96
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
www.aliyevheritage.org
üzv olacaqdır?
Xavyer Solana: Ümumiyyətlə, siz bilirsiniz ki, genişlənmə prosesi artıq gedir.
Növbədə olan ölkələrin Avropa Ittifaqına qəbul olunması məsələsinə baxılması
mümkündür. Siz bilirsiniz ki, Nitsa şəhərində zirvə görüşü keçirilmiş, orada çox va-
cib sənədlər və razılaşmalar qəbul olunmuşdur. Bunun özü də genişlənmə prosesinə
təkan vermişdir. Bu problem həll olunduqdan sonra digər dövlətlərin də Avropa
Ittifaqına namizədliyinə baxıla bilər.
Sual: Siz bu gün dediniz ki, TRASEKA proqramına böyük əhəmiyyət verirsiniz.
Sizə elə gəlmirmi ki, bu proqram bir qədər ləngiyir. Əgər ləngiyirsə, səbəbi nədir?
Kristofer Patten: Biz bu proqramın həyata keçirilməsi ilə əlaqədar Brüsseldə
müntəzəm olaraq yığışır, müzakirələr aparırıq. Azərbaycan prezidenti ilə
görüşümüzdə mən dedim ki, hazırda TRASEKA proqramı çərçivəsində boru
kəmərlərinin çəkilməsi ilə əlaqədar 25 milyon avro məbləğində vəsait ayrılması
barədə layihə var. Boru kəmərləri sahəsində biz daha bir sıra layihələrin həyata
keçirilməsini planlaşdırırıq. Bu proqram gecikdirilirsə, gecikmə yalnız layihənin
bir nöqtədən digər nöqtəyə çatdırılmasına aid ola bilər. Mən sizinlə səmimi danışı-
ram və deyə bilərəm ki, bu, çox vacib layihədir və onun həyata keçirilməsi üçün biz
bütün səylərimizi göstərəcəyik.
97
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin
Avropa Parlamentinin nümayəndə heyəti ilə
görüşdə söhbətindən
22 may 2001-ci il
Heydər Əliyev: Hörmətli qonaqlar, siz Azərbaycana xoş gəlmisiniz. Avropa Bir-
liyinin belə mötəbər, çoxsaylı nümayəndə heyətinin Azərbaycana gəlməsini çox
müsbət qiymətləndirirəm. Amma sizin qarşınızda o qədər kağız görürəm ki, əgər
onların hamısına baxsaq, gərək üç saat danışaq. Bunu zarafat edirəm, nə qədər
istəsəniz danışarıq.
Avropa Birliyi ilə Azərbaycanın əlaqələri 1996-cı ildə bizim əməkdaşlıq haq-
qında imzaladığımız sənəd əsasında qurulubdur. Mən çox məmnunam ki, biz
bunu vaxtilə imzalamışıq. Gərək ki, Lüksemburqda imzaladıq. Mən orada iştirak
edirdim, özüm imzaladım. Bundan sonra da bizim əməkdaşlığımız inkişaf edir.
Konkret nəticə nöqteyi-nəzərindən Avropa Birliyi ilə əməkdaşlıq başqa beynəlxalq
təşkilatlara nisbətən daha da nəticəlidir.
Hələ 1992-1993-cü illərdən başlayaraq Avropa Birliyinin bizim regiona, Qafqaz,
Orta Asiya regionuna marağı artmışdır. Bir neçə proqramların - TASIS proqramı-
nın, TRASEKA proqramının, INOQEYT proqramının yaranması Avropa Birliyi-
nin, həqiqətən, bizim regiona çox diqqətlə yanaşmasını göstərir. Biz bu proqramla-
rın həyata keçirilməsində fəal iştirak edirik. Ölkəmizin coğrafi vəziyyəti, coğrafi-
strateji vəziyyəti belədir ki, bu proqramlar Azərbaycansız həyata keçirilə bilməz.
Burada xeyli işlər görülübdür. Biz bu sahədə Avropa Birliyindən iqtisadiyyatı-
mızın bəzi sahələrini inkişaf etdirmək üçün aldığımız yardımları və kreditləri də
qiymətləndiririk.
Nəhayət, bilirsiniz ki, biz Avropa Birliyi ilə birlikdə 1998-ci ilin sentyabr ayında
Azərbaycanda böyük bir konfrans keçirdik. Bu konfransın əsas məzmunu TRASE-
KA proqramı üzrə Böyük Tarixi Ipək yolunun bərpa olunması məsələsi idi. Mən
çox məmnunam ki, bu konfrans Azərbaycanda keçirildi. Biz burada, hesab edirəm
ki, çox vacib bir saziş imzaladıq. Qədim Ipək yolunun bərpası ilə əlaqədar təşkilat
yaratdıq, onun katibliyi Azərbaycanda yerləşir. Bir müddət bundan öncə o katibliyə
yaxşı bir bina verdik və o binanın açılışında özüm şəxsən iştirak etdim.
Biz böyük Ipək yolunun bərpası proqramına çox ciddi yanaşırıq. Hesab edirik
ki, bunun böyük perspektivi var. Bu, Şərqlə Qərbi, Avropa ilə Asiyanı birləşdirən,
məsafəcə ən yaxın və təhlükəsizliyi təmin edən bir marşrutdur.
Ancaq biz Avropa Birliyi ilə əməkdaşlığımızı təkcə bu proqramlar çərçivəsində
nəzərdə tutmuruq. Siz Avropa Birliyinin parlamentinin nümayəndələrisiniz.
Mən çox məmnunam ki, Azərbaycan parlamenti ilə sizin aranızda çox işgü-
98
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
www.aliyevheritage.org
zar əlaqələr yaranıbdır və dünən, bu gün burada çox yaxşı konfrans keçirilibdir,
məsələlər müzakirə olunubdur. Biz bunları özümüz üçün çox əlamətdar hadisə he-
sab edirik və Azərbaycanın Avropa Birliyi ilə əməkdaşlığına böyük ümidlərlə ba-
xırıq.
Bilirsiniz ki, biz yanvar ayında Avropa Şurasına həqiqi üzv kimi qəbul olun-
duq. Avropa Şurasında çox dövlət var, 43 dövlət var. Oraya daxil olmaq üçün xeyli
vaxt imtahanlardan keçdik. Bəzən də “imtahan edən müəllimlər” bizə qarşı ədalətli
deyildilər. Amma onlara sübut etdik ki, biz Avropa Şurasının üzvü olmağa layiqik.
Bilirəm ki, Avropa Birliyinin 15 üzvü var, amma növbədə də çox ölkə var. Sizin
şərtləriniz daha da ciddidir. Biz realistik. Hesab etmirik ki, biz buna tezliklə nail ola
bilərik. Amma Avropa ailəsinin üzvü kimi Azərbaycan, təbiidir ki, bu istiqamətdə də
irəliləmək istəyir. Ona görə parlamentlərarası əlaqələrin çox böyük əhəmiyyəti var.
Güman edirəm ki, siz bu iki gündə Azərbaycanın bugünkü reallığını görürsünüz.
Təbiidir ki, bizim ölkəmizdə hər şey istədiyimiz kimi deyildir. Ancaq hər halda, son
beş-altı ildə Azərbaycanda iqtisadi inkişaf var və bizim yaxşı perspektivlərimiz var.
Sizə artıq bunu deyiblər ki, bizim bütün bu işlərimizə mane olan Ermənistan-
Azərbaycan münaqişəsidir. Güman edirəm, bilirsiniz ki, bu münaqişənin günah-
karı biz deyilik. Ermənistan Azərbaycanın torpaqlarının bir hissəsini, Dağlıq Qa-
rabağı özünə birləşdirmək üçün bu münaqişəni başlayıbdır. Sonra bu münaqişə
qanlı müharibəyə çevrilibdir və müxtəlif səbəblərdən Ermənistan silahlı qüvvələri
Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal etməyə nail olubdur. Işğal edilmiş torpaq-
lardan bir milyon insan zorla yerindən çıxarılıb və indi artıq yeddi-səkkiz ildir ki,
qaçqın vəziyyətində, əksəriyyəti çadırlarda yaşayır.
Təbiidir ki, XXI əsrin əvvəlində dünyada, Qafqaz bölgəsində belə bir
münaqişənin olması özlüyündə indi gedən proseslərə uyğun deyildir. Amma təəssüf
ki, biz beynəlxalq ictimaiyyəti bu münaqişənin sülh yolu ilə həll olunması üçün fəal
cəlb edə bilməmişik. Müharibənin yenidən başlanması nə Ermənistan üçün, nə də
Azərbaycan üçün heç də xeyirli ola bilməz. Amma eyni zamanda, Azərbaycanın
torpaqlarının bir qisminin işğal olunmasına və oradan Azərbaycan vətəndaşlarının
zorla çıxarılmasına, onların ağır vəziyyətdə yaşamasına biz dözə bilmərik. Ona
görə də biz məsələni sülh yolu ilə həll etmək istəyirik. Güman edirəm ki, Avropa
Birliyi də bu məsələlərə öz münasibətini bildirməli və öz fəaliyyətini göstərməlidir.
Düşünürəm ki, bizim şəhərimizlə də tanış oldunuz. Hər halda, şəhər pis deyildir.
Brüssel də yaxşı şəhərdir, amma Bakı, Azərbaycan da pis deyildir. Buyurun.
Ursula Şvayser (Avropa İttifaqı - Azərbaycan Parlament Əməkdaşlığı
Komitəsinin həmsədri): Cənab Prezident, hər şeydən öncə, icazə verin, bu gün bizi
qəbul etdiyinizə görə nümayəndə heyətinin adından Sizə təşəkkürümü bildirim. Bu
görüşün və bizim səfərimizin uğurlu təşkil olunmasında göstərdikləri xidmətə görə
xüsusi olaraq Avropa Birliyinin buradakı səfirlərinə də təşəkkürümü bildirirəm.