Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler

2 2 6  M ark R.  Cohen 
olarak belirtmiş  olduğumuz Akdeniz Hıristiyanlığının daha ka­
bul  edici,  ekonomik ve  siyasi  bakımdan daha  elverişli ortamın­
dan ve  Müslüman İspanya mirasından yararlandılar.  Üç büyük 
tarhşrnadan sonuncusu,  1414-1415'te Tortosa'da gerçekleşen tar­
hşma, İspanya Yahudilerinin durumunun çok kötü bir hal aldığı 
1391'deki kitlesel  ve yaygın Yahudi  soykırımdan sonra  gerçek­
leşti. Yahudileri  Hıristiyanlığa  dönmeye  ayartmak için bir  terör 
taktiği işlevi  gördü ve epeyce  de başarılı oldu. Başından beri Hı­
ristiyan  kendi  kendini  tanımlama  bakımından  özsel  olan  -
Musevilikle hesaplaşma, kutsal kitap  "şahadetleri"nden Yahudi­
leri ve dinlerini daha kapsamlı ve daha yoğun eleştirel değerlen­
dirmeye  doğru  genişledikçe,  Yahudilerle Hıristiyanlar arasında 
irili ufaklı birçok tarhşma ve edebi polemik yüksek ve geç orta­
çağdaki manzarayı süsledi. 
İslam Versus Musevilik 
İslarn'ın  ve  Hıristiyanlığın  Musevilikle  polemikleri  arasında 
bir karşılaştırma, İslam Yahudilerine yönelik tutum ve davranışa 
ışık tutacaktır.29  Vardığımız sonucu önceden belirtelim: Ne Mu­
seviliğe  karşı  entelektüel  mücadeleyle  Hıristiyan  meşguliyetin 
ne  de  Hıristiyan polemiklere  kavgacı  Yahudi  yanıtın,  Musevi­
İslam  bağl
amın
da  benzer  yoğunluğa  sahip  bir  benzeri  vardır. 
Musevilikle  ve  Kutsal  Kitap'ın  Yahudi  yorumlarıyla  mücadele, 
Hıristiyanlıkta özseldi; İslam' da ise rastlanhsaldı. 
Kuşkusuz, İslarn'ın Yahudilerle (ve Hıristiyanlarla) çahşması, 
ilk  bakışta  oldukça  temel  görünür.  Hıristiyanlıkta  olduğu  gibi 
Kutsal Kitap'a dair polemikler merkezi bir rol oynar. Birçok du­
rumda, Kuran Yahudilere karşı kesinlikle uzlaşmazdır (özellikle, 
Muh
arnrn
ed'in sert Yahudi  muhalefetiyle karşılaşhğı Medine'de 
inen ayetlerde). Sık sık aktarılan bir örnek, Hıristiyanlara övgüyü 
öne  çıkarırken  Yahudileri  putperestlere  benzetir:  "Ey  Muham­
med! İnananlara en şiddetli düşman olarak, insanlardan Yahudi­
leri ve  Allah'a eş koşanları bulursun.  Onlardan,  inananlara sev-

---

Haç 
ve 
H il al Altı nda Ortaçağda Yah udiler 2 2 7  
gice  en yakını  'Biz  Hıristiyanız'  diyenleri  bulursun.  Bu,  onların 
içinde  bilginler  ve  rahipler  bulunmasından  ve  büyüklük  tasla­
mamalarındır."30  Fakat  uzun  erimde  bu  Kuran  düşmanlığı  -
Muharnrned'in o zamanın Yahudileriyle  cepheden çatışmasının 
ürünü- Hıristiyanlıktaki  benzerinden  temelde  ayrılan  Müslü­
man-Yahudi polemiği üzerinde fazla etkili olmadı. 
Yahudi ve Hıristiyan Kutsal Kitaplanna Yönelik Tutum 
Kuran'da Kitap Ehli'nin, kendi kutsal kitaplarını yozlaştırdık­
ları söylenir (örneğin, Sure 3: 78).31  Bugünkü Yahudilerin elinde 
bulunan Tevrat'ın indirilen orjinal kitabın toptan, kasti bir tahrifi 
olduğu, Yahudilerin günahları ve tarihlerindeki iniş, çıkışlar yü­
zünden kaybolup gittiği söyleniyordu.32 Sonunda Ezra gelip ori­
jinalinden çok: uzak yeni bir Tevrat meydana getirdi.33 Kuran'ın 
tahrif teması  ilk  ayrınhlı  açıklamasını,  kronolojik  ve, coğrafi tu­
tarsızlıkları,  teolojik  olanaksızlıkları  (özellikle  antropomorfik 
Tanrı betimlemelerini)  ve saçma davranış örneklerini (Lut ile iki 
kız 
kardeşi  arasındaki cinsel  ilişki gibi)  açığa  çıkaran Endülüslü 
on birinci yüzyıl alimi İbn Hazm'ın yazılarında buldu.34 
Kitabı Mukaddes metinlerine yönelik  İslami itham,  bununla 
bağlantılı  bir öğretiye, 
naskh, 
ya  da  "ilga"  öğretisine  eşlik  eder. 
Naskfı, 
hem Museviliğin hem Hıristiyanlığın İlam tarafından bas­
tırılmasını karakterize  etti.  Bu  durum,  Yahudilerin  İlahi  redde­
dildiklerine dair Yahudi karşıtı Hıristiyan öğretiyi 
anıms
atır; fa­
kat  Müslüman-Yahudi  tartışmasında  aynı  belirginlikle  öne  çık­
maz. İslami polemiklerin üçüncü önemli teması, Tanrı'nın Kitabı 
Mukaddes'teki antropomorfik tasviri 
(tajsinı) 
-Yahudi tektanrıcı­
lığıru tartışma konusu yapan bir suçlama- konusunu ele alır. 
Yahudi Kutsal Kitabıyla ilgili konularda Tahrif öğretisiyle İs­
lam, karşıt bir yaklaşımı benimser. Hıristiyanlara göre, Eski Ahit 
metni, bütünüyle otantiktir; sözleri ilahidir ve meydan ok
unma
­
ya açık değildir. Yahudilerle anlaşmazlık, öncelikle vahiy metnin 
doğru 
yorumuyla 
ilgilidir. İşte, Hıristiyanları yüzyıllarca Yahudi 

---

2 2 8  Mark R. 
Cohen 
yorumuna karşı kendi yorumlarını  öne  çıkarmaya iten amansız 
dürtü.  Eski  Ahit'in metin olarak yozlaşhğına hükmettikleri için, 
Müslümanların böyle bir takınhsı yoktu.35 
Karşıtlığı  daha  da  keskinleştirmek  -ve  böylece,  Museviliğe 
yönelik İslami tutum ile Hıristiyan tutumu daha açık bir şekilde 
ayrıştırmak  için,  erken  Hıristiyan  düşünürlerin  Kutsal  Kitabın 
Yahudilerce  tahrifi  fikrini  yaymaya  kalkışhklarını  belirtmek  ya­
rarlı  olur.36  Helenistik  diasporada  yaşayan  ve  Yunanca konuşan 
Yahudiler için hazırlanan Kitabı Mukaddes'  in ilk Yunanca çevi­
risi-Septuagint, Hıristiyanlar tarafından hemen otorite metin ola­
rak kabul  edildi.  İkinci yüzyılda,  Yahudiler ya da  Hıristiyanlığa 
dönen Yahudiler tarafından yapılan yeni,  rakip  Yunanca çeviri­
ler  ortaya  çıkmaya  başlayınca,  Septuagint'te  ufak  tefek  değişik­
likler  yapıldı  ve  bu  durum  doğruluğunu  tarhşılır  hale  getirdi. 
İkinci yüzyıldan itibaren bazı kilise babalan,  resmi Yunanca Ki­
tabı Mukaddes'i savunma çabasıyla, Yahudileri, Hıristiyan öğre­
tiyi destekleyen metinlere ulaşmalarını- engelleyerek Hıristiyan­
ların kafasını karıştırmak amacıyla bu versiyonları ve hatta İbra­
nice metni kasten kurcalamakla suçladılar.  Bununla birlikte, Wil­
liam 
Adler'in göstermiş olduğu gibi, bu  teori  uzun süre  savunu­
lamadı.  Origen,  Jerome  ve Augustine, bu  öncülü,  kendi kendini 
baltalayıcı  olarak reddettiler.  "Yahudilerin kendi  kutsal  kitapla­
rıyla  oynadıkları  suçlamasını  ayrımsız  gündeme  getirmekle  Hı­
ristiyan  polemikçiler,  tam  da kendi  düsturl
arının 
temellerinden 
birini, yani Y ahu�ilerin Kitabı Mukaddesini sarsıyorlardı."37 Eski 
ya da yeni ahite böyle bir bağımlılığı bulunmayan Müslümanlar, 
Yahudileri ve  Hıristiyanları  Kutsal  Kitabı tahrif etmekle kolayca 
suçlayabildiler. 
Paradoksal  bir  biçimde, Yahudi  Kutsal  kitabının  anlamı  ko­
nusunda  İslam  ile  Musevilik  arasındaki  çalışma,  Yahudi­
Hıristiyan tarhşmasından daha 
az 
gerilim ve sertlik yarafu.38 Hı­
ristiyanlık,  her  önemli  Hıristiyan  öğretiyi  -teslis,  bakirenin  do­
ğurması, Tanrı'nın İsa'da vücut bulması,  İsa'nın mesihliği ve ila-

---