılmış gö rünüyor. 3. bölümde, sözü edildiği gibi, Güney Avrupa'da Roma geçmişiyle süreklilik ve Roma hukuku geleneklerinin keskin anısı, Kuzey Avrupa cemaatlerinin statüsüyle karşılaşhrıldığın da, Yahudilerin nispi güvenliğine katkıda bulundu. Aynı şekil de, güneye Yahudi yerleşiminin eskiliği de daha hoşgörülü bir havanın oluşmasına katkıda ·bulundu. Şimdi dördüncü kısımda, Hıristiyan ve Müslüman to p raklarda Yahudi-Yahudi olmayan ilişkilerinin nasıl işlediğiyle ilgili karşılaşhrmalı çözümlemeyi derinleştirerek "toplumsal düzen"e geçerken, din dışı etkenlerin Yahudilerin yaşadığı toplumların asli dini hoşgörüsüzlüğünü hem şiddetlendirebildiği hem teskin edebildiği savını destekle mek için Güney Fransa örneğini tekrar ele alacağız. iV- TOPLUMSAL DÜZEN 6- Hiyerarşi, Marjinallik ve Etnisite Hiyerarşi ye Marjinallik Hiyerarşi Homo Hierarchicus'da, Hindistan'daki kast sistemini inceleyen Fransız sosyal antropolog Louis Dumont, modem öncesi top lumların toplumsal düzeni bakımından kimi önemli ipuçları çı karır .1 Dumont, bir gruplar ve statüler çokluğundan oluşmuş toplumları birleştiren temel düşüncenin hiyerarşi olduğunu, erk ten çok hiyerarşinin, böyle bir toplumun öğelerinin etkileşim şeklini belirlediğini ileri sürer. Hiyerarşi, "bir bütünün öğelerini bütünle ilişkilerinde kademelendirme ilkesidir; toplumların ço ğunluğunda bütün görüşünü verenin din olduğu ve dolayısıyla kademelendirmenin doğası gereği dini olacağı anlaşıJır.112 Hiye rarşik ilişki, "kapsayan ile kapsanılan arasındaki, ya da bütün ile öğe arasındaki" ilişkidir.3 Paradoksal bir şekilde, kast sistemleri nin öğeleri -ve tabakalaşmış bir toplumun bileşenleri- tam da her biri kendisinin ve nüfusun bütün diğer alt grupl arının bir bütü nün parçası olduğunu bildiği için az çok uyumlu bir şekilde bir arada var olmayı becerirler. Farklılıklar, Hint kast sisteminin bi linen en iyi örneğini oluşturduğu tam biçimlenmiş ya da "ideal tip" bir toplumda doğal kabul edilir. Bu, diyor Dumont, Hindis tanlılar ya da Hindular arasında çoğunlukla dikkat edilen öteki lere yönelik hoşgörüyü açıklar. Bu özelliğin toplumsal yaşamda neye karşılık geldiğini gör mek kolaydır. Adetleri ve alışkanlıklarıyla farklı olabilen birçok kast, yan yana yaşar ve kendilerini kademelendiren ve ayıran kod üzerinde anlaşırlar. Onlar, biz bahdakilerin onaylayacağı ya da dışlayacağı bir kademeyi verirler ... Hiyerarşik, şemada, bir grubun diğer gruplardan farklılığını gösteren kabul edilmiş fark lılığı, tam da o grubun toplumla bütünleşmesinin ilkesi olur.4 Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|