50
dər Əliyev ideyalarının həyata keçirilməsinə verdiyi töhfələr, qurumun bey-
nəlxalq əlaqələri barədə geniş təsəvvür yaradır. Xüsusilə ölkəmizdə xalq
təbabətinin qədim tarixi, ənənələri, Azıx mağarasından tapılan əşyalar,
Qəbələ, Təbriz, Şamaxıda VIIXIV əsrlərdə mövcud olan əczaxanalar, tibb
məktəbləri, alimhəkimlər, Azərbaycanın flora və faunası, dərman bitkiləri,
onlardan istifadə qaydaları, mineral ehtiyatları barədə verilən elmitarixi məlu-
matlar konfrans iştirakçıları tərəfindən maraqla qarşılanmışdır.
Tibb elminə və əczaçılığa həsr olunmuş bu birinci beynəlxalq konfrans
yazılı irsin qorunmasının vacibliyini diqqətə çatdırmaq üçün mühüm fürsət
kimi dəyərləndirilmişdir.
Vaşinqton Elmlər Akademiyasının vitseprezidenti, Ümumdünya Tibb Ta
rixçiləri Cəmiyyətinin baş katibi Alen Tuveyd çıxış edərək demişdir: “Heydər
Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın bu konfransda iş tirakı
onun bu tədbirə böyük əhəmiyyət verdiyini göstərir. Burada iştirak etməsinə və
xüsusi qayğısına görə ona dərin minnətdarlığımı bildirirəm.
Mən burada UNESCOnun bu işə verdiyi əhəmiyyət barədə deyilən söz-
ləri dinlədim və hesab edirəm ki, Azərbaycanın 3 nadir əlyazmasının Dünya
Yaddaşı Proqramının siyahısına daxil edilməsi əlamətdar hadisədir. Biz yazılı
tarixi irsin qorunub saxlanması və təşviq olunmasına diqqətlə yanaşmalıyıq.
Zənnimcə, Azərbaycanda bu cür tədbirin keçirilməsi ölkənin rəhbərliyinin bu
istiqamətə, bu sahəyə xüsusi önəm verdiyini göstərir. Konfrans bu sənədlərin
UNESCO ilə əməkdaşlıq çərçivəsində təbliğinə və onlara marağın artma-
sına xidmət edəcəkdir. Bu, sadəcə tarixi və ya arxeoloji iş deyildir. Biz hamı-
mız bu sahədə səylərimizi birləşdirməliyik və bütün cəmiyyət bu əlyazmalar
barədə məlumatlandırılmalı və onların qorunub saxlanmasında iştirak etmə-
lidir. Bu sahədə müasir texnologiyalardan da istifadə edilməlidir. Bu tarixi
sənədlər ölü bir sənəd kimi qəbul edilməməlidir. Tarixçilər bu əlyazmaları
müəyyən kataloqlara daxil edərək, onlar barədə məlumatları cəmiyyətə çat-
dırırlar. Lakin bu, işin bir hissəsidir. Digər sahələrdə çalışan alimlər də bu işə
öz töhfələrini verməlidirlər.
Zənnimcə, bu konfrans çox səmərəli olacaqdır. Artıq indidən konfrans iş tirakçı-
larının bu tədbirə maraqla yanaşdıqlarını hiss edirəm. Buna görə də UNESCOnun
nümayəndəsinə və doktor Mehriban xanım Əliyevaya bildirmək istəyirəm ki,
mən üzvü olduğum qurumu burada təmsil etməkdən qürur duyuram və eyni
zamanda sizə əməkdaşlıq təklif etmək istəyirəm. Sizin birgə tədqiqat proqram-
larınızda iştirak etmək istəyirəm. Bu, qədim yazıların qorunub saxlanmasına
yönəldilmiş çox vacib işdir və bu baxımdan biz bütün vasitələrdən müasir tex-
nologiyalardan, internetdən istifadə etməklə bunu yaymağa, öz təhlillərimizi
aparmağa, tövsiyələrimizi verməyə və daha çox insanların, elmi işçilərin bu işə
cəlb olunmasına çalışmalıyıq. Hesab edirəm ki, Heydər Əliyev Fondu ilə belə
51
əməkdaşlıq tibb sahəsində tədqiqat proqramına nümunə ola bilər. Zənnimcə,
digər ölkələrdə fəaliyyət göstərən qurumlar da bizimlə əməkdaşlıq edə bilər.
Əgər belə bir işbirliyi alınarsa, əsrlərdən qalmış nadir yazıların bəşəriyyətin
inkişafında vacib rol oynamasına nail ola biləcəyik”.
Sonra Ümumdünya Tibb Tarixçiləri Cəmiyyətinin prezidenti Afanasios
Diamandopoulos çıxış edərək demişdir: “Mənim buraya gəlməyimin iki əsas
səbəbi var idi. Burada böyük bir cəmiyyəti təmsil etmək və ölkənizdə səfərdə
olmaq mənim üçün şərəfdir. Əminəm ki, siz hamınız bu konfransdan bəh-
rələnəcəksiniz. İkinci səbəb təsisatla bağlıdır. Ümumdünya Tibb Tarixçiləri
Cəmiyyətinin prezidenti kimi bu proqram məni çox ruhlandırdı. Çünki siz
burada tibbə dair əlyazmaları araşdırırsınızsa, tibb tarixinin bununla birbaşa
əlaqəsi vardır və mən bu konfransın iştirakçıları qarşısında çıxış etmək imkanı
yaranmasından çox şad oldum. Bizim cəmiyyət də bu sahədə bir çox işlər gör-
müşdür. Biz Qərb ilə Şərq arasındakı sərhədləri keçərək, dünyanın müxtəlif
ölkələrinin tarixi sənədləri ilə tanış olmaq imkanı əldə etmişik.
Dünya əhalisinin 70 faizi Asiyada yaşayır. Onların əksəriyyəti səfalət və
yoxsulluq içindədir. Bu səbəbdən də onlar öz yazılı tarixi abidələrinin qoru-
nub saxlanmasını təmin etmək imkanlarına malik deyillər. Buna görə də ətrafa
baxıb, kimin bizə nümunə ola biləcəyini axtarmalıyıq. Azərbaycanı misal gətir-
mək olar. Çünki Azərbaycan hələ qədimdən alimləri, tibbi araşdırmaları ilə
tanınmışdır. Bu baxımdan tədbirin xüsusi əhəmiyyətini qeyd etmək istəyirəm”.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti Mahmud Kərimov
demişdir: “Heydər Əliyev Fondu ilə Vaşinqton Elmlər Akademiyası tərəfin-
dən təşkil edilmiş bu beynəlxalq konfransın iştirakçılarını Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyasının Rəyasət heyəti adından ürəkdən salamlayır, konfran-
sın səmərəli və uğurla keçməsini arzu edirəm. Mehriban xanım Əliyevanın və
onun rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun səmərəli səyləri nəticəsində
Bakıda ilk dəfə olaraq, qədim tibb və əczaçılıq üzrə beynəlxalq konfrans keçi-
rilir. Bu konfransa dünyanın 20dən çox ölkəsindən nümayəndələr, tanınmış
alimlər gəlmişlər. Burada bir çox beynəlxalq və milli təşkilatların nümayəndə
ləri iştirak edirlər. Məsələn: UNESCO, Ümumdünya Tibb Tarixçiləri Cəmiy-
yəti, İngiltərə Tibb Tarixi Cəmiyyəti, Türkiyə Tibb Tarixi Cəmiyyəti, Azərbay-
can Tibb Tarixçiləri Birliyi, Vaşinqton Elmlər Akademiyası, Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyası, Beynəlxalq Əczaçılıq Tarixi Cəmiyyəti, Beynəlxalq İslam
Təbabəti Cəmiyyəti və bir çox başqa qurumlar təmsil olunur. Konfrans çox
mühüm bir hadisəyə həsr edilmişdir. Keçən il Azərbaycan Milli Elmlər Aka-
demiyasının Əlyazmalar İnstitutunda mühafizə olunan orta əsr tibb əlyazmaları
kolleksiyası UNESCOnun Dünya Yaddaşı Proqramına daxil edilmişdir.
Azərbaycan xalqının qədim və zəngin mədəniyyəti var. Bizə gəlib çatmış
qədim əlyazmalar bunu tam aydınlığı ilə sübut edir. Azərbaycan Milli Elmlər