Hepato-Bilier Sistem ve Pankreas Hastal›klar›
Yüklə 211,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Metabolik Bozukluklar
- Di¤er Nedenler
- ‹dyopatik
- Muhtemel iliflkili olanlar
- Semptom ve Bulgular
• Salih Pekmezci 244
‹nfeksiyonlar Birçok infeksiyon akut pankreatitle iliflkili bulunmufltur. Bu infeksiyonlar fungal, bakteryel veya viral olabilirler. ‹nfeksiyon, direkt sitotoksik etkisi veya kan ak›m›nda oluflturdu¤u de¤ifliklikler nedeniyle hasar oluflturabilir. Kaba- kulak virüsü, hepatit A, B ve C virüsleri, Coxsackie B, Sitomegalovirüs, Epste- in-Barr virüsü ve k›zam›kç›k virüsleri infeksiyöz akut pankreatitlerde daha s›k görülen mikroorganizmalard›r. Safra yolllar›n› t›kayabilen Ascaris parazitleri- nin de pankreatite neden olabildikleri bildirilmifltir. Sandouk ve ark. pankre- atik-biliyer ascaris infestasyonlar›nda pankreatit riskini %4 olarak bildirmifl- lerdir. Öte yandan HIV infeksiyonu bulunan hastalarda geliflen pankreatitle- rin üçte ikisi de immün yetersizlik nedeniyle geliflen infeksiyöz pankreatittir.
Pankreatit ilaç al›m›na ba¤l› olarak da ortaya ç›kabilir. Lankisch ve ark. 1613 akut pankreatit olgusu aras›nda yaln›zca 22 olgunun (%1.4) ilaca ba¤l› ol- du¤unu bildirmifllerdir. ‹laca ba¤l› akut pankreatitin seyrek olmas›n›n yan› s›- ra hastal›¤›n seyri de hafiftir. Pankreatite neden oldu¤u düflünülen ilaçlar po- tansiyellerine göre zay›ftan kuvvetliye do¤ru, muhtemel iliflkili ilaçlar, iliflkili oldu¤u düflünülen ilaçlar ve kesinlikle iliflkili ilaçlar olarak üç ayr› gruba ayr›- labilir. Bu grupta yer alan ilaçlar Tablo 3’te s›ralanm›flt›r. HIV enfeksiyonu te- davisinde kullan›lan ilaçlardan pentamidin ve 2,3- dideoksinozin (ddl)’nin uzun süreli al›m›n›n pankreatite yol açabildi¤i bildirilmifltir. Metabolik Bozukluklar Uzun süreli, ve ileri derecede bir hiperkalsemi pankreatite neden olabilir. ‹yonize ya da serbest kalsiyum seviyelerindeki oynamalar hücre büyümesi, geliflmesi ve ölümünde çeflitli de¤iflikliklere yol açabilir. Böylece aralar›nda endokrin ve ekzokrin yan›tlar›n da bulundu¤u hücresel fonksiyonlar›n baz›la- r› bozulur. Öte yandan hücre ve mitokondri membran bütünlü¤ü de bundan zarar görür. Bütün bu etkiler ile hiperkalsemi pankreatite yol açabilmektedir. Hiperlipidemi de daha önce alkol bahsinde ele al›nan mekanizmalarla pankreatite yol açabilmektedir.
Pankreas›n dolafl›m›n› bozan herhangi bir etken sonuçta iskemiye ve dola- y›s›yla da pankreatite neden olabilmektedir. ‹skeminin hangi mekanizmayla pankreattite yol açt›¤› alkol bölümünde belirtilmiflti. Aortografide uygulanan pankreatikoduodenal arter embolizasyonu, çölyak arter stenozu, abdominal aort anevrizmas› disseksiyonu veya miyokard enfarktüsü pankreas dolafl›m›- n› bozabilen ve dolay›s›yla da pankreatite neden olabilen durumlard›r.
Akut Pankreatitte Yaklafl›m ve Tedavi • Di¤er Nedenler Baz› otoimmun hastal›klar (Sjögren sendromu, romatoid artrit, Behçet has- tal›¤›, primer biliyer siroz, sistemik lupus eritematosus vs.), çeflitli protein anormallikleri, gebelik, akrep zehiri gibi nedenlerin pankreatite yol açt›¤› bil- dirilmifltir.
Bu grupa dahil edilen hastalarda herhangi bir neden saptanamaz. Ancak 245
• Azatioprin • Klorotiazid • Östrojenler • Furosemid • Sulfonamidler • Tetrasiklin • Velproat
• Pentamidin ve DDL Muhtemel iliflkili olanlar • L-Asparaginaz • Kortikosteroidler • Etakrinik asit • Fenformin ‹liflkili oldu¤u düflünülenler • Amfetamin • Kolestiramin • Propoksifen • ‹ndometazin • ‹zoniazid • Merkaptopürin • Opiadlar
• Rifampisin • Salisilatlar • Simetidin • Asetaminofen Tablo 3. Akut pankreatitle iliflkili ilaçlar • Salih Pekmezci 246
idyopatik pankreatit olduklar› düflünülen hastalar üzerinde yap›lan araflt›r- malarda olgular›n %74’ünde kadar›nda safra s›v›s›nda mikro-tafllar saptan- m›flt›r. Bu hastalar endoskopik sfinkterotomiden ve kolesistektomiden de ya- rar görmüfllerdir. Safra yollar›nda mikro-tafllar›n varl›¤› ERCP ile, Oddi dis- fonksiyonu ise manometrik incelemeler ile ekarte edilmeden herhangi bir pankreatit olgusunu idyopatik olarak de¤erlendirmek görüldü¤ü kadar›yla pek sa¤l›kl› olmayacakt›r. KL‹N‹K
Semptom ve Bulgular Akut pankreatitli hastalarda en s›k görülen yak›nma kar›n a¤r›s›d›r. A¤r› epigastriumda hissedilir, viseral karakterdedir yani daha çok künttür ve s›rta vurur.
Hastalarda bulant› ve kusma s›kl›kla görülür. Paralitik ileus, sar›l›k, bat›n- da kitle, ifltahs›zl›k ve atefl de hastal›¤›n klini¤inde yer al›r. Nekrotizan pank- reatitte fasyal planlara kanama sonucu belin iki yan›nda (Grey-Turner bulgu- su) ve göbek çevresinde (Cullen belirtisi) ekimozlara rastlanabilir. Bunlar çok iyi bilinen ancak çok ender görülen klinik bulgulard›r. Hastalar›n fizik muayenelerinde lokalize ya da genel kar›n hassasiyeti, ab- dominal distansiyon, atefl, taflikardi, hipotansiyon, palpabl abdominal kitle ile konfüzyon, psikoz ve koma gibi psiflik bulgular saptanabilir. Akut pankreatitte hastal›¤›n fliddeti ile fizik muayene bulgular› aras›nda her zaman paralellik olmayabilir. fiiddetli pankreatit ata¤› geçiren bir hastada- ki fizik muayene bulgular›, hafif pankreatit ata¤› geçiren bir di¤erine göre da- ha silik olabilir. O nedenle klinik tablonun yan›lt›c› olabilece¤i ak›lda tutulma- l›d›r.
Stock 1916’da pankreatik hastal›klarda amilaz tayinini bildirmifltir. O gün- den bu yana birçok biyokimyasal gösterge önerilmifl olmas›na ra¤men amilaz tayini halen en s›k kullan›lan parametredir. Amilazla birlikte pankreatik izo- amilaz ve lipaz tayinleri de yayg›n olarak kullan›lmaktad›r. Daha seyrek ola- rak tripsin, fosfolipaz-A, karboksipeptidaz-A, serum elastaz - 1 ve lipaz izo- formlar› pankreas hastal›klar›nda biyokimyasal parametre olarak yer alm›fllar- d›r.
Amilaz: Pankreatitin ilk 12-24 saatinde en yüksek düzeyine kadar yükselir, daha sonra 4 ila 7 gün içinde normal de¤erlerine iner. Amilaz de¤erinin 1000 IU seviyesinin üzerine ç›kmas›n›n akut pankreatit için tan›sal oldu¤u kabul edilmektedir. Yüklə 211,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|