H.ƏLİyev adina neft emali zavodunun modernizasiyasi və yeniDƏnqurulmasi layiHƏSİNİN Əmtq səNƏDİ
Yüklə 15,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 5. 5. İlkin ətraf mühit tədqiqatları zamanı qrunt sularında təyin edilmiş karbohidrogenlər
- “H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
- Şəkil 5. 7. İlkin ətraf mühit tədqiqatları zamanı qrunt sularında təyin edilmiş BTEK Cədvəl 5. 4. Qrunt sularının səviyyəsi
- Qurğuşun µg/l - 7,49 Sink µg/l 2,51 Elektrik mS/cm 3,10 Tallium
- Vanadium µg/l 1,52 Antimony µg/l 0,30 Sianid mq/l µg/l 2,77 SO
- EPA16 µg/l 16,9 Civə µg/l µg/l 16,5 Selen µg/l 3,36 Neft və Yağlar
- Cədvəl 5. 6. İlin ayrı-ayrı fəsillərində Abşeron yarımadasında atmosfer prosesləri növlərinin təkrarlanması (%- lə) Atmosfer prosesləri Qış Yaz
- Şəkil 5. 8. Yağıntının illik miqdarı
- 5.5.3. Havanın rütubətliliyi
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi EKOLOGİYA İDARƏSİ 55 Şəkil 5. 5. İlkin ətraf mühit tədqiqatları zamanı qrunt sularında təyin edilmiş karbohidrogenlər Şəkil 5. 6. lkin ətraf mühit tədqiqatları zamanı qrunt sularında təyin edilmiş Benzen “H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi EKOLOGİYA İDARƏSİ 56 Şəkil 5. 7. İlkin ətraf mühit tədqiqatları zamanı qrunt sularında təyin edilmiş BTEK Cədvəl 5. 4. Qrunt sularının səviyyəsi Cədvəl 5. 5. Qrunt sularının analiz nəticələri Parametr Vahid PZ109 Parametr Vahid PZ109 Temperatur °C 18,3 Qurğuşun µg/l <0.1 pH - 7,49 Sink µg/l 2,51 Elektrik mS/cm 3,10 Tallium µg/l <0.02 “H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi EKOLOGİYA İDARƏSİ 57 keciriciliyi Həll olmuş O 2 mq/l 0,08 Vanadium µg/l 1,52 Antimony µg/l 0,30 Sianid mq/l <0.005 Arsen µg/l 2,77 SO 4 mq/l 272 Berellium µg/l <0.2 Xlor mq/l 585 Cadmium µg/l <0.1 NO 2 mq/l 0,26 Mis µg/l 1,88 NO 3 mq/l 5,5 Xrom µg/l <0.05 HCO 3 /CO 3 mq/l 586 Kobalt µg/l 0,58 BTEX µg/l 37,7 Tin µg/l 0,25 EPA16 µg/l 16,9 Civə µg/l <0.2 15PAH µg/l 16,5 Selen µg/l 3,36 Neft və Yağlar µg/l 1,1 Nikel µg/l 2,51 5.5. İqlim və hidrometeoroloji şərait 5.5.1. Atmosfer sirkulyası Layihə ərazisi il boyu müxtəlif mənşəli və xassəli atmosfer proseslərinin təsiri altında olur (Cədvəl 5.8). İlin soyuq dövründə meridional dövran aktivləşir. İlin isti dövründə, xüsusən də yay aylarında meridianal hava dövranı zəifləyir, qərb axınları güclənir. Qış aylarında havanın kəskin dəyişməsi arktik hava kütlələrinin müdaxiləsi vaxtı baş verir. Bu zaman havanın temperaturu kəskin enir, buludluq çoxalır, küləyin sürəti artır, yağıntılar düşür (bəzən qar yağır). Tropik hava kütlələrinin təsiri zamanı ilin fəslindən asılı olmayaraq istilər düşür, quru hava yaranır, qışda havanın temperaturu 20-25ºC-dək, yayda 40ºC-dək yüksələ bilir. Azor maksimumu sistemində hava kütlələri dəniz mənşəli olduğuna görə ilin soyuq dövründə buludluğu artırır, tez-tez yağıntı əmələ gəlir, yayda isə buludlu hava üstünlük təşkil edir, sərinlik gətirir. Bu hava kütləsinin müdaxiləsi zamanı küləyin sürəti artır. Cədvəl 5. 6. İlin ayrı-ayrı fəsillərində Abşeron yarımadasında atmosfer prosesləri növlərinin təkrarlanması (%- lə) Atmosfer prosesləri Qış Yaz Yay Payız Kontinental arktik hava kütlələrinin təsiri 4 1 0 1 Dəniz arktik hava kütlələrinin daxil olması 5 5 4 7 Azor maksimumunun təsiri 6 8 21 12 Tropik hava kütlələrinin gəlməsi 28 21 10 16 Cənub siklonlarının gəlməsi 14 12 11 8 Mülayim en dairələrinin kontinental havasının müdaxiləsi 15 13 16 14 Orta Asiya maksimumunun təsiri 8 15 6 17 Yerli hava dövranı prosesləri 20 25 32 25 5.5.2. Havanın temperaturu Havanın temperatur rejiminin il ərzində xeyli dəyişməsinə baxmayaraq, hətta ən soyuq ayın (yanvar) orta temperaturu müsbət işarəlidir. Dənizin təsiri ilə qış mülayim keçir. Lakin müxtəlif illərdə yanvarın orta temperaturu 1°-dən 8°-dək dəyişə bilir. Arktik hava kütlələrinin daha çox müdaxiləsi illərində, məsələn, 1972-ci ilin soyuq qışında yanvarın orta temperaturu -0.4°C-dək enmişdir. Soyuq hava kütlələrinin müdaxiləsi az və zəif intensivliyə malik olan illərdə qış temperaturları bəzən xeyli yüksək olur. 1948-ci ilin yanvarında orta aylıq temperatur 7.4°C təşkil etmişdir. Ümumiyyətlə, yanvarda -13°C mütləq minimum, “H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi EKOLOGİYA İDARƏSİ 58 21°C mütləq maksimum temperatur qeyd edilmişdir. Yazda temperaturun intensiv yüksəlməsi müşahidə edilir (martın sonu-may). Aprel ayının orta temperaturu 11.2°C təşkil edir. Burada yay isti və quraq keçir, iyul və avqustun orta aylıq temperaturu 25.7°C-dir. Böyük miqdarda istilik buxarlanmaya sərf olunur. Anomal isti keçən illərdə həmin aylarda orta temperatur 28°C və daha yüksək ola bilir (1940-cı ilin avqustunda 28.4°C). Yayı sərin və yağıntılı keçən illərdə ən isti ayların orta temperaturunun 22-23°C-dək enməsi mümkündür. Mütləq maksimum temperatur 40°C təşkil edir. Payız mövsümü yazdan isti keçir və temperaturlar tədricən enir. Oktyabrda günəş enerjisinin daha az daxil olmasına və soyuq hava kütlələrinin müdaxiləsinə baxmayaraq temperatur xeyli yuxarı olur (Xəzər dənizinin təsiri özünü biruzə verir). Şəkil 5. 8. Yağıntının illik miqdarı Temperaturun illik amplitudu (ən isti və ən soyuq ayların orta temperatur fərqləri) 22°C-dir. İllik Mütləq temperatur amplitudu isə 53.2°-yə çatır. Temperaturun orta sutkalıq amplitudu (gün ərzində maksimum və minimum temperaturların fərqi) ilin soyuq dövründə 4-5°C, yazda artaraq 5-6°C təşkil edir, iyun ayında isə ən böyük həddinə çatır (7°C-dən çox). Sentyabrda sutkalıq amplitud azalır, tutqun havaların üstün olduğu dekabr ayında minimuma enir (3°C). Havanın temperaturunun sutkalıq amplitudu hava şəraitindən asılıdır. Belə ki, sakit və az buludlu günlərdə sutkalıq amplitud tutqun və küləkli günlərə nisbətən demək olar ki, 2 dəfə çox olur. 5.5.3. Havanın rütubətliliyi İl ərzində havanın rütubətliyi bir-birini əvəz edən hava kütlələrinin dövranından xeyli dərəcədə asılıdır. Belə ki, qışda əraziyə soyuq və nisbətən rütubətli hava kütlələri, yayda isə əksinə isti və quru hava kütlələri daha çox təsir edir. Nisbi rütubətlik havanın su buxarı ilə doyma dərəcəsini göstərməklə mühüm iqlim göstəricilərindən biridir. Havanın orta nisbi rütubətliyi Bakıda 70%-dir, dənizə doğru bu rəqəm artır. Nisbi rütubətliyin illik gedişi temperaturun illik gedişinə əksdir. İlin soyuq dövründə nisbi rütubətlik 78%, dənizin təsiri daha güclü olan ərazilərdə daha çox təşkil edir. Yayda bu göstərici minimuma enir. İl ərzində 30% və daha az nisbi rütubətli günlərin orta sayı 18-ə, 80% və daha çox olan günlərin orta sayı 48-ə çatır. Rütubət çatışmamazlığının orta miqdarı 6,7 mb, minimum ilin soyuq dövründə yanvar-fevral aylarında 2,0 mb, maksimum yayda iyul ayında 15,1 mb qeyd edilir. Sutkalıq gedişdə ən az rütubət çatışmamazlığı gecə, ən çox günorta müşahidə edilir. Yüklə 15,6 Kb. Dostları ilə paylaş:
|